Gece çalışan kadın işçinin hakları
Vardiyalı işyerlerinde kadınların gece vardiyasında çalıştırılmasının koşulları bulunuyor. Sağlığı elverişli olmayan kadınlar gece çalıştırılamaz. Mevzuata aykırı şekilde kadınları gece çalıştıran işveren ceza ile karşı karşıya kalabilir. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, gece çalıştırılan kadın işçilerin haklarını yazdı
4857 Sayılı İş Kanunu’na göre, saat 20.00’de başlayarak sabah 06.00’ya kadar geçen dönemdeki çalışmalar “gece çalışması” olarak kabul ediliyor. Cinsiyeti fark etmeksizin işçilerin gece çalışmaları 7,5 saati aşamaz. Turizm, özel güvenlik, sağlık hizmeti ve petrol araştırma, arama ve sondaj faaliyetleri kapsamında yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yapılabilir. Bunlar genel olarak tüm işçileri kapsayan kurallar.
Kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılma koşulları ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2013 yılında yayımladığı yönetmelik ile düzenleniyor. Yönetmeliğe göre, kadın çalışanların gece 7,5 saatten fazla çalıştırılabilmesi sadece turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işverence yürütülen işlerde kadın çalışanın yazılı onayının alınması şartıyla mümkündür.
Belediye sınırları dışındaki her türlü işyerleri ile belediye sınırları içinde olmakla birlikte vardiya değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyerlerinde gece çalıştırılan kadınlara işverence servis hizmeti sağlanması gerekiyor.
Gece vardiyalarında kadın işçi çalıştırmak isteyen işverenler, gece çalıştırılacak kadınların isim listelerini iş müfettişlerince yapılan denetimlerde göstermek üzere saklamakla yükümlüdür.
Birden fazla vardiya ile çalışılan işlerde bir hafta gece çalıştırılan işçiler sonraki hafta gündüz çalıştırılmalıdır. Gece ve gündüz vardiyalarında iki haftalık nöbetleşme esası uygulanabilir. Vardiyası değiştirilen işçi kesintisiz en az 11 saat dinlendirilmeden diğer vardiyada çalıştırılamaz.
SAĞLIK RAPORU GEREKİYOR
Kadın işçilerin gece vardiyasında çalıştırılabilmesi için işe başlatmadan önce gece çalışmasında sakınca olmadığına dair işyeri hekiminden sağlık raporu alınması zorunlu. Ayrıca işyeri hekimince belirlenen düzenli aralıklarla çalışanın özel durumu, işyerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik riskleri dikkate alınarak sağlık muayenesinin yapılarak gece çalışmaya devam edip etmeyeceğine karar verilmesi gerekiyor.
EŞİ DE GECE VARDİYASINDA ÇALIŞAN KADINLARA KOLAYLIK
Kadın işçinin kocası da aynı işyerinde veya başka bir işyerinde gece vardiyasında çalışıyorsa, kadın işçinin talep etmesi halinde gece vardiyaları eşinin çalıştığı gece vardiyası ile çakışmayacak şekilde düzenlenmeli. Karı koca aynı işyerinde çalışıyorlarsa, talep etmeleri halinde aynı vardiyada çalıştırılması sağlanmalı.
HAMİLE KADIN GECE ÇALIŞTIRILAMAZ
Kadın işçiler, gebe olduklarına dair doktor raporu aldıkları tarihten itibaren doğuma kadar, çocuk emziren kadınlar ise doğum tarihinden başlamak üzere bir yıl süreyle gece vardiyalarında çalıştırılamazlar.
Emziren kadın çalışanlarda bir yıllık gece çalışma yasağı, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğu yönünde işyeri hekimince rapor verilmesi halinde 6 ay daha uzatılır.
PARA CEZASI UYGULANIYOR
İş Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca çıkartılan Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenlere 2024 yılında 14.740 TL para cezası uygulanacak. Mevzuata aykırı şekilde çalıştırılan işçiler iş akdini haklı fesih yaptıklarında kıdem tazminatını talep edip ayrılabilirler.
