Siyah-beyaz fotoğraflarla ilgili kötü bir haberim var
Marshall McLuhan’ın “İnfial halinde olmak ahmaklara saygınlık bahşeder” önermesinin son sağlaması Instagram’da altı milyonu bulan #ChallengeAccepted fotoğrafları olsa gerek. Khloe Kardashian’dan Cindy Crawford’a aklınıza gelen bütün ünlü kadınlar birkaç gündür siyah-beyaz fotoğraflarını paylaşıyorlar sosyal medyada. Amaç birbirlerine destek olmak ya da Reese Witherspoon’un dediği gibi başkalarının üzerinde güneş doğurmak—her ne anlama geliyorsa. Bu dalganın niteliği ve ünlülerin motivasyonu hakkında en doğru itiraf Jennifer Aniston’dan geldi: “Tam olarak ne olduğunu anlamadım, ama başkalarını görünce ben de katıldım.”
Hayır, #ChallengeAccepted ülkemizde sanıldığı gibi dünyanın en ünlü kadınlarının Türkiye’deki cinayetlere dikkat çekmek için katıldığı bir sosyal medya hareketi değil. Evet, Türkiye’de bir siyah-beyaz fotoğraf paylaşım dalgası var, özellikle Pınar Gültekin cinayetinden sonra bizde de bütün kadınlar seslerini duyurmak ve kadın haklarına dikkat çekmek için #ChallengeAccepted diye Instagram’a yüklendiler. Ama Hollywood’daki motivasyonla Türkiye’deki sosyal bilinç yaratma çabası aynı değil.
INSTAGRAM AÇIKLADI
İki ülke arasındaki paylaşımlarda bir bağ olmadığını New York Times’a konuşan Instagram yetkilileri açıklıyor. Dünden beri bu siyah-beyaz fotoğraf paylaşımının altına bir mesaj eklemek için uğraşanlar, konuyu Türkiye’deki kadın cinayetlerine çekmek için İngilizce post atanlar var. Başarısız olduğu da söylenemez, zira dün durup dururken bir arkadaşım bana “Türkiye’deki bu kadın cinayetleri dalgası nedir?” diye sordu. Ama yine de Türkiye’deki kadınlar ünlülerin dikkatini çekti demek abartılı bir yorum olur, kendi kendimizi tatmin eder sadece.
Hollywood ünlülerinin birçoğu bu cinayetlerin farkında değil. Zaten modaya Donald Trump’ın kızı Ivanka da dahil olup paylaşım yapınca işin rengi değişti, pek çok isim onunla aynı dalgada anılmak istemediği için pişman oldu.
Instagram’ın araştırmasına göre bu yeni dalganın ilk paylaşımı bir buçuk hafta önce Brezilya’da bir gazeteci tarafından yapıldı. ABD’de hızla etiketin yayılmasının ve ünlülerin dahil olmasının altında Temsilciler Meclisi’nin belki de en popüler üyesi Alexandria Ocasio-Cortez’in geçenlerde yaptığı bir konuşmanın etkili olduğu tahmin ediliyor. AOC olarak bilinen New Yorklu meclis üyesine geçtiğimiz günlerde bir meslektaşı koridorda “fucking bitch” dedi, o da bu hakareti ve tacizi teşhir etti. AOC nefes alsa sosyal medya yıkılıyor, çok da iyi yapıyor; onun yaptığı kuvvetli konuşma son günlerde ABD’de de Türkiye’deki kadın cinayetlerine eşdeğer bir uyanış yaşandı. Sadece fotoğraf paylaşımı değil, kadın hakları konusunda da epey tartışma başladı.
Türkiye’deki kadın cinayetleriyle ABD’deki fotoğraf paylaşımının denk düşmesi de tamamen tesadüfi gözüküyor.
AMAN ÜNLÜLER BULAŞMASIN
Aslında bu fotoğraf ve #ChallengeAccepted etiketinin kökeni 2016’ya dayanıyor. O zaman da ünlüler kansere dikkat çekmek amacıyla benzer bir kampanya yapmıştı, ama amaçlarına ulaşamadılar.
Son zamanlarda ünlüler ne zaman toplumu bilinçlendirmeye kalksalar yüzlerine gözlerine bulaştırıyorlar, kendilerini rezil ediyorlar zaten. COVID-19 salgınında başlayan karantina sürecinde zincirleme halde John Lennon’ın “Imagine” şarkısının 25 ünlü tarafından söylenmesi büyük bir rezaletti. Birkaç aydır da özellikle Amerika’da ünlülerin bilinç oluşturma çabaları “Eyvah” diye karşılanmaya başlandı.
Bu tepkiler haksız değil. Sosyal medyada bilinç oluşturmak güvenli bir liman. Kimse elini taşın altına koymuyor, #ChallengeAccepted gibi muğlak etiketler kullanarak herhangi bir davanın tam olarak sözcüsü de olunmuyor. Kutuplaşmanın yoğun olarak yaşandığı ABD’de suya sabuna bulaşmayan paylaşımlarla hayran kitlelerini karşılarına da almamış oluyorlar.
İnsanlara çağrı yaptıkları konuda bir vakfa, toplu bir harekete yönlendirseler, para toplasalar somut birer adım atmış olurlardı. Ama #ChallangeAccepted gibi sosyal medya hareketlerinin ünlüler için tek anlamı PR çalışması.
