TÜİK'in doğalgaz kararı maaş zammını nasıl etkiler?
Türkiye İstatistik Kurumu, doğalgaz faturalarının bir ay tahsil edilmemesi nedeniyle mayıs ayı enflasyon hesaplamalarında doğalgazı dikkate almayacağını açıkladı. Bundan dolayı mayıs ayı enflasyonunun düşük çıkması bekleniyor. Bu kararın temmuz ayında maaş zamlarını etkileyip etkilemeyeceği merak ediliyor. HABERTÜRK'ten Ahmet Kıvanç, TÜİK'in doğalgazla ilgili kararının memur maaşlarına ve emekli aylıklarına olası etkilerini yazdı
Hükümetin aldığı kararla 24 Nisan – 31 Mayıs 2023 tarihleri arasındaki ilk doğalgaz faturaları tahsil edilmedi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da Avrupa İstatistik Ofisi’nin (EUROSTAT) uygulamaları doğrultusunda, mayıs ayı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) hesaplamalarında doğalgaz için “sıfır fiyat” yöntemi uygulanacağını açıkladı. TÜİK, haziran ayından itibaren bir yıl süreyle konut abonelerinden 25 metreküpe kadar olan doğalgaz parasının alınmayacak olması nedeniyle Mayıs 2024 tarihine kadar TÜFE hesaplamalarında bu uygulamanın da dikkate alınacağını duyurdu. Bu kararın, mayıs ayı enflasyonunu düşürmede kuvvetli etki yaratacağı, doğalgaz tüketim miktarının artmasına paralel olarak yılsonuna doğru ise enflasyonu artırıcı yönlü kuvvetli etki yaratacağı vurgulandı. TÜİK’in bu kararı dolayısıyla mayıs ayında enflasyonun sıfır veya negatif olması bekleniyor.
Memur maaşları, emekli aylıkları ve toplu iş sözleşmesi ile belirlenen çoğu işçi ücretlerine ocak ve temmuz aylarında yapılan artışlar enflasyona göre belirleniyor. SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıkları doğrudan son 6 aylık enflasyon oranında artırılıyor. Memur maaşları ve emekli memur aylıklarına yapılacak artışlar ise toplu sözleşme zammını aşan enflasyon farkı ve sonraki dönemin toplu sözleşme zammına göre hesaplanıyor.
Ocak-nisan döneminde dört aylık TÜFE artışı yüzde 15.21 olarak gerçekleşti. Mayıs ayında doğalgazın enflasyon hesaplamasına dahil edilmemesinin enflasyonu 2.32 puan düşürmesi bekleniyor. Bu, ocak – haziran döneminde daha düşük enflasyon anlamına geliyor.
Maaş zammı mevcut mevzuata göre yapılırsa memur maaşlarına ve emekli aylıklarına temmuz ayında yapılacak zam, TÜİK’in doğalgazla ilgili aldığı karar nedeniyle olması gerekenden daha düşük olacak
REFAH ZAMMI OLACAK MI?
Ancak, bu yıl seçim kampanyaları sırasında memur maaşlarına enflasyonun üzerinde refah zammı sözü verildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan en düşük memur maaşının önce 15 bin liraya yükseltileceğini, bunun üzerine enflasyon farkı ve refah zammı ile en düşük işçi ücretlerinde olduğu gibi 22 bin liraya çıkartılacağını söyledi. Bu durumda memur maaşlarına temmuz ayında altı aylık enflasyonun hayli üzerinde bir artış yapılması söz konusu olacak.
Memur maaşlarına yapılan artış, doğrudan doğruya memur emeklilerinin aylıklarına da yansıyor. Dolayısıyla, böyle bir artıştan memur emeklileri de yararlanacak.
Seçim kampanyaları sırasında verilen bir başka söz ise 7 bin 500 lira olarak uygulanan en düşük emekli aylığının üzerindeki emekli aylıklarının, prim gününe göre kademeli olarak artırılması oldu. Kademeli artış uygulaması daha çok SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarını ilgilendiriyor.
Kademeli artış yapılmasının SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına enflasyonun üzerinde zam yapılması anlamına geldiğini söylemek mümkün.
Diğer taraftan, memur maaşlarına ve buna bağlı olarak emekli memur aylıklarına enflasyonun üzerinde artış yapılırken, SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarının sadece enflasyon oranında artırılması söz konusu olamaz.
Temmuz ayında memur maaşı ve emekli aylıklarına enflasyonun üzerinde refah zammı yapılması halinde, TÜİK’in doğalgazı mayıs ayındaki TÜFE hesaplamasının dışında bırakmasının maaş zamlarına olumsuz etkisi olmayacak. Memur ve emeklilere yapılacak refah zammı daha sonraya ertelenirse o zaman maaş zamları olumsuz etkilenecek.
