Küçük ölçekli zirai faaliyettir. Düşük yoğunluklu (ekstansif) ziraat olarak da bilinen bahçecilik, kullanılan teknoloji, ürün çeşitliliği ve ölçeğin yanı sıra üretim sürecinin doğaya etkisi anlamında yoğun (intensif ya da entansif) zirai faaliyetten ayrılır. İngilizcedeki "horticulture" kelimesine atfen Türkçede "hortikültür" şeklinde de kullanılabilmektedir.
Bahçecilikte makine/aletler ve iş gücü en az düzeyde kullanılırken yoğun ziraatte temel gaye mümkün olduğunca daha çok ürün elde edilmesidir. Bu hedefe ulaşabilmek için modern teknik, sistem ve uygulamalardan olabildiğince faydalanılır. Bahçeciliği farklı kılan bir diğer özelliği yetiştirilen ürünlerin niteliği ile ilgilidir. Bahçelik sebzeden meyveye, çiçek ve süs bitkilerinden aromatik ve tıbbi bitkilere kadar birçok ürünü kapsar. Düşük yoğunluklu ziraatte ise buğday, mısır, şeker pancarı ve pamuk gibi, sanayide önemli yer tutan ve uluslararası pazarda işlem gören birkaç ürüne odaklanılır. Toprağın nadasa bırakılarak kullanılması ya da verimsiz, yaban otların istilasına uğrayan alanın terk edilerek başka yer açılması gibi nedenlerle dönüşümlü tarım (shifting cultivation) adıyla da anılan bahçecilik, bu özelliği ile düşük yoğunluklu tarıma göre doğaya daha duyarlı bir üretim şeklini ifade etmektedir.
Bu genel özelliklerin yanında bahçeciliğin dünyanın farklı bölgelerinde farklı şekillerde uygulanabildiği belirtilmelidir. Yörenin coğrafi özelliğine, iklime, yönetime, insanların çevreyle ilişkisine, diğer toplumlarla etkileşim ve alışveriş koşullarına bağlı olarak farklı bahçecilik türleri görülebilmektedir. Örneğin, Amazonlar gibi ormanlık alanlarda ormanlık alanın bahçe yapılacak bölümü kesilip köklerin yakılmasının ardından açılan alanda tarım yapılmaktadır. "Kesme-yakma tarımı" adı verilen bahçeciliğin bu türünde, açılan alan bir ya da birkaç yıllık süreyle kullanılmaktadır.
Tüm çeşitliliğinin yanında bahçecilik, çevreyle uyumlu ve esnek bir gıda üretim yöntemi olması nedeniyle tarım devriminden bu yana insanlık açısından oldukça önemlidir. Günümüzde, özellikle de Covid-19 pandemisinin yaşandığı 2020 yılı bahar/yaz döneminde, gerek lojistik sorunların aşılması gerekse uluslararası arz-talep dalgalanmalarından korunmak açısından, bir gıda üretim alternatifi olarak bahçeciliğin önemi daha da artmıştır.
YAZAR
Abdurrahman Yılmaz
KAYNAK
