Tükenmişliğin ruh sağlığıyla ilgili olmayan 5 belirtisi
Ruh sağlığı sorunları oldukça karmaşıktır. Birçok semptomla örtüşen bu durumların aralarında ayrım yapmak zorlaşabilir. Bu genellikle tükenmişlik belirtileri için geçerlidir. Çoğumuz işimizle ilgili yorgunluk veya geçici stres duyguları yaşıyoruz. Ancak bu geçici duygular giderek yaygınlaştığında ve işimizden dolayı kendimizi zihinsel olarak yorgun hissetmeye başladığımızda, bu tükenmişlik belirtisi olabilir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2019 yılında tükenmişliği mesleki bir olgu olarak tanımlamıştır; bu, işinizden dolayı önemli ve giderek artan bir zihinsel sıkıntı durumu anlamına gelmektedir. Stres her zaman işinizin bir parçası olsa da tükenmişliğin belirtileri göz ardı edilmemeli veya azaltılmamalıdır çünkü tükenmişliğin birçok belirtisi zihinsel hastalık belirtileriyle örtüşmektedir. Depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık sorunlarını neyin oluşturduğu ve tükenmişlik belirtilerinin ne olduğu konusunda kafa karışıklığı olabileceğinden, biraz netlik sağlamak ve ikisi arasında ayrım yapmanıza yardımcı olmak istiyoruz.
TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Terapist ve yazar Bridgit Dengel Gaspard, POPSUGAR'a tükenmişliğin "aşırı yüklenme ve bunalma nedeniyle uzun süreli stresli bir süre boyunca enerjinizin yavaş yavaş sızması" olduğunu açıkladı. O kadar yorgunsunuz ki, çalışma düşüncesi bile ruhsal sıkıntıya neden olabiliyor.
Tükenmişliğin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Bunalmış ve duygusal olarak tükenmiş hissetmek
- Stresli hissetmek
- Yorgun veya bitkin hissetmek
- İşinize karşı coşku eksikliği ve olumsuz duygular
- İşinizi yapabilecek kapasiteniz yok veya çok az
Depresyon ve anksiyetenin aksine tükenmişlik bir akıl hastalığı değildir. Tükenmişlik ve depresyon arasındaki temel farklardan biri tükenmişlik belirtilerinin çoğunlukla işinizle ilgili olmasıdır. Bunların bir tetikleyicisi var ve iş-yaşam dengenizi yönetmek tükenmişlik hissini azaltabilir. Ancak depresyon ve anksiyetenin tedavisi yoktur çünkü bunlar devam eden zihinsel sağlık sorunlarıdır. Pek çok semptom örtüşse de, uygun tedaviyi sürdürmek için tükenmişliği zihinsel sağlık sorunlarından ayırmak önemlidir.
Stres ve yorgunluk
Stres ve yorgunluk el ele giden iki faktördür. Stresli olduğunuzda bitkin olursunuz. Tükenmişlik yaşıyorsanız, stresli ve bitkin hissetmenizin ana nedenlerinden biri yönetilemeyen iş yüküdür. İş yerinde çok fazla baskıyı beraberinde getiren önemli bir teslim tarihi olabilir. Ya da belki size tamamlanması imkansız görünen sonsuz görevler verilmiştir. Bu iş yükü devam ederse stres ve yorgunluk hissi artar. Bu nedenle tükenmişliğe yol açmaktadır. İşinizle ilgili kronik yorgunluk normal değildir ve bu şekilde ele alınmamalıdır.
Ancak yönetilemeyen bir iş yükü, stres ve bitkinliğin tek nedeni olmayabilir. İşyerinde haksız muameleye maruz kalmaktan, yöneticilerinizden ve iş arkadaşlarınızdan ciddi destek alamamaktan da bu duyguları yaşıyor olabilirsiniz. Depresyon stres ve bitkinlik belirtilerini içerse de temel nedeni farklıdır. Tükenmişlik çoğunlukla mesleğinizle ilişkilidir (ancak bununla sınırlı değildir), oysa depresyon birçok faktör tarafından tetiklenebilir. WebMD, genetiğin, travmanın, büyük olayların ve madde bağımlılığı gibi diğer kişisel sorunların depresyona neden olabileceğini vurguladı. Tükenmişlik depresyona yol açabilir ancak tek başına bir zihinsel sağlık sorunu olarak sınıflandırılmaz.
Enerji ve coşku eksikliği
Tükenmişliğin ana belirtisi, işinize veya diğer özel yükümlülüğe karşı hissettiğiniz enerji ve coşku eksikliğidir. Tükenmişlik bir günden diğerine olmaz; Bu yavaş yavaş zihinsel sağlığınızı zorlayan yavaş bir süreçtir. Gaspard'ın POPSUGAR'a söylediği gibi, bu aşamada sizin ve vücudunuzun ihtiyaç duyduğu en önemli şey dinlenmedir. Yeterince dinlenemiyorsanız, bu durum Gaspard'ın "tükenmişlik döngüsü" olarak adlandırdığı duruma yol açabilir. Bu döngü doğal olarak zihinsel ve fiziksel sağlığınızı kötüleştirir ve gün içinde dinlenme için yer bulma ihtiyacınızı artırır. Sağlıklı bir uyku rutini yoluyla yeterince uyumak bile yardımcı olabilir.
Yorgunluk, enerji eksikliği ve coşku eksikliği depresyonla uğraşan kişilerde de yaşanabilir. Ancak tükenmişlik yorgunluğunun doğrudan bir nedeni vardır. Enerji ve coşku eksikliğiniz işinizle veya diğer dış taleplerle bağlantılıdır ve çalışmayı bırakırsanız veya yeterince dinlenirseniz enerjinizde bir artış fark edeceksiniz. Ancak depresyon nedeniyle hissettiğiniz enerji eksikliği, iş yükünüzle başa çıktıktan sonra da devam edebilir.
Umutsuzluk ve işini yapma kapasitesinin olmaması
Tükenmişlik sırasında umutsuzluk duyguları çok yaygındır. O kadar umutsuz ve çaresiz bir duruma geldiniz ki, günlük işleri yapmak imkansız gibi görünüyor. Tükenmişlik, işinizi gerektiği gibi yapma kapasitenizi kaybetmenize neden olur; işyerindeki görevler zorlaşır ve yaklaşan teslim tarihlerini yönetemeyebilirsiniz. İşinizi yapma kapasitenizin olmaması iş arkadaşlarınız ve meslektaşlarınızla olan ilişkilerinizi de etkileyebilir. Stres çok fazla hale geldiğinden, kendinizi onlardan ve işle ilgili herhangi bir şeyden uzaklaştırıyor olabilirsiniz.
Stres kaynağınızı ortadan kaldırırsanız artık kendinizi umutsuz veya çaresiz hissetmezsiniz. Mevcut işinizden ayrılmak ya da yeni bir iş almak, anında rahatlama duygusuna yol açacak ve umutsuzluğu azaltacak iki örnektir. Ancak depresyonda bu umutsuzluk duygularının birden fazla nedeni vardır ve bir faktörün ortadan kaldırılmasıyla ortadan kalkmaz.
Depresyonda işten ayrıldıktan veya yeni bir iş bulduktan sonra bile umutsuzluk ve çaresizlik duyguları hakim olur. Hem işte hem de evde günlük görevleri tamamlamakta hâlâ zorlanabilirsiniz. Ancak temel neden doğrudan ele alınıp ortadan kaldırıldığında tükenmişlik belirtileri azalır. Ayrıca herkesin işini bırakıp işten ayrılma ayrıcalığı yoktur, bu nedenle başa çıkmanın başka yollarını bulmak bir zorunluluktur.
TÜKENMİŞLİKLE NASIL BAŞ EDİLİR?
Tükenmişliğe yaklaşmak, depresyonu yönetmekten farklıdır. Devam eden depresyon belirtileri yaşıyorsanız lütfen profesyonel yardım alın. Bir terapiste başvurmanın korkutucu bir süreç olabileceğini biliyoruz ancak zihinsel sağlığınızı ilk sıraya koymak her zaman kendiniz için yapabileceğiniz en iyi şeydir. Akıl sağlığıyla mücadele eden birini tanıyorsanız, sevdiğiniz kişiyi depresyonda desteklemenin 15 gerçekçi yolunu anlatan rehberimizi okumanız faydalı olabilir.
Terapi her zaman teşvik edilse de tükenmişlikle başa çıkmanın başka yolları da vardır. İşyerinde sınırlar koymaya çalışın ve yöneticinizle konuşun. Meslektaşlarınızla açık iletişim kurmak farklı bir bakış açısı kazanmanıza yardımcı olabilir ve iş yükünü nasıl yöneteceğiniz konusunda size ipuçları verebilir. Bunun herkes için mümkün olmadığını anlıyoruz. Güvenli bir ortamdaysanız patronunuzla konuşun ve nasıl hissettiğinizi açıklayın.
Diğer bir seçenek de meditasyona başlamak ve yeterince uyumaktır. İş zihinsel sağlığınızı aşındırırken kontrolü yeniden ele almak hayati önem taşır ve yeterince dinlenmek size bunu yapmak için daha fazla enerji verebilir. Eğer işiniz çok fazlaysa ve hiçbir yöntem işe yaramıyor gibi görünüyorsa, ruh sağlığınızı korumak için işinizi bırakmayı veya yeni bir iş bulmayı düşünün.
Tükenmişlikle baş etmek kolay değildir; bu nedenle, temel nedenin üstesinden daha iyi gelmek ve tükenmişlik döngüsünü kırmak için kendinizi destekleyici arkadaşlarınız ve aile üyelerinizle çevreleyin.
