Özgür olmak çok mu zor

Washington’daki düşünce kuruluşu Freedom House dünya genelindeki siyasi haklar ve sivil özgürlükler üzerine yıllık raporunu yayınladı.

Bizler için rapordaki ilginç ayrıntılardan biri de kapak fotoğrafı oldu.

“Demokrasi Mücadelesinde 50. Yıl” başlıklı raporun kapağında, geçen sene İranlı Kürt Mahsa Amini’nin gözaltında ölümünü İzmir’de protesto eden İranlı kadınlar yer aldı.

Kapak ilginçti belki ama, rapor bizim açımızdan hiç de iç açıcı değildi.

Çünkü Türkiye, yine “Özgür Olmayan Ülke” statüsünden kurtulamadı, tekrar aynı sınıfta yerini aldı.

Freedom House, bizi ilk kez 2018’de “Kısmen Özgür Ülke” kategorisinden “Özgür Olmayan Ülke” kategorisine düşürmüştü.

Aradan 5 yıl geçmesine rağmen, hala aynı sınıfta gösteriliyor olmamız elbette çok üzücü ve düşündürücü..

*

Söz konusu rapor, 2022 yılı boyunca 195 ülke ve 15 bölgedeki özgürlükleri değerlendiriyor.

Her ülke, 25 gösterge üzerinden 0 ve 4 arası puanlandırılıyor.

Toplam 100 puan olan göstergelerin yüzde 40’ı siyasi haklar üzerineyken, yüzde 60’ı sivil özgürlükler kategorisinde gruplandırılıyor.

Toplam puan üzerinden ülkeler, “Özgür”, “Kısmen Özgür” ve “Özgür Olmayan” ülke kategorilerinde sınıflandırılıyor.

Raporun temel bulgularına göre, son 17 yıldır dünya genelinde özgürlükler düşüşte.

Raporda 195 ülkenin 84’ü “Özgür” kategorisinde yer alırken, 54 ülke “Kısmen Özgür” ve 57 ülke “Özgür Olmayan” ülke kategorisinde.

Ne yazık ki, biz de o 57 ülke arasındayız.

Türkiye’deki 2016 darbe girişimine de değinen rapor, bu olayın ülkedeki siyasi haklar ve sivil özgürlükleri uzunca bir süredir gölgelediğini söylüyor.

14 Mayıs seçimine giderken, geçen yıl seçim kanununda yapılan değişikliklerin, yine geçen yıl yürürlüğe giren dezenformasyon yasasının özellikle medyayı ve muhalefeti olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.

2022’deki bu gelişmeler nedeniyle Türkiye, raporun sonlarındaki 2023’te özellikle incelenmesi gereken ülkeler listesinde yer aldı.

*

Uluslararası pek çok raporda ve listede maalesef hep en kötü sıralardayız.

Bu da Türkiye’nin imajını çok kötü etkiliyor ve bizi demokratik ülkeler platformundan uzaklaştırıyor.

Oysa, uzaklaşmamanın yolları belli.

Freedom House, raporun sonunda ülkelere politika tavsiyelerini şöyle sıralıyor: