Sağlık gerekçesiyle kıdem tazminatı alınabilir
Sağlık gerekçesiyle işçinin de işverenin de iş sözleşmesini feshetme hakkı bulunuyor. Ağır ameliyat geçiren veya sağlığı bozulduğu için ihbar süresini 6 hafta aşan süreyle kesintisiz rapor kullanan işçi, işverence işten çıkartılabilir. İşçi de sağlığının iş yerindeki çalışma koşullarından dolayı bozulması veya hasta haliyle çalışmasının iş güvenliğini tehlikeye atacağı yönünde rapor alması durumunda iş akdini feshederek, kıdem tazminatını alabilir. Ahmet Kıvanç, HABERTÜRK okurlarının sorularını yanıtlad
SAĞLIK GEREKÇESİYLE KIDEM TAZMİNATI NASIL ALINABİLİR?
Babam emekli olduktan sonra özel bir iş yerinde şoför olarak çalışmaya başladı. Önümüzdeki günlerde açık kalp ameliyatı olacak ve kalp kapakçığı değişecek, 3-4 ay çalışamayacak. Şu an çalıştığı firmada emeklilik sonrası 10 yıl hizmeti bulunuyor. Babamı işten çıkartırlarsa veya çıkartmazlarsa hakları nelerdir? (Mehmet Ali E.)
Sağlık nedeniyle iş akdinin işçi veya işverence feshi konusu İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Buna göre, işin niteliğinden doğan bir sebeple sağlığı ve yaşayışı için tehlikeli olursa ya da sürekli olarak birlikte çalıştığı işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işle bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa işçi açısından haklı fesih sebebi ortaya çıkar. İşverenin sağlık gerekçesiyle işçinin iş akdini feshedebilmesi için kesintisiz devamsızlık süresinin ihbar süresini 6 hafta aşması gerekir. İhbar süresi 6 aydan az çalışanlarda 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arasında çalışanlarda 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arasında çalışanlarda 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışanlarda ise 8 haftadır.
Babanız 10 yıldır aynı iş yerinde çalıştığına göre, 8 haftalık ihbar süresi vardır. Buna 6 hafta ilave edersek, 14 hafta eder. Buna göre, işveren babanızın ameliyatı dolayısıyla kesintisiz kullandığı rapor süresi 14 haftayı aşarsa savunma almadan iş akdini derhal feshedebilir. Bu durumda işveren sadece kıdem tazminatını öder. İhbar süresinden daha fazla rapor kullanmış olduğu için ihbar tazminatı ödemez.
Diğer taraftan babanızın sağlık sorununu gerekçe göstererek kendi isteğiyle ayrılması durumunda kıdem tazminatı talep edebilmesi için, çalışmasının sağlığına zarar vereceğine dair heyet raporu alması gerekir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin (Esas No: 2019/1532, Karar No: 2019/5641), kalp kapakçığı ameliyatı geçiren ve nörolojik rahatsızlığı olduğunu iddia eden bir kişinin kıdem tazminatı alarak işten ayrılma talebiyle ilgili açtığı davada yakın zamanda verdiği bir karar bulunuyor. Yargıtay kararında, “Davacı işçinin kalp kapakçığı ve nörolojik rahatsızlığı bulunduğunu iddia ederek iş akdini feshettiği dikkate alındığında nöroloji uzmanı, kardiyolog ve davacının yaptığı iş konusunda uzman iş güvenliği bilirkişisi eşliğinde gerekirse keşif yapılarak, davacının yaptığı işin yapılmasının işin niteliğinden doğan bir sebeple davacının sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olup olmadığı ve davacının söz konusu rahatsızlığı ile çalışmasının işyerinde iş güvenliğini tehlikeye düşürüp düşürmediği hususlarını tespit edecek nitelikte rapor alınarak feshin haklı nedene dayanıp dayanmadığına karar verilmesi gerekmektedir” denildi.
Buna göre babanız ameliyat sonrası iş yerinde çalışmasının sağlığını olumsuz etkileyeceği, iş güvenliğini tehlikeye düşürebileceği yönünde heyet raporu alıp bu rapora istinaden iş akdini feshederse kıdem tazminatı talep edebilir.
İŞVEREN KISA ÇALIŞMA HAKKI SONA EREN İŞÇİYİ NORMAL ÇALIŞMAYA GEÇİRMEK ZORUNDA MI?
Çalıştığım iş yerinde üç ay süreyle kısa çalışma uygulandı. Ben daha önce işsizlik ödeneği hakkımın çoğunu kullanmış olduğum için kalan 44 günlük hakkıma istinaden kısa çalışma ödeneğinden yararlandım. Kısa çalışmadan yararlanma hakkım sona erdi ama işveren hala beni çağırmadı. Kısa çalışma ödeneği hakkım bittiği için çalışmam gerekmiyor mu? İşveren hakkımın bittiğini biliyor mudur? Sizce ne yapmalıyım? (Ünal Y.)
İşveren kısa çalışma ödeneğinden yararlanma hakkı sona eren işçileri normal çalışmaya geçirmek zorunda değil. İşveren, kısa çalışma ödeneği alma hakkı sona erdiği halde işe başlatılamayan kişileri ücretsiz izne çıkartabilir. Ücretsiz izinde günlük 39.24 TL’den aylık 1.168 TL nakdi ücret desteği verilir. Kısa çalışma ödeneği hakkınızın dolduğu konusunda işvereni bilgilendirmelisiniz. İşverenin bu kez sizin için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet portalı üzerinden ücretsiz izne çıkartıldığınızı bildirmesi gerekir. Nakdi ücret desteği ödenebilmesi için bildirimin yapılması zorunludur.
İKİNCİ KEZ AYNI İŞ YERİNDE ÇALIŞANLARIN KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Halen çalışmakta olduğum iş yerinden 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü doldurduğum için beş yıl önce kıdem tazminatımı aldım. Şimdi aynı yerde çalışmaya devam ediyorum. Tekrar kıdem tazminatı alacağım fakat tazminatım hesaplanırken işyerine ilk girdiğimden beri olan sürenin hepsi hesaplanıp 5 yıl önce aldığım tazminat düşüp o şekilde mi ödenir, yoksa doğrudan 2. kez girdiğim tarihten bugüne kadar geçen süreden mi hesaplanır? (Serkan T.)
Aynı işverenin bir veya değişik iş yerlerinde fasılalı olarak çalışanlar, daha önce kıdem tazminatı alarak ayrılmışlar ise yeniden kıdem tazminatı alırken ikinci kez işe girdikleri tarihten sonraki süreler için kıdem tazminatı alabilirler. Hesaplama sırasında sadece ikinci dönem dikkate alınır. Birinci döneme ilişkin işverenle hesaplaşmış olduğunuzdan, kıdem tazminatı sadece son beş yıllık dönem için hesaplanır.
