"Atatürk'ü hâlâ bilmiyoruz"

Belkıs Kılıçkaya'nın HABERTÜRK TV'de ekranlara gelen 'Doğru Açı' programının konuğu Prof. Dr. Şükrü Hanioğlu oldu. "Atatürk: Entelektüel bir biyografi" adlı kuşatıcı bir çalışmaya imza atan Hanioğlu, Kılıçkaya'nın sorularını yanıtladı.

Kılıçkaya'nın sorularına Hanioğlu'nun verdiği yanıtlar şöyle:

Atatürk'ü biliyor muyuz?

Hayır aslında hakkında son derece fazla eser olduğu halde bilmiyoruz. Yayınevi benden böyle bir kitap yazmamı istediğinde zaten dehşetengiz bir literatür olduğunu söyledim, ama onlar yeni bir kitaba ihtiyaç olduğunda israr ettiler. Şerafettin Turan, Kinros, Mango gibi çok ciddi yazılmış Atatürk biyogrofileri var, ama onlar da Atatürk'ün düşünce entellektüel birikimi üzerinde çok az duruyorlardı. Ve ben öyle yazmaya başladım Atatürk'ün entellektüel biyogrofisine. Ama tabii kelimenin gerçek anlamında bir entellektüel değil tabii Atatürk, neticede asker ve siyasetçi. Batıda Literatüs dedikleri belli konuları takip eden, bunları kendi toplumuna uygulamak isteyen biri. Ama netice itibarıyle bir Durkheim değil, teori geliştirmiş bir sosyalbilimci, felsefeci değil.

Atatürk'ün bugün hala sır veya tabu olduğunu söyleyebilir miyiz?

Etrafında kişisel bir lider kültü var. Sonra kurucu lider kültü de var. 80 sonrası bu duruma daha da hız ve ivme kazandırıldı ve işte artık Atatürk'ün kendi fikirlerini kendi bağlamında analiz edemiyoruz. Atatürk'e yanılmazlık atfediliyor, fikirlerini sadece kendisi üretmiş ve bu arada yarı bir tanrı diyebiliriz, böyle bir pozisyona getirilmiş. Ciddi bir düşünce analizi bu nedenle yapılamıyor. Mesela Abdullah Cevdet üzerine biyografi çalışması yaptım. Bir tabuyla rastlaşmadım, rahat rahat fikir analizi yaptım, erken cumhuriyet ideolojisinde çok etkili bir isim Abdullah Cevdet..Ama Atatürk Türk toplumunda çok hassas ve çok kolay yanlış anlamalara yol açıyor, tabulaştırdığımız için tartışıp, analiz edemiyoruz.

Fikri planda muhtelif Atatürkler var. Ve bugune kadar Türkiye'de siyasi sınıf ve elitlerde fikir ve eylemlerine meşruiyet ararken Atatürk'ten bir malzeme çıkarabildiler. Aslında fikri planda hangi Atatürk'ten söz edebiliriz, hangisi gerçek?