Yetişkinlik, beden ve ruh bakımında olgunlaşma durumdur. Yetişkin olmak pek çok birey için oldukça uzun bir süreçtir ve yetişkinliğin tam olarak ne zaman başladığını belirlemek her zaman kolay değildir. Bazı kültürlerde yetişkinliğe buluğdan hemen sonra ulaşılırken diğer kültürlerde liseden mezun olma, meslek sahibi olma veya ebeveynlerinden ayrı yaşamaya başlama yetişkinliğe geçişi işaret eder. Bunun yanı sıra, ebeveynlerden ve diğer yetişkinlerden bağımsız olarak kendi inançları ve değerleri çerçevesinde karar verebilme, kendi davranışlarının sonuçlarının sorumluluğunu alabilme ve ebeveynleri ile eşit düzeyde iletişim kurabilme yetişkinlik için önemli ölçütlerdir.
Yetişkinlik, 20'lerin başından yaşlılığa ve ölüme kadar olan yaşam süresidir ve en azından üç döneme ayrılabilir: İlk/genç yetişkinlik, orta yaş/orta yetişkinlik ve yaşlılık/ileri yetişkinlik. Beliren yetişkinlik ise tarihsel olarak daha yakın zamanlı çalışmalarda söz edilen bir gelişim dönemidir. Evrensel bir dönem olarak tanımlanmasına ilişkin tartışmalar olsa da yaklaşık olarak 18 ile 25 yaşları arasındaki süreyi kapsayan bu dönemde bireyler ne ergendir ne de genç yetişkindir. Bireyin yaşam seçeneklerinin en geniş olduğu yaşam dönemidir. Deneme ve keşif bu sürecin temel özellikleridir; pek çok birey mesleki planlamalarını, kimliğini ve tercih ettiği yaşam biçimini halen araştırmaktadır. Beliren yetişkinliğin ötesinde, geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında iş ve aile yaşamı, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımında meydana gelen önemli değişiklikler yetişkinlik dönemini daha az doğrusal ve öngörülebilir hale getirmiştir.
Genç yetişkinlikteki fiziksel değişiklikler nispeten azdır, 20'li yaşlar bireyin fiziksel sağlık açısından zirvede olduğu, duyuların keskinleştiği ve bilişsel becerilerin olgunlaştığı dönemdir. Ayrıca kişisel ve ekonomik olarak bağımsızlığını kazanma, meslekte ilerleme, pek çoğu için eş seçme, biriyle yakın ilişki içinde yaşamayı öğrenme, aile kurma ve çocuk yetiştirme zamanıdır.
Kesin bir yaş sınırı olmamakla birlikte, ortalama 40-45 yaşlarında başlayan ve 60-65 yaşlarına kadar uzayan gelişimsel dönem orta yetişkinlik olarak tanımlanmaktadır. Pek çok sağlık probleminin asıl nedeni genç yetişkinlik yıllarında başlayabildiği halde ilk kez ortaya çıkışı orta yaşa rastlar. Bilgi işleme hızı (tepki süresi) yavaşlamasına rağmen zihinsel yetenekler tümüyle gerilemez. Gelecek nesillere anlamlı aktarımların yapıldığı, iş yaşamında ve sosyal ilişkilerde sorumluluğun arttığı ve toplumun bireyden beklentilerinin en üst noktada olduğu dönemdir. Böylece orta yetişkinlik pek çok birey için kazanç (büyüme) ve kaybın (gerileme) dengelendiği gelişimsel dönemdir.
YAZAR
Zehra Uçanok
