Suriye’de Baas Partisi’nin sonu: Yeni döneme Geçişin zorlukları ve beklentiler

Suriye’de Beşar Esad yönetimi ve Baas Partisi’nin devrilmesinin ardından geçici yönetim, ülkenin siyasi ve askeri yapısını kökten değiştirecek bir dizi karar aldı. Şam’a giren muhalif grupların 8 Aralık’ta Beşar Esad’ı Moskova’ya kaçmaya zorlamasının ardından Suriye’yi 50 yılı aşkın bir süre yöneten Baas Partisi resmen feshedildi.

Ancak yeni yönetimin attığı adımlar yalnızca Baas Partisi’nin sona erdirilmesiyle sınırlı kalmadı. Ülkedeki tüm silahlı gruplar feshedildi ve bu grupların resmi devlet kurumlarına entegre edilmesi planlandı. Bu adım, ülkenin siyasi ve askeri sahnesinde kapsamlı bir yeniden yapılanmanın başlangıcı olarak görülüyor.

Yeni dönemin öne çıkan isimlerinden Ahmed el-Şaraa, Çarşamba günü geçici devlet başkanı olarak atandı ve 2012 yılında kabul edilen anayasa askıya alındı. El-Şaraa’nın, Suriye’nin geçiş sürecini yönetmesi ve yeni bir yönetim modeli oluşturması bekleniyor.

Devlet haber ajansı SANA’ya göre, geçici hükümet sözcüsü Hassan Abdel Ghani, “Tüm askeri yapılar dağıtıldı ve devlet kurumlarına entegre edilecek” dedi. Ayrıca, eski rejimin ordusu ve istihbarat teşkilatları ile birlikte Baas Partisi’nin de tamamen feshedildiği duyuruldu.

Arap Sosyalist Baas Partisi, 1947 yılında Miçel Eflak ve Salah el-Din el-Bitar tarafından kurulan pan-Arap milliyetçisi ve sosyalist bir hareket olarak doğdu. Irak’ta da güçlü bir varlığı olan parti, zamanla hem Suriye’de hem de Irak’ta askeri diktatörlükler kurarak otoriter bir yapıya dönüştü.

Suriye’de Baas Partisi’nin yükselişi 1963 yılında gerçekleşen askeri darbeyle başladı. Bu yıl içinde aynı zamanda Irak’ta da Baasçılar iktidarı ele geçirdi. 1966’da Salah Cedid ve o dönemde Baasçı bir general olan Hafız Esad, parti içinde bir darbe düzenleyerek Eflak ve el-Bitar’ı saf dışı bıraktı.

1970 yılına gelindiğinde Hafız Esad, bir darbe daha yaparak partinin ve ülkenin mutlak hakimi haline geldi. Oğlu Beşar Esad, babasının 2000 yılındaki ölümünün ardından iktidarı devraldı ve 2024 yılına kadar ülkeyi yönetti. Ancak 2024’te muhalif güçlerin ülke genelinde hızla ilerlemesi üzerine Esad, Moskova’ya kaçmak zorunda kaldı.