30'dan az çalışanı olan işyerine karşı işe iade davası açılamaz

İş Güvencesi Yasası ilk çıktığında 10 işçi sayısı vardı ama AK Parti bu sayıyı 30'a çıkardı. Bu nedenle sadece 30 veya daha fazla işçisi olan işyerlerinden çıkarılanlar işe iade davası açabiliyorlar. 10 sayısından 30'a çıkmasında da işçi sınıfı, Türk-İş'in yaptıklarını unutmamalı. Ali Bey, 13 yıldır çalıştığım işyerinden çıkarıldım ve işten çıkarılırken bana yazılı bir belge vermediler. Ben işe iade davası açabilir miyim? İşyerindeki işçi sayımız değişken olmakla birlikte 20 ile 25 arasında değişiyor.

Akil Kurnaz

Sayın okurum, ilk defa 4773 Sayılı İş Güvencesi Kanunu TBMM'de yasalaştı ve 15.08.2002 tarih, 24847 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. İş Güvencesi Kanunu 15.03.2003'te yürürlüğe girdi. İlk çıktığında 10 veya daha çok işçisi olan işyerleri kapsamdaydı ama 2003 yılı Haziran ayında bu sayı 4857 sayılı Kanun'la 30'a çıkarıldı. Bu sebeple sizin çalıştığınız işyerinde 30 sayısından az işçi olduğundan dava açma hakkınız yok. Fakat çalıştığınız işverenin aynı işkolunda başka işyerleri de varsa bu 30 sayısını sadece sizin işyerinizde değil şubelerin toplamında aramak gerekir.

İŞ GÜVENCESİ VE İŞE İADE DAVASI

30 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, altı aydan fazla çalışmış işçiler için;

■ İşçinin işten çıkarılması mutlaka yazılı olarak bildirilecek.

■ Yazılı belgede mutlaka bir sebep olacak.

■ Yazılı sebep işverence kanıtlanabilir ve doğru olacak.

Bu şartların tersinden gidersek, işten çıkış yazılı yapılmamışsa, yazılı yapılmış ama içinde sebep yazmıyorsa, sebep yazıyor ama doğru değil ve işverence kanıtlanamaz durumda ise, işçi bir ay içinde iş mahkemesine başvurup işe iade davası açabilir.

BİR AYLIK SÜREYE DİKKAT

Normal şartlarda işçilerin işyerinden çıkarılması için 4857/17. madde gereğince önceden bildirme-ihbar etme şartı vardır.

İşçinin o işyerindeki kıdemi;

■ 2 ile 6 ay arasında ise 2 hafta,

■ 6 ay ile 18 ay arasında ise 4 hafta

■ 18 ay ile 3 yıl arasında ise 6 hafta

■ 3 yıldan çoksa 8 hafta öncesinde işçiye işten çıkarılacağı bildirilip iş arama izni başlatılmalıdır. Fakat işveren dilerse bu sürelere ait ücreti peşin ödeyerek (adı ihbar tazminatıdır) işçiyi derhal işten çıkarabilir. İşe iade davasındaki bir aylık dava açma süresi işten çıkma tarihinden değil, işten çıkarılacağı öğrenilen tarihten başlar, buna dikkat edilmesi gerekir.

MAHKEME 'İŞE İADE ETTİM' DERSE

İşverence yazılı belge olmadan veya yazılı belge varsa da geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçinin de mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde işe dönüş için işverene başvurusu şarttır. Başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 en fazla da 8 aylık brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde, ödenecek tazminat miktarını da belirler. Ayrıca işçinin mahkeme kararının kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre içinde en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları kendisine ödenir.

Hizmet akdi feshedilen işçi, işe iade davası boyunca dilediği iş veya işyerlerinde çalışabilir. Ancak dava kesinleştiğinde mutlaka işverene işe başlama isteğini bildirmelidir. Bunu yapmazsa davanın bir anlamı da kalmaz.