Kadim topraklar: Kayseri, Kaisareia

Birbirinden değişik ve çeşit çeşit sığ kuşları, ördekler, sumrular ya da bataklık seven kırlangıçlar görmeniz mümkün burada. Daha önce hiç görmediğiniz bir kuşla karşılaşmadan ayrılmanız pek olası değil. Şansınız varsa gelengi, yer sincabı ve sansar da göreceksiniz. Sultan Sazlığı'nda kayıkla gezebilir, yeşil, mavi ve sarının yarattığı büyüleyici bir fonda zarafet ve incelik abidesi kuşları fotoğraflayabilirsiniz.

Kayseri Meryem Ana Şehir Kütüphanesi

Kitabesinde Türk Bayrağı motifi bulunan tarihi Meryem Ana Kilisesi geçmişte orijinalliğini yitirecek birçok müdahaleye uğradı ve uzun süre atıl olarak kaldı. 2012'de yapılan protokolle 25 yıllığına Kayseri Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen Kiçikapı Meydanı'ndaki tarihi kilisenin korunması amacıyla başlatılan restorasyon çalışmaları tamamlandı.

Çalışmaların ardından tarihi kilise, Şehir Kütüphanesi'ne dönüştürüldü. İçerisindeki duvar süslemeleri ve freskler ortaya çıkartıldı. Kayseri Meryem Ana Şehir Kütüphanesi, Türkiye’nin kütüphaneye dönüştürülen ilk ve tek kilisesi.

Şehir Kütüphanesi 15 Ocak 2020 tarihinden itibaren kapılarını ziyarete açtı. Mimari detaylarına göre 19. yüzyılda yapıldığı bilinen kilise binası restorasyondan sonra Meryem Ana Şehir Kütüphanesi adıyla anılıyor ve şehir merkezindeki en önemli kütüphanelerinden biri. Mutlaka görmeniz gerek.

Tarih kokan bir binada, aradığınız tüm konularda benzersiz kaynaklara ulaşabileceğiniz kütüphaneyi haftaiçi her gün 09.00-18.00 arasında ziyaret edebilirsiniz. Hafta sonları kapalı. Kütüphanede 10 özel okuma odası, 39 grup okuma odası bulunuyor. 3895 yayıncı ve 25 bin yerli kaynağa sahip kütüphane ayrıca 22 bin e-kitap, 3 bin de sesli kitaba sahip.

Yılkı atları

Kayseri'de, Erciyes Dağı'nın eteklerinde yaşayan yılkı atları, fotoğraf tutkunlarının gözdesi. Yılkı atlarının görüldüğü Hörmetçi ve Sultan sazlığı ile Soysallı Mahallesi fotoğraf severlerin uğrak noktası.

Anadolu'da bir zamanlar insanların yazın köy işlerinde kullandıkları, kışın ise yem vermemek için doğaya saldıkları atlar Erciyes eteklerinde özgürce koşuyor.

Ağır ve çetin geçen kış şartlarında belediyeler ve yöre halkı yılkı atlarına gıda desteği sağlamak amacıyla belirli bölgelere yem bırakıyor.

Sürü halinde koşan yılkı atlarının tozu dumana kattığı yollarda, gün batımının kızıllığıyla birlikte ortaya çıkan eşsiz manzaralar fotoğraflarla ölümsüzleştiriliyor.

Kültepe Ören Yeri

Türkiyenin en önemli kazı alanlarından birisi olan, Hititlerin Anadolu'da kurduğu ilk kent olarak bilinen Kültepe Höyüğü 6 bin yıllık geçmişe sahip. Kazı alanında çalışmalarına devam eden arkeologlar tam 73 yıldır Asur, Genç Hitit, Helen, Roma, Pers ve Tabal dönemlerine ait eserlerin kalıntılarını gün yüzüne çıkartıyor. 1948'den beri kazı çalışmaları devam eden Kültepe kazı alanı, Anadolu'da ilk yazılı tabletleri barındırması ve dünyanın ilk organize ticaret merkezi olması bakımından çok önemli.

Hititlerin Anadolu’da kurduğu ilk kentin kalıntısı olan höyük ve onu saran Karum’dan oluşan Kültepe Ören Yeri’nde yönetim binalarının, dini yapıların, ev, dükkân ve atölyelerin kalıntıları görülüyor. Asurlular tarafından kurulan büyük ticaret kolonilerinin merkezi Kültepe'deki Karum'du ve diğer Karumları yönetiyordu. Kültepe'de bulunan ve 6 bin yıl öncesine ait kil tabletler arasında Asur çivi yazısıyla yazılmış, dönemin siyasi ve hukuki ilişkilerini gösteren mektuplar, senetler, mühürler, antlaşma metinleri, evlilik sözleşmeleri var. Söz konusu tabletler 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne girdi. Kültepe dünyanın ilk organize ticaret merkezi olması ile önemli ve ünlü. Anadolu'da yapılan ilk sistemli uluslararası ticaretin kuralları Kültepe'de çıkarılan 25 bin tablette mevcut.

Tabletlere göre binlerce yıl önce insanlar nasıl bir evlilik yapacaklarını kontrata bağlamışlar. Hatta bulunan belgelerden, kadınların boşandıktan sonra haklarını nasıl aradıklarını da öğreniyoruz. Kültepe'de bulunan tabletler şahıslara ait. Bu nedenle dünyanın en özel arşivi ve çok değerli.

Kültepe'de gün ışığına çıkarılan kil tabletlerden, Anadolu'nun ilk okur yazarının da Kayseri'den çıktığı, Anadolu kadınının 4 bin yıl önce yönetim ve ticarette söz sahibi olduğu da belirlendi. Kazı alanından tarih fışkırmaya devam ediyor.

Yapılan son kazılarda çıkarılan insan kemikleri ve kafatasları analiz edilerek yaklaşık 4 bin yıl önce Anadolu'da yaşayan insanların köken ve akrabalık ilişkileri tespit edilecek. Yukarıdaki resimde kazı çalışmalarında çıkan yaklaşık 4200 yıllık mezar küpünü görüyorsunuz.

Kültepe'deki kazılarda ortaya çıkan mermer heykelcikler Mezopotamya'da bulunan en büyük idol grubu ve tamamı kadın tasviri. Bulunan eserlerden yola çıkarak Anadolu’da günümüzden 5 bin yıl öncesinde de kadın önemli bir figür, kadının toplumdaki yeri üst sıralarda ve kadının saygı gören bir varlık birey olduğunu anlıyoruz.

Kazı Başkanı Fikri Kulakoğlu son yapılan kazırlarla Kültepe’de en erken yerleşim dönemine ulaştıklarını, taş devrine ilişkin bilgiler elde ettiklerini ve çok heyecanlı olduklarını söyledi. Erken dönem yapıları en az 6 bin yıllık zaman dilimi içerisindeki yapılar. Erken dönem yapıları, doğal olarak yerin daha aşağılarında bulunuyor. Bunları bulabilmek için öncelikle üst tarafta bulunan tabakayı kazmanız gerekiyor.

Kayseri tarihini 6 bin yıl önceye dayandıran belgelerin gün ışığına çıkarıldığı Kültepe Kaniş-Karum Ören Yeri, kent merkezine 24 kilometre uzaklıkta. 2022 yılının Kültepe yılı ilan edilmesi ve UNESCO'nun kalıcı listesine geçiş için çalışmalar büyük bir özveriyle devam ediyor.

Gevher Nesibe Darüşşifası

Gönül ve kılıç yarasına şifa arayan medresedir Gevher Nesibe. Sevdiğine kavuşamadığı için hastalanarak ölen Selçuklu hükümdarlarından II. Kılıçarslan'ın kızı Gevher Nesibe Sultan'ın vasiyeti üzerine yaptırılan, o dönem müzikle tedavi yönteminin uygulandığı Kayseri'deki 812 yıllık bimarhane, ziyaretçilerini zamanda yolculuğa çıkarıyor. Günümüzde Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyon çalışmalarıyla müzeye dönüştürülen Gevher Nesibe Medresesi yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği mekanlar arasında.

Yapı; tıp fakültesi (medrese), hastane ve türbeden oluşur. Hastane ve tıp akademisi iki ayrı bina olarak inşa edilmiş. Kompleks, aynı zamanda hem sağlık tesisi hem de tıp eğitim merkezi olarak hizmet veren Anadolu'nun ilk tıp kurumlarından biri ve ruh hastalıklarını su ve müzik sesi ile tedavi etmesi ile tanınıyor.

Bugün külliye, Selçuklu Medeniyetinin tüm yönleriyle sunulduğu ve Bimarhane bölümünün tıbbi uygulamalarının görsel olarak sunulduğu Selçuklu Medeniyetleri Müzesi olarak kullanılıyor.

Kayseri Kalesi

3. yüzyılda Roma Dönemi'nde yapılan ve 6'ıncı yüzyılda Bizans Dönemi'nde daraltılan Kayseri Kalesi ve Surlar şehir merkezinde. Bugünkü görünümüne Anadolu Selçukluları döneminde ulaşmış. Kale günümüze kadar gelen eski yapılardan biri ve tam anlamıyla bir orta çağ kalesi. Düz bir alana yayılmıştır. İç kale ve onu çevreleyen surların meydana getirdiği dış kale olmak üzere iki kaleden oluşur. Dış duvarları Roma İmparatoru III. Gordianus tarafından, İç Kale ise Bizans İmparatoru Justinianus tarafından yaptırılmış. İç Kale, Dış Kale'ye göre daha yüksek yapılmış.

Mimar Sinan'ın evi

Mimar Sinan'ın doğduğu ev, şehir merkezine 27 km mesafedeki, en az 3 bin yıl öncesinden günümüze ulaşmış bir yerleşim yeri olan Ağırnas'ta. Ağırnas Kayseri'nin Melikgazi semtine bağlı bir mahalle. Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli eserlere imza atan Mimar Sinan'ın Ağırnas Mahallesi'nde doğduğu taş ev günümüzde müze olarak kullanıyor ve müzeyi ziyaret edenleri büyülüyor.

Yaptığı eşsiz güzellikteki eserleriyle adını dünya tarihine yazdıran Mimar Sinan'ın doğduğu ve gençlik yıllarını geçirdiği Kayseri'nin Ağırnas Mahallesi, bölgede taş işçiliğinin önemli örneklerini barındırır. Mimar Sinan'ın doğduğu evin zemin katı da girişlerinde kemerlerin göze çarptığı geniş galerilerle yer altı odalarına ve yeraltı şehrine açılır.

AĞIRNAS YERALTI ŞEHRİ

Ağırnas'ta Mimar Sinan'ın doğduğu evin yanı sıra yer altı şehirleri ve kilise örnekleri de önemli. Derin sulara ve yemyeşil bir doğaya sahip olan Ağırnas'ın % 80'inin yeraltı şehri olduğu tahmin ediliyor. Kayseri, bugün bilinen 20’den fazla yeraltı şehrine ev sahipliği yapıyor. Şimdilik sadece Ağırnas Yeraltı Şehri ziyarete açık. Giriş ücretsiz.

Görkemli taş evleri, muhteşem doğasının yanı sıra uçsuz bucaksız tünelleri ve yer altı şehirleriyle de ünlü. Dehlizleri, mağaraları, yeraltı şehir kalıntılarıyla Ağırnas günümüzden en az 3 bin yıl öncesinde insanların yaşadığı bir yerleşim merkezi. 1500 yılında yapılan tahrir defterine göre Ağırnas nüfusunun yüzde 95'ini Rumlar teşkil etmekteymiş.

Ağırnas yer altı şehrinin bazı bölümlerinin milattan önce büyük bir bölümünün milattan sonraki yıllarda ve daha sonraki yüzyıllarda ilave edildiği kesindir. Yer altı şehrinde görülen hristiyanlık dönemi ibadet yerleri, kiriş ve resimlerden en çok M.S I. ve XIII. Yüzyıllar arası kullanıldığı görülüyor.

ZAMANTI IRMAĞI

Yahyalı ilçe sınırları içerisinde yer alan ve 51 kilometre uzunluğa sahip Zamantı Irmağı'nın 15 kilometresinde milli rafting parkuru yer alıyor. Zamantı Irmağı, uzunluğu, su debisi, yer altı geçişleri ve dev kanyonlarıyla rafting için oldukça elverişli ve ilgi görüyor. Biri 78, diğeri 92 metre uzunluğundaki doğal köprünün altından geçen parkur, rafting yapanlara ayrı bir heyecan veriyor.

Zamantı Irmağı'nın menderesleri, kar yağışı altında ayrı bir güzel. Pınarbaşı ilçesinden doğan, Seyhan Nehri ve havzasını besleyen iki büyük koldan birisi olan Zamantı Irmağı, kar yağışı altında tam seyirlik hale geliyor. Tomarza ilçesi Saçlı Mahallesi yakınında kar yağışının ardından oluşan bembeyaz örtüde süzülen mendereslerin oluşturduğu manzaralar tam fotoğraflık.

ULU CAMİİ (CAMİİ KEBİR)

Aktif olarak kullanıyor ve ibadete açık. 1333 yılında dönemin ünlü mimarlarından Kaluyan tarafından yapılmış. Dikdörtgen bir alanı kaplayıp bazilika planlı. Üst kısmı ahşap kirişli toprak bir çatı ile örtülmüş. Bina dışarıdan bakıldığında muazzam bir görünüme sahip. Dikkat çekici mimarisi ile mutlaka ziyaret etmeniz gereken önemli bir eser. Selçukluların Asya tuğla tekniğini Anadolu’da ilk kez kullandıkları eserlerden biri. İç mekandaki kemerli sütunlar ve mermer sütun başlıkları görülmeye değer. Caminin bir de medresesi varmış ancak günümüze sadece medrese içindeki türbe gelebilmiş, türbede de camiyi ve medreseyi yaptıran Melik Mehmet Gazi yatıyor.

ERCİYES DAĞI

Erciyes Dağı, bulutları delen zirvesi, tepesinden eksik olmayan karı ile Kayseri’nin sembolü. İç Anadolu Bölgesi’nin birinci, Türkiye’nin 5'inci büyük dağı ünvanına sahip olan Erciyes Dağı, hem kış turizmi hem dağ tırmanışı hem de yayla turizmi bakımından yılın her döneminde ziyaretçi akınına uğruyor. Kayseri denince ilk akla gelen doğa harikası, her mevsim bembeyaz zirvesiyle bulutlara uzanan Erciyes Dağı. 30 milyon yıl önceki patlamaları sayesinde Kapadokya’nın oluşmasını sağlayan Erciyes sönmüş bir volkan. Tepesindeki erimeyen kar nedeniyle olsa gerek, Hititler Beyaz Dağ anlamına gelen bir isim takmışlar Erciyes'e.

Erciyes dünyada sayılı kayak merkezlerinden biri. Kış turizmi, dağcılık, yayla turizmi, motorlu motorsuz araç sporları, rakım kampları gibi özellikleri ile yıl boyunca tatilcilerin gözdesi. Ayrıca yaz aktivitesini artıran trekking turları da var. Kayseri Niğde arasındaki göller bölgesinden Kapuzbaşı Şelaleleri'ne kadar trekking parkuru yürüyüş severlerinin en güzel rotalarından. Tavsiye ederiz.

SOĞANLI ÖREN YERİ

Kayseri’ye 80 km uzaklıkta, binlerce yıldır farklı hayatlara tanıklık eden yeşillikler içerisindeki Soğanlı Vadisi, güvercinlik, mağara, barınak, kilise ve manastır olarak kullanılan ilginç kaya oluşumlarına ev sahipliği yapıyor. Coğrafi olarak çok ilginç bir yapısı olan Soğanlı vadisi, çok eski bir yerleşim alanı olarak Roma devrinden kalan kiliseleri ile ünlü. Bu kiliselerin en ünlüleri; Aziz Barbara (Tahtalı), Karabaş, Kubbeli, Saklı ve Yılanlı kiliseleri. Hıristiyanların inançlarını yaşatmak için 4. yüzyılda yerleşmeyi seçtikleri bu korunaklı vadide bugün rastlanan kilise kalıntıları arasındaki Kubbeli Kilise, İncil’den sahneler betimleyen güzel fresklerle süslü. Bugünkü yerleşim de tarihi kalıntılarla iç içe geçmiş durumda.

Soğanlı, Roma döneminden beri yerleşim yeri olarak kullanılıyor. Romalılar vadi yamaçlarındaki Kaya Mekanlarını mezarlık olarak, Bizanslılar ise kilise olarak kullanmışlar. Soğanlı, MS 4. yüzyılda Hıristiyanlığın merkezlerinden biri olmuş. Soğanlı'da kayalara oyulmuş kiliselerin yanı sıra binlerce güvercinlik, mağara ve sığınak bulunuyor. Tüf üzerine inşa edilmiş 50'ye yakın kaya kilisesi bulunan Soğanlı, peribacalarıyla da ünlü. Mağaralar, kiliseler ve mezarlarda İsa ve Havarilerin resimleri var.

Saklı Cennet olarak isimlendirilen Soğanlı halkının bir özelliği daha var. Karşılaşırsanız şaşırmayın. Rengarenk giysileri ve boncuklarıyla birbirinden güzel el yapımı Soğanlı bebekleri yapıyorlar. Kumaştan yapılmış, gelin teli ve payetlerle süslenmiş bebekler tamamen yerel özellikleri yansıtıyor. Bu bebekler çok popüler. Hediye olarak ya da hatıra olsun diye almayı düşünebilirsiniz.

DÖNER KÜMBET

Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat'ın kızı Şah Cihan Hatun adına yapılan kubbe, görülmeye değer bir Türk Sanatı örneği. Döner Kümbet, Melikgazi ilçesi Kartal Kavşağı'nda bulunuyor. Çift başlı kartal, insan başlı ve kanatlı pars, aslan ve hayat ağacı figürleriyle süslü kümbet, 1276 yılına tarihlenmiş. Şah Cihan Sultan'a ait olan bu kümbete 12 yüzeyli olması ve giriş kapısı yanlarındaki iki yüzey hariç diğer on yüzeyinin geometrik şekilleri ve taş işçiliği birbirine çok yakın olmasından dolayı halk arasında döner kümbet denmiş. Kümbetin etrafında dolaşıldığında aynı işaret ve motifleri görebiliyorsunuz.

ERDEMLİ VADİSİ

Yeşilhisar ilçesi Erdemli Köyü sınırlarında bulunan Erdemli Vadisi, Erciyes Dağı'nın aktif bir volkanken püskürttüğü lavların akarsu aşındırması sonucunda oluşmuş bir vadi. Kayseri il merkezine uzaklığı 69 km. Erdemli köyünde bulunan, Erdemli Vadi'sinde göz kamaştırıcı bir tabiat içerisinde manastır, kilise ve kaya mekanlar görebilirsiniz.

Erdemli Vadisi’nin yaklaşık uzunluğu 10 km. Edemli Vadisi boyunca uzanan yerleşim alanında duvar resimleri içeren 11 kilise var. Bu kiliseler; Kilise Camisi, H. Eustathios Kilisesi, H. Nikolaos Kilisesi ve Şapeli, Mikhael Kilisesi, Oniki Havari Kilisesi, Kırk Martir Kilisesi, Tek Nefli Kilise, Saray Manastırı Kilisesi ile Ayı Kilise.

KORAMAZ VADİSİ

Deprem kırılması sonucu oluşmuş vadinin uzunluğu toplam 12 km. Zürafa fosil yatağı ve kağnı yolları gibi birçok değere ev sahipliği yapan vadideki kayalara oyulmuş toplam 442 yapının geçmişi en az 2 bin yıllık ya da daha da eski. Bu yapılardan 46 tanesi kaya oyması kilise. Vadide ayrıca 14 kuşluk, 26 çeşme, 18 tatlı su kaynağı, 6 köprü, 6 değirmen, 9 cami, 100'den fazla sivil mimari yapı, 40'dan fazla kaya oyma kilise, 7 yerleşim yeri, 21 yer altı şehri, 21 columbarium mezar, 6 tümülüs tespit edilmiş. Yeraltı şehirlerinin en büyüğü Bürüngüz Yeraltı Şehri 1273 metre uzunluğuyla Türkiye’de şimdiye dek tespit edilen en uzun yeraltı şehri.

Sahip olduğu farklı kültürel ve doğal varlıklar sayesinde Koramaz Vadisi 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alındı. Vadide toplam 7 farklı yerleşim mevcut. Bunlar Büyük Bürüngüz, Subaşı, Küçük Bürüngüz, Ağırnas, Turan, Vekse ile Bağpınar. Bölgenin doğası harika. Yemyeşil bir örtüyle kaplanmış vadi kuş cıvıltılarından geçilmiyor.

Gesi Bağları ve Güvercinlikler

Anadolu'nun çeşitli yerlerinde eski dönemlerde bağ ve bahçelerde kullanılmak üzere gübre gereksinimi için yabani güvercinlerin belli bir sisteme göre yetiştirildikleri bilinir. Güvercin gübresi oldukça değerli bir gübre çeşidi olarak kabul edilir. Yabani güvercinlerin gübresinin düzenli toplanabilmesi ve birikmesini sağlayabilmek için yapılan Kapadokya güvercinlikleri kayalara oyulmuş odacıklar şeklinde olur. Gesi Bağları'nda rastladığımız güvercinlikler ise kule tipinde taştan örülerek yapılmışlar.