Kar sporu tutkunlarına öneriler
Yoğun kar yağışlarının yarıyıl tatiline denk gelmesi, kış sporları merkezlerine ilgiyi artırdı. Çevremde kayak tatiline gitmeye hazırlanan çok kişi var. Benim soğukla pek aram olmadığı gibi çocukluğumdan kalma kayak sporu alışkanlığım da yok. Baktım kızım da heveslenmedi, yaptığım sporlar bana yetsin diyerek kış tatili planlamadım ve gidecekler için öneriler hazırlamakla yetindim.
Sezon boyunca, hafta sonlarını dahi fırsat bilip dağlara kaçan gerçek kar sporu tutkunlarına diyecek sözüm yok. Ancak pistleri dolduran çoğunluğun yılda bir kez sömestr tatilinde kaymaya gelen, "spor yaralanmaları açısından yüksek risk gurubu" olduğunu biliyoruz. Yazacaklarımı asıl dikkate almasını önerdiğim kişiler onlar.
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de kar sporlarında ilk sırayı Alp disiplini kayak, ikinci sırayı snowboard alıyor. Oran kayak merkezine göre değişse de, 1990'dan sonra popülaritesi artan snowboard, her 3 veya 4 kar sporu tutkunundan birinin tercihi olarak görünüyor. Her 1000 spor günü başına düşen yaralanma sayısı kayak için 1.7, snowboard için 3.5 olarak bildiriliyor, bu da snowboard'un iki kat daha riskli olduğu anlamını taşıyor. Çocuklar ve spora yeni başlayan tecrübesizler daha fazla yaralanıyor. Üst düzey sporcular ise becerilerine güvenip zor hareketler deneyerek risklerini artırıyorlar!
Kayakta sıklıkla bacaklar, snowboard'da ise kollar ve gövde yaralanıyor. Kayakta bağ yaralanmaları, snowboard'da kırıklar önde geliyor. Sık rastlanan, ameliyat gerektiren ve spordan uzun süre uzak kalmaya neIden olan ön çapraz bağ [kopması en korkulan f/yaralanma. Son 20 yılda kayak botları ve bu botların kayağa bağlantısında yapılan değişikliklerle düşmelerin azaldığı, böylece de kırık ve ön çapraz bağ kopması sıklığının azaldığı biliniyor. Kafa travması ve baton tutan elin başparmağında oluşan kayakçı kırığı diğer sık rastlanan sorunlar. Son araştırmalar, kayağın botun arkasında kalan bölümünün uzunluğu ne kadar fazlaysa ön çapraz bağ üzerindeki gerilimin ve kopma riskinin o kadar yüksek olduğunu gösteriyor (Fantom ayak mekanizması). Bu bulgular, kayak arka bölümünün kısaldığı yeni modellerin üretiminde yol gösterici oluyor.
Bu teorik bilgilerden sonra, yılda bir kar sporu keyfi yaşayacaklara temel önerilerimi sıralıyorum:
■ Gitmeden bir süre önce kas kuvvetlendirme ve esneklik egzersizlerine başlayın.
■ Mümkün olduğunca boy, ağırlık ve beceri düzeyinize uygun, kendi malzemenizi kullanın.
■ Katmanlı giyinin. Koruyucu malzeme (kask, bileklik vb.) kullanın.
■ Beceri düzeyinize uygun pist seçin. Kapalı pistlere girmeyin.
■ Pist güvenlik kuralları ve işaretlerine uyun.
■ Pist dışına yalnız çıkmayın.
■ İyi ısınma ve soğuma yapın.
■ Yorulduğunuzda dinlenin, öğün atlamadan beslenin, alkol almayın.
■ Karda ağaç köklerine dikkatedin.
■ Diğer sporculara saygı gösterin, aranızda yeterli mesafe bırakın.
■ Piste çıkarken her iki yanınızı kontrol edin.
■ Pistin dar yerlerinde ani duruşlardan kaçının.
■ Bir kaza ile karşılaşırsanız durarak yardım edin.
■ Bir kaza ile karşılaşırsanız, daha sonra yaralanma
