Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) yetki ve sorumluluk alanına giren konulara neden duyarsız kalıyor, anlam vermek zor. Defalarca PETKİM hakkında yazılar yazdım. Üretiminin özelleştirme sözleşmesi kurallarına aykırı bir şekilde dramatik şekilde düştüğünü, 7 fabrikasının uzun süredir çalışmadığını, büyük duruşa geçirildiğini gündeme getirdim.
Yüzde 49’u halka açık olan PETKİM’de C grubu altın hisseyi temsilen ÖİB sorumlu. PETKİM’de kamu menfaati ve küçük yatırımcı aleyhine önemli sorunlar yaşanmasına rağmen maalesef sahipsizlik söz konusu.
PETKİM’deki gelişmeleri aylar önce gündeme getirdiğimde SOCAR yetkilileri aradı, onlarla da görüştüm. SOCAR’dan bazı sözler verildi, lakin onların da hiçbirisi henüz yerine getirilmedi. Mesela PETKİM’i de yakından ilgilendiren yeni güzel gelişmeler için bir master plan açıklayacaklardı. Henüz ortada bir şey yok. Ama PETKİM’in üretim kapasitesi özelleştirme şartnamesine aykırı olarak 1 milyon 600 bin tondan 560 bin ton seviyesine kadar düşmüş. Uyarılara rağmen ÖİB, PETKİM ve SOCAR yetkililerinden şu ana kadar ses çıkmış değil.
PETKİM’de Anar Mamadov Yönetim Kurulu Başkanı, Kenan Najafov Yönetim Kurulu Başkan Vekili. Yönetim kurulu üyeleri de şöyle: Zaur Gurbanov, Elchin Ibadov, Ömür Önk, Esra Niğde Şahiner. Bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak da Özelleştirme İdaresi Başkanı Bekir Emre Haykır, Naciye Kurtuluş Sime ve Sedat Saruhan yer alıyor. Bu isimlerin her birisinden PETKİM’deki kötü gidişat hakkında bilgi talep ediyorum. Bakalım kim ses verecek?
Özelleştirme İdaresi Başkanı, PETKİM’de de bağımsız yönetim kurulu üyesi, Erdemir’de de Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nı temsilen yönetim kurulu üyesi.
Zira PETKİM’in bu konuma gelmesinde bir numaralı sorumlu Bekir Emre Haykır olsa gerek. Çünkü kontrolü ve denetimi ona emanet edilen kurumda yönetim kurulu üyesi olarak görev almış. Yani kamu adına oluşan zararlarda, tüm olumsuz gelişmelerde yönetim kurulu üyesi olarak da imza atmış bir isim.
Bilindiği üzere Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR), 2008 yılında PETKİM’in yüzde 51 hissesini ÖİB’den satın aldı. PETKİM’i Avrupa’nın en büyük üretim merkezlerinden biri haline getirme hedefiyle yola koyuldu. SOCAR, 2018’de Star Rafinerisi’ni hizmete soktu ama PETKİM’in de katkılarıyla büyük bir hevesle bu tesis inşa edildi. Şimdilerde ise Star’ın varlık sebebi olan PETKİM’e yasalar aykırı bir şekilde ilgisiz davranılıyor. ÖİB de buna seyirci kalıyor!
Star Rafinerisi’nin açıldığı 2018’de Aliağa Yarımadası büyük imtiyazlarla “Özel Endüstri Bölgesi” ilan edildi. 2019’da da Star Rafinerisi’nin ürettiği ilk nafta, özelleştirme şartnamesi gereği PETKİM’e teslim edildi. Evet, altın hissesi ÖİB’de bulunan PETKİM’in yüzde 51’i de SOCAR’a ait. ÖİB, C grubu hisse nedeniyle PETKİM Yönetim Kurulu’na aday gösterme konusunda imtiyaza sahip. Alınan kararların geçerliliğinde de C grubu hissenin olumlu oy kullanması gerekiyor. Ayrıca PETKİM de aynı zamanda belli oranda Star Rafinerisi’nin ortağı, ancak PETKİM'in ortaklık yapısında da değişiklik yapıldı. NAFTA tedarik sözleşmesi de değişti. Her iki değişiklik de PETKİM aleyhine oldu. Başlangıçta PETKİM’de güzel bir yapı kurulmuş, lakin şu günlerde pek iyi gelişmeler olmuyor.
Mesela şirket ana sözleşmesine göre herhangi bir fabrikanın kapasitesinde en az yüzde 10’luk bir azaltımı öngören kararlar ÖİB onayı olmadan gerçekleşemiyor. Ayrıca PETKİM’in yeni bir şirket veya ortaklık kurulması, satın alınması, kurulu bulunanlara ortak olması ve/veya bunlarla birleşmesi, bölünmesi, nevi değişikliği, feshi ve tasfiyesi gibi hususlara C grubu hisse sahibi ÖİB izni gerekiyor. Ama bir sürü şey olmuş. Halka açık şirket olmasına rağmen halka bilgi veren yok!
Şimdiye kadar yazdığım konulara dönük bir açıklaması olmayan kayıtsızlığını sürdüren ÖİB Başkanı Bekir Emre Haykır bakalım şu sorulara ne yanıt verecek bekliyorum:
- PETKİM’de yaşanan tüm olumsuz gelişmelere siz mi onay verdiniz? Küçük yatırımcı ve kamu adına oluşan zararları nasıl değerlendiriyorsunuz?
- PETKİM’de hem altın hisseyi temsilen hem de bağımsız yönetim kurulu üyesi olmanız mevzuatlara aykırı değil mi?
- PETKİM halka açık bir şirket olduğuna göre yönetim kurulu üyelerinin maaşları yasalar uygun bir şekilde neden Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) bildirilmemektedir? Kimden ne saklanıyor?
- PETKİM’in üretim miktarı 1.6 milyon tondan 570 bin tona nasıl ve neden düştü?
- Devlet adına bu şirketi gözetmek üzere bulunduğunuz makamınızda PETKİM’deki gelişmeleri nasıl takip ediyorsunuz? Devletimizi bilgilendiriyor musunuz?
