Yapay Zekâ ABD'nin de Kırmızı Kitabı'na tehdit olarak girdi
Türkiye'de "Kırmızı Kitap" olarak adlandırılan Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi'nin güncellenmesi için geçtiğimiz günlerde çalışma başlatılmıştı. Amerika Birleşik Devletleri'nin de ulusal güvenlik politika belgesini yenilediği öğrenildi. ABD'nin tehdit raporunda yapay zekâ, ulusal güvenliğine yönelik önemli bir tehdit olarak nitelendirildi
Türkiye, Milli Güvenlik Siyaset Belgesinin (MGSB) yenilenmesi ve yeni tehdit algılamalarının belirlenmesiyle ilgili çalışmalarını başlattı ve yapay zekânın, hem tehdit hem de fırsat olarak MGSB’ye girmesi kararlaştırıldı. Bu konuyla ilgili detaylı haberleri gelişmeler oldukça paylaşacağım.
Dünya siyasetine yön veren küresel bir aktör olan Amerika Birleşik Devletleri de ulusal güvenlik politika belgesini yeniledi. ABD’nin Milli İstihbarat Direktörlüğü İstihbarat Komitesi’nin yıllık tehdit değerlendirmesi raporu birkaç gün önce yayımlandı. ABD’nin tehdit raporunda da yapay zekâ, ulusal güvenliğine yönelik önemli bir tehdit olarak görülüyor.
ABD’nin ulusal güvenliğine yönelik dünya çapındaki tehditlere ilişkin rapor, federal yayınlara ilişkin Kongre’nin yetkilendirme yasasına dayanarak yayımlanıyor. Rapor; politikacıların, askerlerin ve yerel emniyet personelinin Amerikan vatandaşlarının hayatlarını, ABD’nin çıkarlarını dünyanın herhangi bir yerinde korumak için ihtiyaç duyduğu incelikli, bağımsız ve yalın istihbaratı sağlamakla görevli İstihbarat Topluluğu’nun (IC) kolektif öngörülerini yansıtıyor.
ABD’NİN DÜNYA ÖLÇEĞİNDE TEHDİT ALGILAMASI
İstihbarat raporunda ABD’nin dünya ölçesinde Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore’yi başat tehdit olarak gördüğü, ayrıca Çatışmalar ve Kırılganlık Bölgeleri, Gazze Çatışması, ABD’nin içindeki potansiyel eyaletler arası çatışma riski, eyaletler arası kargaşaya yer verdiği görülüyor.
Raporda; tartışmalı alanlar, uluslar arası meseleler, yıkıcı teknoloji, dijital otoriterlik, ulusötesi baskı, kitle imha silahları, paylaşılan alanlardan kaynaklı riskler, çevresel iklim değişikliği, sağlık güvenliği, göç, devlet dışı aktörler, sınıraşan organize suçlar, insan ticareti, küresel terörizm, özel askeri güvenlik şirketleri gibi başlıklarda tehdit algılamaları yer alıyor. ABD’nin ulusal güvenliğine yönelik istihbarat raporunda şu tespitler yer alıyor:
Önümüzdeki yıl ABD, büyük güçler arasında hızlanan stratejik rekabet, daha yoğun ve öngörülemeyen ulusötesi zorluklar ve geniş kapsamlı sonuçları olan çok sayıda bölgesel çatışma nedeniyle gerginleşen, giderek daha kırılgan bir küresel düzen ile karşı karşıya kalacak. Hırslı ama endişeli bir Çin, çatışmacı bir Rusya, İran gibi bazı bölgesel güçler ve daha yetenekli devlet dışı aktörler, uluslararası sistemin uzun süredir devam eden kurallarına ve ABD'nin sistem içindeki üstünlüğüne meydan okuyor.
Eş zamanlı olarak yeni teknolojiler, kamu sağlık sektöründeki kırılganlıklar ve çevresel değişiklikler daha sık görülüyor; daha büyük küresel etki yaratıyor. HAMAS gibi devlet dışı bir terörist grup tarafından tetiklenen, kısmen bölgesel aktör İran tarafından körüklenen ve Çin ile Rusya'nın ABD'yi küresel sahnede baltalamaya teşvik ettiği alanlarda daha da kötüleşen Gazze krizini etkili olacak.
Bölgesel bir krizin nasıl geniş çaplı yayılma etkilerine sahip olabileceğini ve diğer acil konularda uluslararası işbirliğini nasıl karmaşık hale getirebileceğini görmek gerekir.
Bu karmaşık ve birbirine bağımlı konulardan, devlet ve devlet dışı aktörlerin birlikte hareket edebileceği yeni kolektif eylem fırsatları ortaya çıkacak.
Çin'in ciddi demografik ve ekonomik zorlukları onu daha da agresif ve öngörülemez bir küresel aktör haline getirebilir. Rusya'nın Ukrayna'da devam eden saldırganlığı, kurallara dayalı uluslararası düzene yönelik bir tehdit olmaya devam ettiğinin altını çiziyor. Yerel ve bölgesel güçler de genellikle komşuların ve dünya düzeninin pahasına nüfuz kazanmaya ve uygulamaya çalışıyor. İran, daha geniş çaplı habis etki faaliyetleriyle bölgesel bir tehdit olmaya devam edecek ve Kuzey Kore, bölgesel ve dünya sahnelerinde yıkıcı bir oyuncu olurken, kitle imha silahları yeteneklerini genişletecek. Çoğu zaman, ABD'nin yabancı saldırıyı veya gerilimi artırmayı caydırmaya yönelik eylemleri, düşmanlar tarafından, ABD'nin onları kontrol altına alma veya zayıflatma niyetinde olduğuna dair kendi algılarını güçlendirdiği şeklinde yorumlanıyor ve bu yanlış yorumlamalar, gerilimi artırma yönetimini ve kriz iletişimini karmaşıklaştırabiliyor.
HAMAS'ın İsrail'e yönelik saldırıları ve İsrail'in daha sonra Gazze'yi işgal etmesi gibi bölgesel ve yerel çatışmalar ve istikrarsızlıklar, devletler ve devlet dışı aktörler, büyük güç rekabeti ve ortak ulusötesi zorluklar da dahil olmak üzere, gelişen bu küresel düzende mücadele ederken, ABD'nin dikkatini gerektirecektir.
Buradan hareketle, Doğu Asya'dan Afrika'ya ve Batı Yarımküre'ye küresel zorluklarla daha da kötüleşen çatışmalar ve istikrarsızlık nöbetleri, ABD'yi, ABD'nin müttefiklerini ve ortaklarını ve dünyayı etkileyecek sonuçlar doğurarak birçok alana yayılma potansiyeline sahiptir.
Ekonomik gerginlik bu istikrarsızlığı daha da artırıyor. Dünyanın dört bir yanında birçok devlet, artan ve bazı durumlarda sürdürülemez borç yükleriyle, Ukrayna'daki savaştan kaynaklanan ekonomik etkilerle ve COVID-19 salgınının ardından toparlanmaya devam ederken bile aşırı hava olaylarından kaynaklanan artan maliyet ve üretim kayıplarıyla karşı karşıya. Küresel tarımsal gıda emtia fiyatları 2022'deki zirvesinden gerilerken, yurt içi gıda fiyat enflasyonu birçok ülkede yüksek seyrediyor. Birçok ülkede gıda güvenliği ekonomik ve jeopolitik şoklara karşı kırılgan olmaya devam ediyor.
Çin, Rusya ve diğer ülkelerin otoriterliği teşvik ederek ve dezenformasyon yayarak körüklediği demokratik ve otoriter yönetim biçimleri arasındaki daha büyük rekabet, küresel müştereklere işbirlikçi yaklaşımları teşvik eden uzun süredir devam eden normlar üzerinde baskı oluşturuyor. Bu rekabet aynı zamanda yapay zekâ, biyoteknolojiler ve ilgili biyogüvenlik, mikroelektroniklerin geliştirilmesi ve üretimi ve potansiyel kuantum gelişmeleri gibi teknolojik ilerlemelerden de faydalanarak, küresel jeopolitik dengeyi etkileyen dünya çapındaki anlatılar üzerinde daha güçlü bir etki elde etmek için kullanılıyor.
Özellikle yapay zeka ve biyoteknoloji alanları hızla ilerliyor; bilim ve teknolojinin çeşitli alanları arasındaki yakınlaşmalar muhtemelen daha fazla önemli atılımlara yol açacaktır. İklim değişikliğinin hızlanan etkileri, başta düşük ve orta gelirli ülkeler olmak üzere dünya nüfusunun daha fazlasını aşırı hava koşulları, gıda ve su güvensizliği ve insani felaketler nedeniyle daha büyük risk altına sokuyor, göç akışlarını körüklüyor ve patojen olarak gelecekteki salgın risklerini artırıyor.
Bazı eyaletler, ABD ulusal güvenliğini doğrudan tehdit eden rekabetçi davranışlara girişirken, bazı müttefikleri de dâhil olmak üzere daha büyük bir eyalet grubu, eyalet içi çatışmalarla veya iç karışıklıklarla karşı karşıyadır. Bu baskılar ve dinamikler, sınırları ve bölgeleri aşarak bölgeleri istikrarsızlaştırma ve milyarlarca insanın geçimini, güvenliğini ve istikrarını tehdit etme potansiyeline sahiptir. Çin, kapsamlı ulusal güç konusunda Amerika Birleşik Devletleri'ni geride bırakmak ve komşularının ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin kendi tercihlerine saygı duymasını sağlamak için yarışırken Rusya, bölgesel ve küresel düzeyde baskı kurma çabasıyla ABD'yi doğrudan tehdit ediyor.
Raporda, Çin, Rusya, Kuzey Kore ve İran hakkında bölgesel ve küresel faaliyetler, ekonomik, askeri ve teknolojik girişimler, kitle imha silahları, kimyasal ve biyolojik silahlar, uzay teknolojileri, kötü niyetli etki operasyonları, sosyal medya bazlı saldırılar, karşı istihbarat operasyonları, özel güvenlik şirketleri ve paramiliter faaliyetler, siber saldırılar konusunda çeşitli uyarılar yer alıyor.
Dünya genelindeki diğer ülkelerdeki eyaletlerarası çatışma ve iç karışıklık potansiyeli, hem doğrudan hem de müttefiklerimiz ve ortaklarımıza tehdit olarak ABD'nin ulusal güvenliği açısından zorluklar yaratmaya devam ediyor. Bu parlama noktalarından kaynaklanan artan gerilim ve istikrarsızlık, karmaşık ve birbirine bağlı güvenlik ortamı göz önüne alındığında, yoğunlaşan küresel güç rekabeti ile daha da kötüleşebilir.
Çatışmalar, özellikle de küresel ticaret ve yatırım akışlarını sekteye uğratan çatışmalar, çatışmaya doğrudan dahil olmayan veya çatışmadan çok uzak olan ülkelerde bile enerji fiyatlarının yükselmesine ve ekonomik kırılganlığın artmasına neden olabilir. Örneğin; Mısır, Ürdün ve Lübnan için önemli bir döviz kazandırıcısı olan turizm, Gazze ihtilafının başlangıcından bu yana keskin bir düşüş yaşadı ve 2022'de Ukrayna gıda ihracatındaki kesintiler, küresel gıda fiyatlarının yükselmesine yardımcı oldu. Bölgesel ve yerel çatışmalar, yalnızca komşu ülkeler için değil, aynı zamanda dünya için de geniş kapsamlı ve bazen kademeli sonuçlar doğuruyor. Gazze'de devam eden çatışma, bu olguyu açıklayıcı olmasının yanı sıra, daha büyük ve daha tehlikeli bir çatışmaya yayılma potansiyelini de vurguluyor.
ABD’nin Kırmızı Kitabı’nda ayrıca Hamas, DEAŞ gibi terör örgütleri ve devlet altı örgütlenmelerden kaynaklı tehditlere de yer veriliyor.
