Suriye'nin 'hakim muhalifi' HTŞ nedir? Neler biliyoruz?
13 yıllık Suriye iç savaşının dondurucuda geçen son 4 yılı, son 12 günde çözüldü ve Heyet Tahrir El Şam silahlı muhalif grubunun liderliğini yaptığı Esad karşıtı koalisyon, kısa süre içinde başkent Şam'ı ele geçirerek 53 yıllık Esad hanedanlığını bitirdi. Bugün HTŞ, başkent Şam dahil olmak üzere ülkedeki en büyük silahlı güçlerden biri. Peki HTŞ ile ilgili neler biliyoruz? Öne çıkan en kritik bilgi, örgütün kökeninin DEAŞ ve El Kaide oluşu ve örgütün 2016 yılında kabuk değiştirme kararı. HTŞ lideri Colani, tüm bu gelişmelerin ardından yaptığı açıklamada, "Geri dönüş yok, gelecek bizim" ifadelerini kullandı
İslamcı Heyet Tahrir el-Şam'ın başını çektiği muhalif silahlı gruplardan oluşan koalisyon, uzun süredir dondurucuda duran Suriye iç savaşı manzarasını aniden değiştirdi. Sadece 12 gün içinde Suriye'yi 53 yıldır yöneten Esad hanedanlığı devrildi. Artık ülkenin büyük bir bölümünün kontrolü muhalif silahlı gruplarda ve terör örgütü PKK/PYD'de.
COLANI: GERİ DÖNÜŞ YOK
HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Colani, Suriye devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, 2011'de Arap Baharı sırasında başladıkları yolda devam etmeye kararlı olduğunu söyledi. Colani'nin açıklamasında, "Geri dönüş yok, gelecek bizimdir" denildi.
HTŞ lideri Colani, Esad rejiminin düşmesinin ardından Şam'a gitti.
13 yıl süren bu iç savaş, Arap Baharı sırasında başladı ve yerel muhalif gruplar, radikal gruplar ve ABD, Türkiye, İsrail, İran ve Rusya gibi uluslararası güçlerin dahil olduğu kanlı, çok yönlü bir çatışmaya dönüştü. Bugüne kadar 500 binden fazla Suriyeli öldü ve milyonlarca kişi de evlerini terk etti. Başta Türkiye olmak üzere tüm Avrupa bir göç kriziyle mücadele etmek zorunda kaldı.
Bugün ise HTŞ ve diğer muhalif unsurlar Şam'da. Esad'ın nerede olduğu bilinmiyor. Esad yönetiminin başbakanı Celali, kansız bir şekilde yönetimi muhaliflere devretme hazırlıkları içinde. Bu kansız devredişe HTŞ'nin yaklaşımı da ılımlı.
"KURTULUŞ HAREKETİNİN EYLEMLERİ"
İngiliz Sky News kanalına konuşan MI6'nın eski başkanı Sir John Sawers, Suriye'de yaşananlara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Sawers, "Son iki haftada gördüğümüz HTŞ eylemleri bir terör örgütünün değil, bir kurtuluş hareketinin eylemleridir." ifadelerini kullandı.
HTŞ kimdir? Bu örgütle ilgili neler biliyoruz?
HTŞ'nin kurucusu Ebu Muhammed el-Colani bir zamanlar Irak'ta ABD güçlerine karşı yürütülen isyana katıldı ve daha sonra dünyanın en ünlü terör örgütlerinden DEAŞ'ın bir üyesi oldu. ABD'nin Colani'nin başına koyduğu 10 milyon dolarlık ödül hala aktif.
Daha önce El Nusra Cephesi olarak faaliyet gösteren HTŞ daha sonra Usame Bin Ladin'in ölmeden önce lideri olduğu El Kaide'ye bağlılığını ilan etti. 2016'da ise bu bağları kopardı ve Hay'at Tahrir al-Sham olarak yeniden isimleşti.
Sünni bir yapılanma olan HTŞ şu anda Suriye'deki en güçlü silahlı grup ve başkent Şam dahil, ülkenin büyük bir bölümünü kontrol ediyor.
HTŞ, ABD ve Türkiye tarafından terörist grup olarak tanımlanıyor. Batılı ülkelerin ve Rusya'nın da resmi yaklaşımı aynı.
DEAŞ'a göre ılımlı bir İslami devlet yapılanması
Ancak örgütün, Türkiye, İran ve Rusya'nın İdlib bölgesi için 2020'de uzlaştığı ateşkesin ardından İdlib içinde tam kontrol sağlayabilmek için DEAŞ gruplarıyla çatıştığı biliniyor. 2025'e girerken, Colani'nin yaklaşımı CNN International'a verdiği mülakatta görülüyor.
İki gün önce röportaj veren HTŞ lideri, Esad'ın devrilmesinin hedefleri olduğunu ve Esad'ı devirdikten sonra halk tarafından seçilen bir konseyin temelini oluşturduğu bir hükümet kuracaklarını söylemişti. Colani, Suriye'de yaşayan hiç kimsenin yaşam tarzına karışmayacaklarını da vurguladı.
