Reel ücret arttı ama alım gücü artmadı
Asgari Ücret Tespit Komisyonu bugün ikinci toplantısını yapacak. Asgari ücret görüşmeleri devam ederken reel ücret tartışmaları yaşanıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün raporuna göre, Türkiye'de reel ücretler 2023 yılında yüzde 38,8, 2024 yılında da yüzde 27,2 oranında arttı. Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı'nın açıkladığı verilere göre ise sanayide reel ücretler 2023 yılında yüzde 40,6, bu yılın ilk yarısında ise yüzde 17,3 oranında artış kaydetti. Ancak, reel ücretlerdeki bu artış çalışanların alım gücüne yansımadı. Peki reel ücret artışı ile çalışanların alım gücü arasındaki fark nereden kaynaklanıyor? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2025 yılı asgari ücretini belirlemek üzere bugün ikinci toplantısını yapacak Bugünkü toplantıda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun hazırladığı raporların ele alınması bekleniyor. TÜİK önceki yıllarda komisyona ağır, orta ve hafif işlerde çalışan işçiler için hesapladığı yaşam maliyeti verilerini sunuyordu. TÜİK, işveren kesiminin karşı çıkması üzerine son iki toplantıda yaşam maliyeti hesaplarını sunmadı. Bugünkü toplantıda da sunması beklenmiyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Komisyonda işçi heyetine başkanlık eden TÜRK – İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar, geçen hafta yapılan ilk toplantıda, dört defa toplantı yapılmasına gerek olmadığı, üç toplantıda çalışmaların tamamlanması görüşünü dile getirdi. İşveren heyetine başkanlık eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç da toplantı sayısı konusunda bir zorunluluk bulunmadığını, iki toplantıda veya en fazla üçüncü toplantıda çalışmaların tamamlanabileceğini ifade etti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın da üç toplantıda görüşmelerin tamamlanmasına olumlu yaklaştığı belirtildi.
TÜRK İŞ İŞVEREN VE HÜKÜMETİN ASGARİ ÜCRET RAKAMINI AÇIKLAMASINI İSTEYECEK
Ramazan Ağar, asgari ücret toplantılarında genellikle son gün görüşmelerin bitimine beş on dakika kala rakam söylendiğini, bunu doğru bulmadıklarını belirtti. Bugünkü toplantıda hükümet ve işverenin rakam açıklamasını isteyeceklerini kaydeden Ağar, “Rakam açıklansın, kamuoyuyla paylaşılsın. Son dakika getirip bizi oyalamasınlar. Hükümet veya işveren bu toplantıda bir rakam söylesin. Son toplantıya kadar rakam kamuoyunda tartışılsın” diye konuştu.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun gelecek hafta son toplantısını yaparak kararın açıklanması bekleniyor.
ILO VE SBB’YE GÖRE REEL ÜCRETLER ARTTI
Asgari ücret görüşmeleri devam ederken, bir yandan da reel ücret muamması yaşanıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün geçen hafta detaylı bir şekilde yazdığım küresel ücret raporunda Türkiye’de reel ücretlerin 2023 ve 2024 yıllarında sırasıyla yüzde 38,8 ve yüzde 27,2 oranında arttığı belirtildi. Raporda, Türkiye verilerinin küresel reel ücret artışı ortalamasını da yükselttiğine dikkat çekildi.
2024 yılında küresel reel ücretlerin yüzde 2,7 oranında artacağı tahmin edilen raporda, Çin hariç tutulduğunda bu oranın yüzde 2,3, Çin ve Türkiye hariç tutulduğunda ise yüzde 1,7 olacağı belirtildi. Raporda, Türkiye’de son iki yıldır yüksek enflasyon yaşandığına dikkat çekilerek, verilerin ihtiyatlı yorumlanması gerektiği uyarısı yapıldı. Ancak, ihtiyatlı yaklaşılması uyarısına rağmen ILO raporuna göre Türkiye’de bu yıl için öngörülen reel ücret artışı dünyadaki küresel ortalama ücret artışını 0,6 puan yükseltici bir etkiye sahip olacak.
Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı (SBB) da resmi istatistik programı kapsamında sanayide reel birim ücret hesaplaması yapıyor. 2021 yılı 100 kabul edilerek yapılan hesaplamaya göre, 2011 yılında TL bazında 87,4 olan toplam sanayideki reel birim ücret endeksi 2016 yılında 104,2’ye yükseldikten sonra 2021’de 100 oldu. Endeks 2022 yılında 102,4, 2023 yılında ise 144 olarak gerçekleşti. Buna göre, toplam sanayideki reel ücretler 2023 yılında 2021 yılına göre yüzde 44, 2022 yılına göre ise yüzde 40,6 oranında arttı.
Madencilik ve taş ocakçılığı ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme sektörlerindeki artış 2021 yılına göre yüzde 60,1 olarak gerçekleşti. İmalat sanayiindeki artış ise yüzde 42,7 oldu.
Dolar bazında ise toplam sanayide 2022 yılında92,6’ya düşen endeks 2023’te 141,1 oldu. Bu da dolar bazında toplam sanayide reel birim ücret endeksinin 2023 yılında 2021 yılına göre yüzde 41,1, 2022 yılına göre ise yüzde 52,4 oranında arttığı anlamına geliyor.
SBB’nin verilerine göre, 2023’ün ilk yarısında ortalama 151,6 olan TL bazında toplam sanayideki reel birim ücret endeksi bu yılın ilk yarısında 179 olarak gerçekleşti. İlk yarıda geçen yıla göre yüzde 17,3 oranında artış kaydedildi.
İlk yarı itibarıyla TL bazında reel ücret artışı geçen yılın aynı dönemine göre madencilik ve taş ocaklığında yüzde 9,1, imalat sanayiinde yüzde 18, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme sektöründe ise yüzde 17,5 oldu.
REEL ÜCRET ARTTI AMA ÇALIŞANLARIN ALIM GÜCÜ NEDEN ARTMADI?
TL bazında reel ücret Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı enflasyon verilerine göre hesaplanıyor. TÜİK enflasyon hesabını yüzlerce kalem mal ve hizmetin Türkiye genelindeki fiyat gelişmelerinin ortalamasını dikkate alarak yapıyor.
Oysa son yıllarda özellikle kirada ve gıda maddelerinin fiyatlarında yaşanan yüksek artışlar, işçi, memur ve emekli gibi sabit gelirli vatandaşların alım gücünü olumsuz etkiledi. Geçmişte aylık gelirleri içinde kira ve gıda maddelerinin payı daha makul seviyelerde iken şimdi aylık gelirlerinin önemli kısmını kiraya ve gıda maddelerine harcamak zorunda kalıyorlar. Bu da TÜİK’in enflasyon verilerine dayanarak hesaplanan reel ücretler artmasına rağmen, sabit gelirli vatandaşların alım güçlerinin artmaması anlamına geliyor.
TÜRK İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ağar da buna dikkat çekti. Geçmiş yıllarda asgari ücretli bir işçi kirasını rahatlıkla ödeyip gıdaya ve diğer ihtiyaçlarına para ayırabilirken, şimdi çoğu yerde kiraların asgari ücretin üzerine çıktığını vurguladı.
Reel ücretler ve çalışanların alım güçleri arasındaki bu çelişki dolayısıyla ücretler işverenler için yüksek, işçiler için ise düşük kalıyor.
