Kamuda işçi ücreti 2 yılda ne kadar arttı?
2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmesi taşerondan kadroya geçen kamu işçilerinin yüzünü güldürdü. Son iki yıllık dönemde en yüksek ücret artışını taşeron işçileri elde etti. Peki önceki toplu iş sözleşmesine göre taşeron işçileri ve kamu işçilerinin kazancı ne oldu? HABERTÜRK'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Kamuda çalışan yaklaşık 700 bin işçiyi kapsayan 2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü dün imzalanarak kamuoyuna açıklandı. Protokole Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK – İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan ile iki sendikanın temsilcileri imza attı. Kamu işveren sendikası temsilcileri adına TÜHİS Genel Sekreter Yardımcıları Şerefettin Güler ile Hasan Yılmaz imza atarken, izinli olduğu bildirilen TÜHİS Genel Sekreteri Adnan Çiçek’in imzası yer almadı. TÜRK – İŞ ve HAK – İŞ’e bağlı sendikalar ile işveren sendikası her bir işkolu için ayrı ayrı toplu iş sözleşmesi imzalayacaklar.
Çerçeve protokole göre, aylık brüt çıplak ücreti 15 bin liranın altında olan işçilerin aylık ücretleri önce 15 bin liraya çekilecek.
Taban ücret 15.000 liraya çekildikten sonra brüt çıplak ücretlere ilk 6 ay yüzde 45 oranında zam yapılacak. Böylece en düşük brüt çıplak ücret 21.750 TL’ye yükselecek. En düşük ücrette yüzde 107’ye varan artış sağlanacak.
Bazı işçilerin toplu iş sözleşmesi ocak ayından, bazılarınınki mart ayından geçerli olarak uygulanmaya başlanacak. Ocak ayından başlayan sözleşmeler için temmuz ayında yüzde 15 oranında zam yapılacak. Bu zamla brüt çıplak ücret temmuz ayında 25.012 TL olacak.
2024 yılında ise bu yılın temmuz – aralık döneminde enflasyon yüzde 15’i aşarsa öncelikle bu enflasyon farkı yansıtılacak ve üzerine yüzde 10 sözleşme zammı uygulanacak. 2024 temmuz ayında da ilk 6 aylık dönemde enflasyonun yüzde 10’u aşması halinde önce enflasyon farkı verilecek. Bunun üzerine yüzde 10 sözleşme zammı eklenecek.
TAŞERON İŞÇİLERİN ÜCRETİ 2021-2022 YILLARINDA REEL OLARAK DÜŞMÜŞTÜ
Kamu işçileri arasında en düşük ücreti 2018 yılında kadroya geçirilen taşeron işçiler alıyor. Taşeron işçilerin 2018-2020 yıllarında ücret artışları Yüksek Hakem Kurulu’nca belirlendiği için düşük kaldı. 2021 yılında ilk kez Kamu Toplu İş Sözleşmesi kapsamına alındılar.
2021’deki sözleşmeyle taban ücret önce 4.100 liraya çekildi. Bunun üzerine ilk 6 ay yüzde 12 oranında zam yapılınca en düşük brüt çıplak ücret 4.592 TL oldu. Sonraki 6 aylık dönemlerde ise yüzde 5 + enflasyon farkı oranında artış yapıldı. Yüksek enflasyon nedeniyle 2022 yılı ocak ayında memurlara yapılan yüzde 2.5 ilave zam kamu işçilerine de yansıtıldı.
Taşerondan kadroya geçen işçilerin ücret artışları 2021-2022 yıllarında nispeten düşük kaldı. Bu durum Cumhurbaşkanlığı 2023 Yıllık Programı’na da yansıdı. Programda enflasyondan arındırılarak hesaplanan reel net ele geçen ücret endeksine göre, 2011 yılında 111.0 olan kamu işçilerinin reel net ele geçen ücreti 2018 yılında 106.3’e düştükten sonra 2019’da 113.3’e yükseldi. Ancak, endeks 2020 yılında 110.8’e, 2021 yılında 95.0’e, 2022 yılında da 90.5’e geriledi.
Programda, sürekli işçi kadrosuna geçirilen taşeron işçilerinin 2021 yılında imzalanan kamu işçileri toplu iş sözleşmesine dahil edilmesiyle, bu kapsamdaki işçi sayısının yaklaşık üç kat arttığı vurgulanarak, “Alt işveren işçilerinin ücretlerinin daha düşük olması, ortalama ücretleri aşağı çekmiş, 2021 yılında geçmiş yıllara oranla yüksek reel ücret kaybı görünmesine neden olmuştur” denildi.
TAŞERON İŞÇİLERİNİN ÜCRETİ 2021’E GÖRE 4’E KATLANDI
Önceki gün imzalanan toplu iş sözleşmesiyle, 2021 ocak ayında 4.592 TL olan kamuda en düşük brüt çıplak işçi ücreti bu yılın ocak ayından geçerli olmak üzere 21.750 TL’ye çıkartıldı. Böylece, tamamına yakını taşeron işçilerden oluşan kamudaki en düşük işçi ücreti iki yıllık dönemde yüzde 374 oranında artış kaydetti.
EN DÜŞÜK KAMU İŞÇİSİ ÜCRETİ ASGARİ ÜCRETTEKİ ARTIŞI GEÇTİ
2021 – 2022 yılını kapsayan toplu iş sözleşmesi döneminde (Aralık 2020 – Aralık 2022 itibarıyla) tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 123.5 oranında arttı.
Aynı dönemde brüt asgari ücret yüzde 180 artışla 3.577.50 TL’den 10.008 TL’ye, net asgari ücret de yüzde 201 artışla 2.825.90 TL’den 8.506.80 TL’ye yükseldi.
En düşük kamu işçisi ücreti 2021 yılı ocak ayında asgari ücretin 1.28 katı iken, bu yılın ocak ayında 2.17 katına çıktı.
EN DÜŞÜK MEMUR MAAŞINA FARK ATTI
Kamu işçileri arasında en düşük ücret alan taşeron işçilerin net ücreti ocak ayı itibarıyla 16.901 TL iken vergi dilimi dolayısıyla mayıs ayında 15.977 TL oldu. Kamu işçilerinin ücretlerine yan ödemeler ile ikramiyeler dahil değil.
Aile ödeneği dahil en düşük memur maaşı 2021 ocak ayında 4.542 TL iken, 2023 ocak ayında 11.848 TL oldu. 2021 ocak ayında kamu işçilerinde en düşük net ücret 3.800 TL düzeyinde idi ve en düşük net memur maaşının yüzde 16 altındaydı. 2023 ocak ayında ise en düşük kamu işçisi ücreti en düşük memur maaşının yüzde 43 üzerine çıktı.
