Türk sinemasına damgasını vuran isim: Tarık Akan

66 yaşındaki Yeşilçam'ın en büyük jönlerinden biri olan Tarık Akan bu sabah hayatını kaybetti. Akan bir süredir akciğer kanseri ile savaşıyordu. Akan, gençlik yıllarında cankurtaranlık ve işportacılık yaparken, 1970 yılında Ses adlı derginin düzenlediği Sinema Artist Yarışması adlı yarışmaya katılarak birinci oldu. Bu yarışma Tarık Akan'ın sanat hayatına yön verdi.

İşte Türk sinemasına damga vuran usta sanatçının hayatından kesitler...

Asıl adı, Tarık Tahsin Eregül olan oyuncu 13 Aralık 1949 yılında İstanbul'da bir abla ve bir ağabeyden sonra üçüncü çocuk olarak doğdu.

Akan, bir dönem subay olan babası Yaşar Eregül'ün görevi nedeniyle Erzurum, Dumlupınar'da yaşamıştır. Babasının başka bir tayini üzere Kayseri'ye taşındılar ve ilkokulunuda burada tamamladı. Babasının emekliliği üzerine İstanbul'a tekrar taşındılar ve Bakırköy'e yerleştiler. Bakırköy'e taşındıktan sonra ortaokul ve liseyi burada tamamlamıştır. Lise'yi bitirdikten sonra, Yıldız Teknik Üniversitesi'ne girdi ve burada makine mühendisliği bölümünü okudu.

Sinemaya geçmeden önce Bakırköy'deki plajlarda cankurtaranlık yapmaya başladı. Aynı zamanda sokaklarda işportacılık da yapmaya başladı. Yıldız Teknik Üniversitesi'nde, Makina Mühendisliği okuduktan sonra Gazetecilik Yüksek Okulu'na girdi ve bu okuldan mezun oldu.

1970 yılında oyunculuk kariyerine ilk olarak Ses adlı derginin Sinema Artist Yarışması adlı yarışmasına girerek birinci olmuştur. Daha sonra oyunculuk kariyerine başlamıştır. Tarık Akan, ilk olarak 1971 yılında Orhan Aksoy'un yönettiği Filiz Akın ve Ekrem Bora'nın başrollerde oynadığı Emine adlı filmde Metin karakterini canlandırarak Yeşilçam'a adımını atmıştır.

İlk filmi duygusal bir film olduğu için sakin bir karakteri canlandırmıştır. Aynı yıl vizyona giren ikinci filmi, Beyoğlu Güzeli adlı filmde Hülya Koçyiğit ile başrolde oynamıştır. Aynı zamanda Ertem Eğilmez ile ilk kez çalışırken 1970'li yıllarda kendisiyle eşleşmiş olan "Ferit" adlı karakteri ile oynadığı ilk filmdir. 1971 yılında Vefasız, Melek mi, Şeytan mı? ve Solan Bir Yaprak Gibi adlı filmlerde de yer almıştır. 1972 yılında ise ilk olarak Sisli Hatıralar adlı filmde Türkân Şoray ile başrol oynamıştır.

Ardından Azat Kuşu ve Kaderimin Oyunu adlı filmlerde oynamıştır. Aynı yıl ilk romantik-komedi filmi olan Mehmet Dinler'in yönettiği Suçlu adlı filmde Fatma Belgen ile başrol oynamıştır. İlk büyük başarısı bu filmle olmuştur. Filmde oynayan Akan, 1973 yılında Altın Portakal Film Festivali'nde En iyi Erkek Oyuncu ödülünü almıştır. Ardından Yeşilçam'ın büyük talep gören oyuncuları arasına girmiştir. Yakışıklılığı, uzun boyu, giyim tarzı ve saç stiliyle aranan oyuncu haline gelmiş ve kısa zamanda büyük bir ilerleme kat etmiştir. Bu başarısının ardından Para, Aşkların En Güzeli ve Üç Sevgili adlı filmlerde oymamıştır.

1972 yılında Hülya Koçyiğit, Adile Naşit, Münir Özkul ve Hulusi Kentmen gibi büyük oyuncuların yer aldığı Sev Kardeşim adlı filmde oynamıştır. Aynı Kemal Sunal ile oynadığı ve Sunal'ın ilk filmi olan Tatlı Dillim adlı filmde Filiz Akın ile başrol oynamıştır. Filmde Halit Akçatepe, Metin Akpınar, Zeki Alasya ve Münir Özkul gibi oyuncular da yer alıyordu. 1972 yılında oynadığı son film olan Feryat adlı film ise Emel Sayın ile ilk defa başrol oynadığı film olmuştur.

1973 yılına gelindiğinde ilk olarak Yeryüzünde Bir Melek adlı filmde oynamıştır. Ardından Necla Nazır ile birlikte başrol oynadığı Umut Dünyası adlı filmde yer almıştır. Daha sonra Emel Sayın ile birlikte Yalancı Yarim adlı filmde başrol oynadı. 1973 yılında Halit Akçatepe ve dönemin çocuk oyuncusu olan Kahraman Kıral ile birlikte oynadığı Canım Kardeşim adlı filmde başrol oynamıştır. Film Yeşilçam'ın klasikleri arasına girmiştir ve en iyi dram filmlerinden birisi olmuştur. 1973 yılında son olarak Bebek Yüzlü adlı filmde oynamıştır.

1974 yılında vizyona giren ve Oh Olsun filminde Hale Soygazi ile birlikte başrol oynamıştır. Ardından Ömer Lütfi Akad'ın yönettiği Esir Hayat filminde Perihan Savaş ile başrol oynamıştır. Memleketim, Kanlı Deniz gibi filmlerde oynadıktan sonra, Mahçup Delikanlı ve Boşver Arkadaş adlı filmlerde boy gösterdi. 1975 yılında Yeşilçam'ın en iyi filmlerinden birisi olarak gösterilen ve en büyük oyuncu kadrosunun yer aldığı filmlerden birisi olarak kabul edilen Mavi Boncuk adlı filmin kadrosunda yer almıştır. Filmdeki Emel Sayın'ı kaçırma sahnesi ise Yeşilçam'ın akılda kalan büyük sahnelerinden birisi olmuştur. Ardından Yeşilçam'ın gelmiş geçmiş en büyük komedi filmlerinden birisi olarak kabul edilen Hababam Sınıfı adlı filmde "Damat Ferit" adlı karakteri canlandırmıştır. Film 1975 yılında gişe'de hasılat rekorunu kırmıştır. Film İmdb adlı internet sitesinde 9.5/10 alarak tarihin en yüksek puanlarından birini alarak büyük başarılara imza atmıştır. Filmdeki her karakter ve her sahne hafızalara kazınmıştır. Filmden Kel Mahmut, Hafize Ana, Güdük Necmi, Damat Ferit, Tulum Hayri, Hayta İsmail, Domdom Alil, Deli Bedri, Badi Ekrem ve Kemal Sunal ile eşleşmiş olan Türk sinemasının en çok tanınan karakteri İnek Şaban gibi karakterler çıkmıştır.

Hababam Sınıfı'nınardından, Ateş Böceği adlı romantik-komedi filminde Necla Nazır ile başrol oynadı film vizyona girdiğinde büyük başarı gösterdi. Ardından, Çapkın Hırsız ve Gece Kuşu Zehra gibi filmlerde başrol oynadı. Bu filmlerin ardından 1975 yılında ard arda üç romantik-komedi filminde oynamıştır. Delisin ve Evcilik Oyunu filmlerindeki büyük başarısından sonra Yeşilçam'ın bilinen en iyi romantik-komedi filmlerinden birisi olarak kabul edilen Ah Nerede adlı filmde 70'li yıllarda oynadıkları filmlerle unutulmaz ikili olmuş, Gülşen Bubikoğlu ile başrol oynamıştır. Film vizyona girdiği dönemde büyük bir hasılat elde etmiştir. 1976 yılında Yeşilçam sinemasının en kalabalık kadrolarından birisi olarak kabul edilen Bizim Aile adlı filmde rol almıştır. Film klasikler arasına adını yazdırmıştır ve en iyi Türk filmlerinden birisi olarak tarihe geçmiştir. Aynı yıl Gizli Kuvvet ve Cani adlı filmlerde oynamıştır. 70'li yıllarda Gülşen Bubikoğlu ile oynadığı romantik-komedi filmleri ile büyük sükse yapmıştır ve Bubikoğlu ile Kader Bağlayınca adlı filmde oynamıştır. 1976 yılında son olarak Öyle Olsun ve Aşk Dediğin Laf Değildir adlı filmlerde rol aldı.

1976 yılından sonra ciddi bir karar alarak değişme kararı almıştır. Oynadığı romantik-komedi filmleri ile büyük ün kazanmıştır. Romantik-komedi filmlerinin çizgisinden çıkıp daha ciddi filmlerde oynama kararı aldığında henüz 28 yaşındadır. 1977 yılından sonra bıyık bırakarak daha ağır rollerde oynamıştır. 1977 yılında az da olsa yine romantik-komedi ve komedi filmlerinde oynamıştır. Bunlardan ilki 1970'li yıllarda Gülşen Bubikoğlu ile birlikte oynadığı son romantik-komedi filmi Bizim Kız adlı film olmuştur.

Aynı yıl Öztürk Serengil ve Robert Widmark ile bir komedi filminde rol almıştır. 1970'li yıllarda oynadığı son komedi filmi ve oynadığı son bıyıksız film Sevgili Dayım adlı film olmuştur. Bıyıklı olarak oynadığı ilk film Baraj adlı dram, gerilim filmi olmuştur. Ardından Nehir adlı filmde rol almıştır. 1978 yılında Şeref Sözü adlı Perihan Savaş ile oynadığı dram filmi vizyona girmiştir. Daha sonra Maden adlı filmde Cüneyt Arkın ile başrol oynamıştır. Film çok büyük başarı elde etmiştir. Yeşilçam tarihinin en iyi filmlerinden birisi olarak kabul edilmiştir. Bu büyük başarının ardından, Seninle Son Defa adlı filmde oynamıştır.

Filmin bir bölümü Kıbrıs'ta çekilmiştir. Ardından Erden Kıral'ın ilk uzun metrajlı filmi olan Kanal adlı filmde oynamıştır. Filmin müzikleri, 1979 yılında Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Müzik Ödülü'nü almıştır. Bu filmden sonra, 1978 yılında çekimlerine başalanan ve 1979 yılında vizyona giren Zeki Ökten'in en iyi filmlerinden birisi olarak bilinen Sürü adlı filmde Melike Demirağ ve Tuncel Kurtiz ile birlikte başrolleri paylaştı. Film büyük yankı uyandırdı ve Yeşilçam'ın en iyi filmleri arasına girmeyi başardı. Film, 12 Ekim 2011 tarihinde düzenlenen Altın Portakal Film Festivali'nde Geç Gelen Altın Portakallar gecesinde En İyi Film, ödülünü almıştır. Ödülün filmden 31 yıl sonra alınmasının nedeni ise, 12 Eylül Darbesi'nden dolayı 1980 yılında ödül gecesinin düzenlenememesidir. 1978 yılında son olarak Lekeli Melek adlı filmde rol almıştır. 1979 yılına gelindiğinde, ilk olarak Atıf Yılmaz'ın yönettiği Adak adlı filmde Necla Nazır ile başrol oynamıştır. Ardından, Demiryol adlı filmde usta oyuncu Fikret Hakan ile birlikte başrol oynamıştır. Film, Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Film", "En İyi Yonetmen" (Yavuz Özkan), "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu" (Sevda Tolga) ve "En İyi Erkek Oyuncu" (Fikret Hakan) dalında dört ödül alarak büyük başarı göstermiştir. 1980 yılında 12 Eylül Darbesi'nden dolayı Yeşilçam'da az çok az film çekilmekteydi. Tarık Akan, bu nedenle bu yıl içerisinde hiçbir filmde rol almamıştır. 1981 yılında ilk olarak Müjde Ar ile başrol oynadığı Deli Kan adlı filmde oynadı. Filmin yönetmeni Atıf Yılmaz, filmi Zeyyat Selimoğlu'nun 1976 yılında yayınlanan Deprem adlı hikâye kitabından uyarlamıştır. Ardından, Herhangi Bir Kadın adlı filmde yer aldı. Bu filmden sonra Yılmaz Güney ve Şerif Gören'in birlikte yönetmenliğini üstlendiği Yeşilçam'ın gelmiş geçmiş en iyi filmlerinden biris olan Yol adlı filmde Şerif Sezer ile birlikte başrol oynamıştır. Film, senaryo aşamasındayken adı Bayram olacaktı, fakat sonradan değiştirildi. 1982 yılında dünyanın en prestijli ödül törenlerinden birisi olarak gösterilen Cannes Film Festivali'nde en büyük ödül olan Altın Palmiye'yi alarak Türkiye'ye bir ilki yaşatmıştır. Film dünya çapında gösterime girmiştir. Tarık Akan, Cannes'a "En İyi Erkek Oyunu" dalında aday gösterilmiştir. Filmi, 1983 yılından sonra izlemek yasaklanmıştır. Fakat, 1999 yılında İmaj stüdyoları tarafından tekrar restore edilerek aynı yılın Şubat ayında gösterime girmiştir.

ÖZEL HAYATI

1986 yılında Yasemin Erkut ile evlenen oyuncunun aynı yıl Barış Zeki Eregül adlı oğlu dünyaya gelmiştir. İki yıl sonra, 1988 yılında Yaşar Özgür Eregül ve Özlem Eregül adındaki ikiz çocukları dünyaya gelmiştir. Oyuncu, evlendikten dört yıl sonra 1989 yılında boşanmıştır. 1990 yılında, Acun Günay ile birlikte yaşamaya başlamıştır ve birliktelikleri hala devam etmektedir. Akan'ın, ilk çocuğu olan Barış Zeki Eregül 2009 yılında Tarık Akan'ında oynadığı "Deli Deli Olma" adlı filmde babasının gençliğini oynayarak oyunculuk hayatına atılmıştır. Akciğer kanseri olan Akan, tedavisini İstanbul'da sürdürmekteyken 16 Eylül 2016 Cuma günü sabah saatlerinde hayatını kaybetmiştir

TARIK AKAN'IN FİLMLERİ

1971 - Emine

1971 - Beyoğlu Güzeli

1971 - Vefasız

1971 - Melek mi, Şeytan mı?

1971 - Solan Bir Yaprak Gibi

1972 - Sisli Hatıralar

1972 - Azat Kuşu

1972 - Kaderimin Oyunu

1972 - Suçlu

1972 - Para

1972 - Aşkların En Güzeli

1972 - Üç Sevgili

1972 - Sev Kardeşim

1972 - Tatlı Dillim

1972 - Feryat

1973 - Yeryüzünde Bir Melek

1973 - Umut Dünyası

1973 - Yalancı Yarim

1973 - Canım Kardeşim

1973 - Bebek Yüzlü

1973 - Oh Olsun

1974 - Hababam Sınıfı

1974 - Esir Hayat

1974 - Memleketim

1974 - Kanlı Deniz

1974 - Yaz Bekarı

1974 - Mavi Boncuk

1974 - Mahçup Delikanlı

1974 - Boşver Arkadaş

1975 - Bizim Aile / Merhaba

1975 - Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı

1975 - Ateş Böceği

1975 - Çapkın Hırsız

1975 - Gece Kuşu Zehra

1975 - Delisin

1975 - Evcilik Oyunu

1975 - Ah Nerede

1976 - Gizli Kuvvet

1976 - Cani

1976 - Kader Bağlayınca

1976 - Öyle Olsun

1976 - Aşk Dediğin Laf Değildir

1977 - Şeref Sözü

1977 - Baraj

1977 - Bizim Kız

1977 - Babanın Evlatları

1977 - Nehir

1977 - Sevgili Dayım

1978 - Maden

1978 - Seninle Son Defa

1978 - Kanal

1978 - Sürü

1978 - Lekeli Melek

1979 - Adak

1979 - Demiryol

1981 - Deli Kan

1981 - Herhangi Bir Kadın

1981 - Yol

1982 - Arkadaşım

1982 - Kaçak

1983 - Derman

1983 - Çocuklar Çiçektir

1983 - Gecenin Sonu

1983 - Beyaz Ölüm

1984 - Pehlivan

1984 - Yosma

1984 - Damga

1984 - Kayıp Kızlar

1984 - Alev Alev

1985 - Bir Avuç Cennet

1985 - Kan

1985 - Tele Kızlar

1985 - Son Darbe

1985 - Paramparça

1986 - Halkalı Köle

1986 - Adem ile Havva

1986 - Acı Dünyalar

1986 - Ses

1986 - Kıskıvrak

1986 - Beyoğlu'nun Arka Yakası

1987 - Yağmur Kaçakları

1987 - Skandal

1987 - Su Da Yanar

1987 - Çark

1987 - Kızımın Kanı

1988 - El Kapıları

1988 - Dönüş

1988 - Üçüncü Göz

1989 - İkili Oyunlar

1989 - İsa, Musa, Meryem

1989 - Leyla İle Mecnun

1989 - Kimlik

1990 - Bir Küçük Bulut

1990 - Devlerin Ölümü

1990 - Berdel

1990 - Karartma Geceleri

1991 - Bir Kadın Düşmanı

1991 - Uzun ince Bir Yol

1991 - Siyabend ile Heco

1992 - Taşların Sırrı

1994 - Yolcu

1994 - Çözülmeler

1995 - Aşk Üzerine Söylenmemiş Herşey

1997 - Mektup

1997 - Antika Talanı

1999 - Hayal Kurma Oyunları

1999 - Eylül Fırtınası

2002 - Gülüm

2002 - Abdülhamit Düşerken

2002 - Koçum Benim

2003 - Vizontele Tuuba

2004 - Gece Yürüyüşü

2006 - Ankara Cinayeti

2006 - Ahh İstanbul

2009 - Deli Deli Olma

2009 - Karşıyaka Memleket (Sinema Filmi)

2013 - Geç Gelen Ödüller (Kendisi) (TV Filmi)

KAZANDIĞI ÖDÜLLER

1973 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Kazandı

1978 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Kazandı

1980 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Kazandı

1982 - Cannes Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Yol - Aday

1984 - 1984 Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Pehlivan - Kazandı

1985 - Berlin Uluslararası Film Festivali -Gümüş Ayı -Pehlivan -Mansiyon

1989 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Üçüncü Göz - Kazandı

1990 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Karartma Geceleri - Kazandı

1992 - Adana Altın Koza Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Karartma Geceleri - Kazandı

1996 - Antalya Altın Portakal Film Festivali -Yaşam Boyu Onur Ödülü

2003 - Antalya Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Gülüm - Kazandı

2006 - Sinema Yazarları Derneği Ödülleri - Onur Ödülü

2007 - Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği Ödülleri - Sinema Emek Ödülü