Ukrayna'da domuz gribine yakalanan şoförün ölümü iş kazası sayıldı
Yeni tip koronavirüs tüm dünyayı tehdit ederken, Yargıtay'dan 2009 yılında yaşanan domuz gribi salgınında ölen kişiyle ilgili emsal teşkil edecek iş kazası kararı çıktı. Yargıtay, bir TIR şoförünün 2009 yılında yük götürdüğü Ukrayna'dan döndükten sonra domuz gribine yol açan H1N1 virüsünün kuluçka süresi içinde hastalığa yakalanıp, daha sonra ölümünü iş kazası olarak değerlendirdi. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Tüm dünyada yeni tip koronavirüs tedirginliği yaşanıyor. Türkiye’nin komşuları İran, Irak, Ermenistan, Gürcistan, Bulgaristan ve Yunanistan’ın yanı sıra yoğun ilişkilerin bulunduğu birçok ülkede koronavirüs vakaları tespit edildi. Yük taşıyan TIR ve kamyon şoförleri başta olmak üzere, binlerce kişi yeni tip koronavirüs tespit edilen ülkelere görevli olarak gidip geliyor. Yargıtay’ın domuz gribinden ölen bir TIR şoförü ile ilgili 10 yıl sonra verdiği iş kazası kararı, koronavirüs için de emsal oluşturacak.
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin (Esas No: 2018/5018, Karar No: 2019/2931) kararına konu dosyaya göre, bir TIR şoförü Türkiye’den yüklediği malları RO-RO gemisiyle gittiği Ukrayna’ya teslim etti. Şoför, 11 Aralık 2009 tarihinde Türkiye’ye giriş yaptı. İşyerinin bulunduğu Trabzon’a dönerken kendisini iyi hissetmediği için 13 Aralık 2009 tarihinde yol üzerindeki bir devlet hastanesine gitti. Hastanede, tanı bölümüne “Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış” yazılı rapor düzenlendi, iğne yapılıp ilaç verildikten sonra gönderildi. İşverenin tekrar Ukrayna’ya gönderdiği şoför, 15 Aralık’ta Trabzon’dan Samsun’a giderken trafik kazası geçirdiği için Trabzon’a geri döndü. 17 Aralık 2009 tarihinde de “Bir haftadır öksürük, balgam, halsizlik, 2 gündür 40 derece ateş” şikâyetleri ile Karadeniz Tıp Fakültesi Hastanesi’ne başvurdu. Hastanede H1N1 (domuz gribi), zatürre ve akut solunum sıkıntısı sendromu tanısıyla tedavi altına alındı. On gün yoğun bakımda kaldıktan sonra 26 Aralık 2009 tarihinde vefat etti. Hastane raporunda ölüm nedeni olarak H1N1, zatürre, akut böbrek yetmezliği tanısı konuldu.
TIR şoförünün ailesi, ölümün iş kazasından kaynaklı olduğu gerekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) ölüm geliri bağlanmasını istedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişi, trafik kazasının iş kazası olduğunu, ancak hastane raporuna göre ölüm nedeninin trafik kazası değil domuz gribi olduğunu belirtti.
Adli Tıp Kurumu’ndan verilen raporda ise ölümün domuz gribi enfeksiyonu ve gelişen komplikasyonlarından meydana gelmiş olduğu, 13 Aralık’ta ilk gittiği hastane başvurusundaki şikayetlerin H1N1 enfeksiyonunun başlangıç belirtileri olabileceği, virüsün kuluçka süresinin 1- 4 gün arasında değiştiği, enfeksiyonun bulaşımının 13 Aralık 2009 tarihinden önceki 1 -4 günlük zaman diliminde gerçekleşmiş olması gerektiği kaydedildi. Ancak, yerel mahkeme TIR şoförünün ailesinin iş kazası iddiasını yerinde bulmayarak, ölüm geliri talebini reddetti.
İŞ KAZASI SAYILMASININ KRİTERLERİ NELERDİR?
Temyiz üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay kararında, iş kazasının unsurları şöyle sıralandı:
“- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
- 4/a kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olay.”
YARGITAY “İŞ KAZASI” DEDİ
Yasada iş kazasının, sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olay olarak tanımlandığına dikkat çekilen kararda, olayın etkilerinin bir süre devam ederek zaman içinde artması ve buna bağlı olarak sonucun daha sonra gerçekleşmesinin mümkün olduğu kaydedildi. İş kazasının ani bir olay şeklinde ortaya çıkıp, buna bağlı olarak zarar derhal gerçekleşebileceği gibi, gazdan zehirlenme olayında olduğu gibi etkilerinin daha sonra da ortaya çıkabileceği vurgulandı. Sonradan oluşan zarar ile olay arasında uygun illiyet bağı bulunması koşuluyla olayın iş kazası olarak kabul edilmesi gerektiği ifade edildi.
Yasal düzenlemenin sosyal güvenlik hukuku içinde değerlendirilmesi gerektiği kaydedilen kararda, TIR şoförünün işveren tarafından Ukrayna’ya sefere gönderildiği, Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra H1N1’in 1-4 gün arasındaki kuluçka süresi içinde hastaneye başvurduğuna dikkat çekildi. Kararda, şoförün işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle Ukrayna’ya yapılan sefer sırasında bulaştığı anlaşılan H1N1 virüsüne bağlı olarak daha sonra ölümünün iş kazası olarak kabul edilmesi gerektiği belirtildi.
İŞ KAZASI KABUL EDİLMESİ NEDEN ÖNEMLİ?
Sigortalı çalışırken hastalık veya iş kazası dışındaki sebeplerle ölenlerin eşine ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için 4/a’lı (SSK) çalışanların en az 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün priminin bulunması; 4/b (BAĞ-KUR) ve 4/c’lilerin (Emekli Sandığı) ise en az 1800 gün primlerinin olması gerekiyor.
Fakat iş kazası nedeniyle ölümlerde bu koşullar aranmaz. İşçi işe başladığı gün geçirdiği kazada yaşamını yitirse bile yakınlarına ölüm geliri bağlanır. İş kazası nedeniyle sakatlanan kişiye, çalışma gücündeki kayıp oranına göre sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.
Bir başka fark da şudur. İş kazası sayılmayanların yakınlarına bağlanan ölüm aylığı, ödediği prim gününe göre değişir. Prim süresi düşük ise aylık da düşük olur.
İş kazası nedeniyle ölenlerin yakınlarına ise son üç aydaki prime esas kazancının yüzde 70’i oranında ölüm geliri bağlanır.
İş kazasında ölen kişinin prim günleri ölüm aylığı bağlanması için yeterli ise yakınlarına hem ölüm geliri, hem de ölüm aylığı bağlanır.
