Madenlerde iki asgari ücret henüz yürürlükte değil

Karaman’daki olayda deniyor ki madenlerde çalışanların aylık ücreti 2 asgari ücrete çıkınca, maden sahibi servis ve öğle yemeğini kaldırdı. Ancak, 6552 ile gelen 36 saat işi daha başlamadı, ocak ayında yürürlüğe girecek.

6552 sayılı kamuoyunda Torba Yasa diye bilinen, “İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun”un 9. maddesi ile “Sadece kömür madencileri için ücret en az 2 asgari ücret olacak” dendi ve yasanın bu maddesi yayım tarihinde yürürlüğe girdi. Ancak, uyan var mı?

“MADDE 9 - 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu’na aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

‘EK MADDE 9 - Bu Kanunun 2’nci maddesinde sayılan 4. Grup madenlerden ‘Linyit’ ve ‘Taşkömürü’ çıkarılan işyerlerinde, yeraltında çalışan işçilere ödenecek ücret miktarı 4857 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesi uyarınca belirlenen asgari ücretin iki katından az olamaz.’”

Ancak, görüyoruz ki bırakın 2 asgari ücreti asgari ücret kadar bile ödeme yapılmamış. Yani, yasalara uymayan işverenler var karşımızda.

Öte yandan, Sayın Başbakan bir konuşmasında, işverenlere “Yasalara uyun” diye çağrı yapıyor. Devlet denilen aygıt yasalara uymayana gerekli yaptırımı yerine getirmekle olur. Çağrıda bulunmakla olmaz.

ÇALIŞMA SÜRESİ 2015’TE DÜŞECEK

Yine aynı Kanun’un 7. Maddesi ile de günlük çalışma süresi tüm yeraltı maden işlerinde 36 saate düşürüldü ama bu maddenin yürürlük tarihi 1.1.2015 günüdür yani daha yürürlüğe girmedi.

“MADDE 7- 4857 sayılı Kanun’un 63’üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

‘Yeraltı maden işlerinde çalışan işçiler için yeraltındaki çalışma süresi; haftada en çok 36 saat olup günlük 6 saatten fazla olamaz.’”

YERALTINDA YEMEK YEDİRMEK DE YASAK

4857 sayılı İş Kanunu’nun 66. maddesine göre;

“MADDE 66 - Aşağıdaki süreler işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılır:

a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya sualtında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler” çalışma süresinden sayılır ayrıca, öğlen yemek yeme süresi ise çalışma süresinden sayılmaz ve işçinin yemek yeme hakkının madende kullanılması da yasal ve doğru değildir.

ÖĞLE YEMEK ARASI YARIM SAATE DÜŞTÜ

4857’nin 68. Maddesi’ne göre öğle arası yemek tatili günlük çalışma saatinin 6 saate düşürülmesi ile bir saatten yarım saate düştü. Bu konuda mutlaka yasal düzenleme yapılıp tekrar bir saate çıkarılması gerekir.

“MADDE 68 - Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;

a) 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika,

b) 4 saatten fazla ve 7.5 saate kadar (7.5 saat dahil) süreli işlerde yarım saat,

c) 7.5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat, ara dinlenmesi verilir.

Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.

Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.”