Prof. Dr. Cenk Yaltırak: Fay haritalarını güncellemezsek 2000 model araba kullanmaya devam ederiz
Deprem konusunda benim dikkatle takip ettiğim uzmanların başında İTÜ Jeoloji Mühendisliği bölümünden Prof. Dr. Cenk Yaltırak geliyor. 2020 Elazığ depreminden sonra Habertürk TV’de birlikte yayınlara da katılmıştık.
Yaltırak kamuoyunun yakından tanıdığı birçok isimden yaklaşımı ve görüşleri ile ayrılıyor çoğu zaman.
Dün esas meselenin fay haritalarının güncellenmemesi olduğunu söylediği açıklamasını görünce Hoca’yı aradım ve yorumlarını sordum.
Bana şunları söyledi:
“Nagehan Hanım MTA (Maden Tetkik ve Arama) 2000’li yıllarda bir fay haritası yaptı. Bu baz alınıyor halbuki bunun devamlı güncellenmesi gerekir. Şu anki harita eski. Eski haritaya dayanan deprem senaryolarını iptal etmelisiniz. Fay hatları için bilimsel önlem alabilirsiniz, fay haritalarını yenilemeniz gerekir.
Türkiye’de bir deprem mühendisliği lobisi var. oysa bazı şeyleri baştan yeniden ele almanız gerekir, bakın yeni binalar da yıkıldı. Bina bazında değerlendirme yapmanız, zemin-bina ilişkisini ayrı ayrı değerlendirmeniz şart. Yeni haritalara göre yapılmış deprem senaryoları üzerinden bina yapmalısınız. 21. Yüzyılın bilimi ile hareket etmeliyiz.
Her bir fayı ayrı çalışıp deprem tekrar sıklığına bakmalısınız. Bunun için devrimci bir bakış açısı lazım.”
Prof. Yaltırak’a 7,6’lık ikinci depremin onu şaşırtıp şaşırtmadığını ve ilk depremin tetikleyici olup olmadığını da sordum.
“Artçı değil. Ama şaşırtıcı da değil Nagehan Hanım. Literatürü bilirseniz bunların olabildiğini görürsünüz. Bakın 2016’da Yeni Zelanda Kaikoura’da 7,8 büyüklüğünde deprem oldu. Deprem yerleşim yerlerine uzaktaydı o nedenle fazla hasar vermedi ancak o depremin hemen ardından art arda artçı olmayan yakın büyüklükte 20 ayrı segmentte 2,5 dakika içinde depremler meydana geldi. Bunlar olabiliyor, yakın başka faylarda da olabilir. Biz bunları görmek için Marmara çalışırken devamlı fay hatlarını güncel depremlere göre yeniliyor ve verileri koyuyoruz.”
