Savaş tamtamları kimin için çalıyor?
ABD Başkanı Biden ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in yarın çevrimiçi bir görüşme gerçekleştirmeleri bekleniyor. İki lider en son yüzyüze Haziran ayında Cenevre’de, telefonla ise Temmuz ayında görüşmüşlerdi. Görüşmenin nihai konusu Ukrayna’nın doğusundaki Donbass’taki gelişmeler olacak.
Türkiye’de Rusya-Ukrayna arasında arabulucu olmayı teklif etmişti. Ancak Türkiye’nin Ukrayna’nın NATO üyeliğini desteklediği biliniyor. Ayrıca Kırım’daki yaklaşımı da net. Bu sebeple Moskova’nın güvence için asıl almak istediği muhatap ABD ve AB olacaktır.
Gelinen aşamada Rus yetkililer Kiev’in yoğun askeri yığınak yaptığını ileri sürerken ABD’de benzer bir iddiayı Rusya için seslendiriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zaharova, Ukrayna'nın Donbass'taki çatışma bölgesindeki askerlerin sayısının 125 bine ulaştığını” iddia etti. Kabaca Ukrayna ordusunun yarısı demek…
Buna karşın The Washington Post’da yayınlanan bir makale ABD istihbaratına dayandırarak Rusya’nın 175 bin asker ile bir saldırıya hazırlandığını öne sürdü. Yine ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral James McConville Cumartesi günü yaptığı açıklamada, yaklaşık 100.000 Rus askerinin şu anda Ukrayna sınırında olduğunu söyledi. Hatta tarih verenler bile oldu. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, sınıra yığılan Rus askerlerinin sayısının 94.300 olarak tahmin edildiğini ve Ocak ayında büyük çaplı bir saldırının mümkün olduğu konusunda uyardı. Eğer iddia edildiği gibi böyle kısa bir sürede saldırı olursa sahayı bilen uzmanlar Ukrayna’nın zorda kalabileceği belirtiyor. Putin bir süre önce çıkardığı kararname ile oradaki demografi gücünü de motive etme stratejisini devreye koymuştu.
Peki savaş tamtamlarını çaldırırcasına tırmanan bu gerilimin asıl nedeni ne?
ABD eski başkanı Jimmy Carter’ın ulusal güvenlik danışmanlığını yapan ünlü stratejist Zbigniew Brzezinski’nin "Büyük Satranç Tahtası” adlı kitabında Ukrayna olmadan Rusya imparatorluk olmaktan çıkar” demişti. Çünkü Ukrayna Rusya için bir enerji koridoru olmanın dışında batının da Avrasya’ya açılan kilidi. Bunun için her riski almaya değer görülüyor. Kırım’ın yasadışı ilhakı da bu sebeple gerçekleşmişti.
Dolayısıyla temel olarak Ukrayna’nın batı ile yakınlaşması ve özellikle son dönemde daha fazla seslendirilen NATO üyeliği ihtimali…
Kremlin bunu “kırmızı çizgimiz” olarak ifade ediyor. Biden ise dün yaptığı açıklamada “Kırmızı çizgi tanımıyoruz.” dedi. Benzer şekilde Beyaz Saray sözcüsü Psaki, "Kimin NATO üyesi olduğuna Rusya değil, NATO üyeleri karar veriyor" derken, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de “İttifakın genişlemesinde Rusya’nın söz hakkı yoktur” dedi.
Yarınki görüşmenin bir benzeri daha önce de olmuştu. Moskova olası bir NATO üyeliği hakkında ABD’den açık ve güçlü bir taahhüt almak isterken Washington ekonomik yaptırım seçeneklerini dile getiriyor. Ancak Lavrov’un bu yaptırımlarla ilgili alaycı açıklamalarına bakılırsa Rusya’yı bu meselede durdurmaktan hayli uzak gözüküyor.
