Dünyanın en popüler patatesli yemekleri
Patatesin zengin tarihi, onu hafife alanlara yaptıkları yanlışı gösteriyor. 8 bin yıldan uzun süredir insanların yemeklerinde kullandıkları patatesin Avrupa'ya gelişi ve İrlanda'dan tüm dünyaya yayılması oldukça uzun bir hikaye.
Patatesin tarihini yazan yazar John Reader, kitabının ilk cümlesinde şöyle der: “Patatesi hafife alırdım.”
Patatesin zengin tarihi, onu hafife alanlara yaptıkları yanlışı gösteriyor. 8000 yıldan uzun süredir insanların yemeklerinde kullandıkları patatesin Avrupa’ya gelişi ve İrlanda’dan tüm dünyaya yayılması oldukça uzun bir hikaye.
İnsanlık patatesi tuzlu, çıtır çıtır ve kızarmış olarak daha fazla sevdiğinden, karbonhidrat karşıtları patatese mesafeli duruyor olsa da patates dünyanın ne fazla tüketilen yiyeceklerinden biri olmaya devam ediyor.
Kızarmış, fırında pişirilmiş, püre ve tüm diğer tekniklerle (tarifi her nereye ait olursa olsun) dünyanın en fazla yemeği yapılan sebzesi patatestir.
İşte dünyanın en güzel patates yemeklerinin listesi
Patates püresi tarifleri
İyi şefler, patates püresinin sihrine inanırlar. İngiltere’de 18. yüzyıla kadar tarihi uzanan, patatesi ezerek hazırlama tekniğinin oldukça basit olması da çok sayıda yemek tarifinde yer almasına neden olmuştur. Haşlayın, tereyağı, tuz ve süt ile iyice ezin. Patates püresiyle yapılabilecek en iyi tariflerden bir kaçına gelin birlikte göz atalım...
Colcannon - İrlanda
İrlanda’da işçilerin yanlarında yemek olarak en fazla götürdüğü yiyecek olan patates püresinin içine karalahana ya da lahana ekliyorlar. Colcannon ise bir tatil ve bayram yemeğidir. Hatta tabağınızdaki pürenin şeklinin geleceğinize işaret ettiği söylenir.
Stoemp – Belçika
Patates püresi, Brüksel lahanası, pırasa, lahana ve şalgam gibi mevsim sebzelerinin karıştırılmasıyla yapılan bu besleyici yemek, bir kış geleneği. Stoemp, hem dışarda ucuz bir yemek hem de evlerde kolay bir tercih oluyor.
Sosis ve püre – İngiltere
Son derece basit iki yiyecek, patates püresi ve kızarmış sosis. Ancak yapılışlarında kullanılan özel krema ve soslar bu yemeğin gerçek tadının sırrını oluşturuyor. Özellikle dışarda yiyenler için oldukça doyurucu bir tabak olarak öne çıkıyor.
Patates püresi, eti börek ve bezelye – Avustralya
İngiliz usulü etli böreğin Avustralya versiyonu olan bu özel tarif, Avustralya’nın resmi olmayan ulusal yemeği. Avustralyalılar her yıl 270 milyon etli börek tüketiyorlar. Hatta bu yemeğin dondurulmuş olarak minyatür halde de satıldığını ekleyelim. Etli böreğin asıl sunumunda ise patates püresi ve haşlanmış bezelye bulunuyor.
Düşes patates – Fransa
Sosyetik ve kibar görünen, aslında patates püresinin kuzeni olan bu tarif, son derece şık bir yemek. Fransızlar patates püresini yaparken yumurta sarısı, tereyağı, Hindistan cevizi kullanıyorlar ve pipetle sıkıyorlar. Sonrasında tereyağı sürülerek altın sarısına dönüşene kadar fırında pişiriyorlar. Düşes patatesleri, bir başka Fransız yemeği olan Pommes de TerreLorentte’nin temelidir ve Choux böreği hamuruyla pişirilir.
Çoban Turtası – İngiltere
Patates püresini, üzeri çıtır çıtır olana dek pişirerek yapan bir başka yemek ise İngiltere’nin ünlü Çoban turtasıdır. Kıyma, sos, soğan, havuç, ot çeşitleri ve çeşitli sebzeler karıştırılarak tabağa serilir, üzerine püre serilerek fırına verilir. Bir diğer İngiliz yemeği olan Kır Turtası ile aralarındaki fark, birinin sığır diğerinin kuzu etiyle yapılmasıdır, her ikisi de kırsal kökenlidir.
Patates Ekmeği – İrlanda
İrlandalıların Aziz Patrick günü ile özdeşlemiş olan Patates Ekmeği aslında çok uzun yıllara dayanan bir ikramdır. Yemeklerden artan patates püresi, ızgara ya da tavada (İrlandalılara özgü farl tavası) üçgenler halinde pişirilerek hamur haline getirilir. Patates ekmeği genelde kahvaltılarda kızarmış yumurta ile tüketilir. İrlandalı şefler, evde patates ekmeğini denerken ılık ya da yeniden ısıtılmış püre kullanılmasını tavsiye ediyorlar. Bu ekmeğin Şili versiyonu ise milcao adıyla anılıyor.
Crocche – İtalya
Kızarmış çıtır patates mi yoksa kremalı patates püresi mi? İtalyanlar bu kararsızlığa son veriyorlar. Crocche, Sicilya’dan geliyor olsa da hem Napoli’de hem de diğer İtalya şehirlerinde sıkça bulunuyor. Palermo’da cazzilli olarak biliniyor ve patates tüketmenin en eski yolu olarak kabul ediliyor. İtalya’da sokaklarda satılan ve en fazla tüketilen sıcak atıştırmalık. Hindistan’da bonda adı verilen çok benzer bir yemek var ancak onlar patates püresini baharatlarla harmanlayıp altın rengi olana kadar kızartıyorlar.
Doğranmış ve kızartılmış
Patates kızartması, patatesin tüm dünyada en sevilen hali olarak kabul ediliyor. Son derece basit, patatesleri ince uzun şekilde kesin ve derin bir tencerede kızartın. Orijinali eğlenceli ancak yine de yaratıcılık katmaya değer.
Kızarmış patatesin nerede ortaya çıktığı bilinmiyor. Bazıları Fransızları adres gösteriyor, bazıları ise 1. Dünya Savaşı sırasında Amerikan askerleri tarafından Belçika’da keşfedildiğini söylüyor.
Patates kızartması yaparken ne kadar kalın ya da ince doğradığınız, sonuçta gevrekliğini ve dokusunu belirleyen etmen oluyor. İnce ve uzun kızartmalar biftekle birlikte servis edilirken daha kalın olanlar balık yanında servis ediliyor.
Patates kızartmasının bir başka önemli özelliği ise yanında sunulan soslardır. Belçika’da mayonezli veya sayısız Belçika’nın gururu olan soslardan bulunur. İngiltere ve İrlanda’da köri veya cips sosu tercih edilir. Avustralyalılar tavuk tuzuyla tüketirler. Teksaslılar ise biber, salsa, ekşi krema, rendelenmiş peynir, jalapeno biberi ve diğer malzemelerle yapılan acı peynir kızartmasıyaparlar.
Poutine – Kanada
Quebec’ten gelen bu yemeğin adının anlamı puding veya karışıklık… Patates kızartması, peynirli lor ve sostan oluşan bu keyifli yemeğin adının Poutine olmasının bir anlamı olduğu çok açık. Öte yandan bu tarifi kimin icat ettiği net değil, çok sayıda restoran kendi tarifi olduğunu savunuyor. 2019’da Toronto’da Potine yeme yarışması yapılmış ve 10 dakikada 28 kilo yiyen JoeyChestnut rekoru da eline geçirerek kazanmıştı. Kuzey doğu Amerika’da sos ve eritilmiş peynirle sunulan ve disko kızartması adı verilen benzer bir tarif de bulunuyor.
Patates karması / Jojo - ABD, Avustralya
Avustralya’da çok popüler olan bu atıştırmalık, yanında tatlı biber soru ile servis ediliyor. Patates dilimleri, fırında pişirilebildiği gibi yayın olarak kızartılıyor, bu sırada da üzerinde kırmızı biber dökülerek tatlandırılıyor. Kuzey batı ABD’de Jojo adıyla anılan bu tarifle karıştırılıyor ancak aslında bu ikisi birbirinden çok farklı çünkü Jojo’da tıpkı kızarmış tavukta olduğu gibi baharatlı ekmekle harmanlanarak yapılıyor.
Kızarmış patates tabakları
Kızarmış patates denince sadece tek başına kızarmış patates de elbette yeterlidir ama fazlasına da hayır demeyiz. Her ne kadar bol yağda kızartılmış yüksek kalorili olsa da sadece bir tane daha…
Patates Hash – ABD
Genelde tatil kahvaltılarında yapılan bu tarif, günün her saatinde tüketilebilir. Özellikle de evde bir gün önceden artan patates kızartması varsa, onları yeniden bir öğünle tüketmek için birebirdir. Burada püf noktası patateslerin küp küp kesilmesidir, tıpkı patatesli omlet gibi. Bizim omletimizden farkı ise patateslerin soğan, biber, kabak gibi sebzelerle birlikte sotelenmesi ve yumurtanın bu karışımın üzerine sarısı dağılmadan ayrı yerde kızartılarak yerleştirilmesidir.
Lahanalı etli patates – İngiltere
Yine bir tatil kahvaltısı, bu defa ise İngilizlerin akşamdan kalma patates püresi, lahana ve diğer sebzeleri karıştırarak yeniden bir öğün hazırlamasıyla ortaya çıkmış. Tüm malzemeler karıştırılarak dilim dilim kesiliyor ve tavada kızartılıyor. Tıpkı Amerikan Hash tarifinde olduğu gibi kahvaltılar için yumurta ayrı pişirilerek üzerinde yerleştiriliyor.
Kahverengi Hash – ABD
Amerikalıların kahverengi hash adını verdikleri bu tarif aslında evde yapılan patates kızartmasının dışarıda, sokakta yapılmış hali olarak tabir edilebilir. 1911’lerde ilk kez ortaya çıksa da popüler olması 1950’leri buldu. Kızartılmış doğranmış veya rendelenmiş patatesten yapılıyor ve özellikle sokak kahvaltısı olarak tercih ediliyor.
Tater Tots – ABD
Bu tarif ABD’de bir başarı öyküsü olarak kabul ediliyor. Nedeni ise aslında Miami Beach’te 1954’te ilk kez Ulusal Patates Fuarı’nda tattırıldıktan sonra bugüne kadar ülkede hala en çok tüketilen markalardan biri olması. Bugün gurmelerden, şeflerden tutun da dondurulmuş gıda reyonlarına kadar her yerde bulmak mümkün. ABD’de kızarmış patates güveçte kıyma tarifinden tutun da peynirli soslu tabaklara kadar hemen her yerde kullanılıyor.
Patates Brava – İspanya
İspanya’nın marka haline gelmiş bu tarifi ilk kez 1950’lerde Madrid’de veya Toledo’da ortaya çıktı, tam olarak bilinmiyor. Daha popüler olan hikaye ise Barcelona’da icat edildiğini anlatıyor. Baharatlı, domatesli sosa karıştırılmış küp patateslerin talibi ise daha da fazla.
Patates Scallop – Avusturya
Adının anlamı “tarak”, nedeni ise görünüşünden geliyor. Aslında patatesli patates demek daha doğru olur. Patates lokumu da denen bu tarif aslında İngiliz kökenli ama Avusturyalıların favorisi olmuş. Bir çeşit fırında patates ve güzel bir yaz yemeği.
Patates Scallop – Avusturya
Adının anlamı “tarak”, nedeni ise görünüşünden geliyor. Aslında patatesli patates demek daha doğru olur. Patates lokumu da denen bu tarif aslında İngiliz kökenli ama Avusturyalıların favorisi olmuş. Bir çeşit fırında patates ve güzel bir yaz yemeği.
Patates Sardalya – Fransa
Fransa’nın ördek ve kazlarıyla meşhur Perigord bölgesinde geliyor ve son derece basit bir tarif. Patatesleri dilimleyin, etin yağında kızartın. Yer mantarı da bu yöntemle pişirildiğinde harika oluyor.
Kuku sibzamini, İran
Patates mücveri olarak da tabir edebileceğimiz bu özel İran yemeğinde patates püresi ile yumurta, zerdeçal ve safran karıştırılarak kızartılıyor. Yanında yoğurtla servis ediliyor.
Patates cipsi – İngiltere, İrlanda
Patates cipsi özellikle çocukların en sevdiği yiyecek ve partilerin de bir numaralı atıştırmalığı. Peki bu enfes fikir ikime ait? 1853’te New York’taki SaratogaSprings’e kadar geçmişe gitmeyi başaran tarihçiler, tarifi ilk kez 1917’de İngiliz WillliamKitchiner’ın yemek kitabında buldular. 1950 yılına kadar patates cipsi tatsız ve baharatsız yapılıyordu, 1950’lerde ise İrlanda’da bir şirket üretim esnasında baharat çeşnileri kattı ve bugünün ikonik cipsleri doğdu.
Latkes – Doğu Avrupa
Rendelenmiş patatesten yapılan bu özel yemek, ekşi krema ve elma püresi ile servis ediliyor. Hanukkah geleneklerinin baş rol oyuncusu olarak nam salmış.
Rösti – İsviçre
Adının anlamı “kıtır ve altın”, kavrulmuş patates kızartması anlamına geliyor.
HamjaJeon – Kore
İnce rendelenmiş patates ve soğanın kavrulmasıyla hazırlanıyor ve kızartıldığında altın rengini alıyor.
Fırında Patates
Kumpir olarak da bildiğimiz bu yemek fırında içi iyice pişmiş patatesin üzerine çeşitli sebze ve etlerle süslenerek servis ediiyor.
PommesAnna – Fransa
Fransız usulü bu tarifte patatesler ince ince dilimleniyor ve üzerine tereyağı sürülerek fırınlanıyor.
Patates Graten – Fransa
Kremayla yapılan graten, Fransa’nın en ünlü yemeklerinden biri ve üzeri kahverengi bir renk alana kadar fırında tutuluyor.
Patates salatası
Dünyanın dört bir yanında farklı tariflerle yapılan patates salatası, elmalı tarifiyle ayrışan ABD’ye Avrupalı göçmenler tarafından getirilmiş.
Japon usulü patates salatası
Yarı haşlanmış patateslerle Japonya’ya özgü kewpie mayo, pirinç, sirke, salatalık ve havuçla yapılıyor.
PapasChorredas – Kolombiya
Temeğin ismi, İspanyolcada “dökmek” anlamına geliyor. Soğan, domates ve özel soslarla yapılıyor.
Stovies – İskoçya
İskoçların sobada pişirdiği bu geleneksel yemekte patates, et ve soğan kullanılıyor.
AlooGobi – Hindistan
Karnabahar, bezelye ve patatesle yapılan klasik Hindistan yahnisi olan bu yemek pilavla birlikte servis ediliyor.
Caldo Verde – Portekiz
Rendelenmiş patates, yeşil lahana ve Portekiz’e özgü bir çeşit sosis olan chouriço ile hazırlanan bir et suyu tarifidir.
İrlanda yahnisi – İrlanda
Kuzu eti, patates, soğan ve havuçla yapılan geleneksel İrlanda yahnisi.
Nikujaga – Japonya
Japoncada “et ve patates” anlamına gelen bu yemeğin yapımında tatlı soya sosu, susam yağı, pirinç sirkesi kullanılıyor.
Knish – ABD
Patatesin yanı sıra farklı içlerle hazırlanan bu börekler fırınlanarak ya da kızartılarak pişiriliyor.
Patates Pierogi – Polonya
Pierogi, Polonya’ya özgü bir mantı türü ve içine köfte, lahana turşusu, kıyma ve hatta meyve koyuluyor, önce haşlanıp sonra kızartılıyor.
Gnocchi – İtalya
Patatesten yapılan bu yemeğin püf noktası hızlıca pişirilmesi, bu sayede hafif ve yumuşak bir kıvamı oluyor.
Kartoffelklösse – Almanya
Haşlanıp rendelenmiş patates, küp doğranmış ekmek, un, yumurta ve çeşitli baharatlarla küçük toplar şekline getiriliyor.
Skordalla – Yunanistan
Sarımsaklı sos, patates püresi, zeytinyağı ve limon suyu ile karıştırıp koyulaştırılarak servis ediliyor.
CausaRellena – Peru
Turunçgillerle yapılan bu özel tarifte tavuk, deniz ürünleri, avokado ve misket limonu, patatese eşlik ediyor.
Blitva – Hırvatistan
Pazı ve patatesle yapılarak zeytinyağı ve sarımsakla tatlandırılmış özel bir garnitür tarifi
Çin usulü patates kızartması
Patatesleri jülyen doğrayıp sichuan biberi, kırmızı biber, zencefil ve sarımsakla karıştırılarak kızartılıyor.
PaprikasKrumpli – Macaristan
Soyulup küp şeklinde doğranmış patatesler sarımsak, domates, tatlı Macar biberiyle güveç olarak pişiriliyor.
Bacalhau a Gomes de Sa – Portekiz
Tuzlu Morina, soğan, siyah zeytin ve haşlanmış yumurta ile süslenen patates güveci