Buharı üstünde tekne

1893’te inşa edilen ancak 119 yıllık ömründe iki defa yalnızlığa terk edilen Ysolt’un kaderi, Rahmi M. Koç Müzesi danışmanları tarafından İskoçya’da bulununca değişti. Buharlı kayığın Rahmi M. Koç Müzesi’ne yolculuğu ise 2008’in Mart ayında bir cumartesi günü, yoğun yağmur ve şiddetli rüzgâr altında yaklaşık 40 yıldır atıl durduğu İskoçya Loch Lomond’dan başladı. Römorkörle Southampton Limanı’na getirilen Ysolt, buradan gemiyle İzmir’e nakledildi. Uzun ve yorucu seyahatin son ayağında İzmir-İstanbul karayolu yer alıyordu. Ysolt, sonunda baştan aşağı yenilenmek üzere Tuzla’daki RMK Marine’in refit bölümüne alındı. Yaklaşık 4 sene süren titiz yenileme sürecinin ardından eski günlerin görkemine kavuşan buharlı kayık, nihayet 8 Haziran’da Tuzla’dan Koç Holding Yönetim Kurulu Şeref Başkanı Rahmi M. Koç’un da katıldığı bir seyirle Haliç’e getirildi. Rahmi Koç’un “dünyanın tek buharlı makine uzmanı” olarak tanıttığı Mark William ve RMK Marine’in deneyimli mühendisleriyle ustalarının hünerli ellerinde yeniden hayat bulan Ysolt, 1913’e kadar kömür kazanından buhar alarak çalışmış. Teknenin bugüne kadar gaz yağıyla çalıştırıldığı belirtiliyor. Tuzla’dan Haliç’e yapılan ve 9 knot hız kaydedilen 5 saatlik yolculuk ise Ysolt’un son seferi oldu. Buhar kazanından gelen neşeli düdüğüyle bekleyenleri selamlayan bu özel teknenin denizden uzak kalması biraz hüzünlü de olsa dinlenmeye çekilmek Ysolt için en iyisiydi. Zira Rahmi Koç teknenin müzeye yanaşmasının ardından yaptığı konuşmada “Onu denizde tutmaya kıyamıyoruz çünkü Ysolt’un yıpranmasını istemiyoruz. Karinasının bakır kaplı olması da bu kararda etkili zira limandaki sac tekneler, bakırla etkileşime girerek teknenin korozyona uğrayarak zarar görmesine yol açabilir. Ona Müze’de gözümüz gibi bakacağız” dedi.

TARİHİN TUZLU SAYFALARINDAN

1893’te Simpson Strickland&Co tarafından inşa edilen ‘steam launch’ yani ‘buharlı futa’ Ysolt, türünün en büyük örneklerinden biri. Narin ve süratli kayık anlamına gelen futa, ‘launch’ kelimesinin Türkçe’deki karşılığı. Bu nedenle Ysolt’a “Buharlı futa veya buharlı kayık” denebilir. Tekneyi yaptıran Southampton’lı işadamı G.P. Russell, Southampton-Isle of Wight arasında nadiren seyre çıkmış, Ysolt’u daha çok ofis olarak kullanmış. 1912’de kömürlü olan kazanı sıvı yakıtla çalışır hale getirilen tekne, 1926’da William E. Campkin tarafından satın alınmış. Yeni sahibiyle uzun mesafeler kat eden Ysolt’un 1936’daki Lloyd kayıtlarına göre bağlama limanı Southampton. 2. Dünya Savaşı’nda birçok tekne gibi bir kanala terk edilen Ysolt, bir sene sonra, 1943’te Bendy ailesi tarafından sahiplenilmiş. 1978’e kadar ev-tekne olarak kullanılan Ysolt, pek çok badireyi atlatarak bugünlere gelmiş. 2008’de Rahmi Koç tarafından alınması onun yeniden doğuşu olmuş. Birmanya tik kaplaması meşe postalara bakır perçinlerle sarılarak imal edilen Ysolt’un omurgası meşe, kıç bodoslaması karaağaç. 4 genleşmeli, 4 silindirli buhar makinesi yaklaşık 50 beygir gücünde. Refit döneminde dikkat edilen en önemli unsur, elektrikli sintine pompası gibi kaçınılmaz bazı değişiklikler dışında, Ysolt tamamen orijinal haline ve imalat usullerine sadık kalınarak yenilenmiş. Teknenin gövdesinde çelik malzeme neredeyse hiç kullanılmamış. Gövde ve güverte bağlantılarında aslına uygun olarak bakır çivi ve perçinler tercih edilmiş. Tüm güverte donanımı bronz ve sarıdan özel olarak imal edilmiş. Karinası o yıllarda zehirli boya yerine kullanılan bakır levhalarla kaplanan teknenin orijinal pervanesinin bire bir kopyası yeniden dökülmüş. Ysolt’u fazla bekletmeyin...

‘Keman gibi bir tekne’

Zarif tasarımı, uzun su hattı boyu, pirinç donanımı ve üzerindeki orijinal buhar makinesiyle Rahmi M. Koç Müzesi’nde ziyaretçilerini bekleyen muhteşem teknenin tanıtım toplantısında işadamı Rahmi M. Koç, 119 yıllık Ysolt için şunları söyledi: “Ysolt’un Haliç’teki müzeye denizden getirilmesini ben de çok arzu ettim. Hatta Mark William’a deniz seferi yapılacağı zaman tekneyi ben müzeye getirmek istiyorum demiştim. Döneminin en ileri teknolojisiyle yapılan Ysolt, keman gibi bir tekne. Zamanının buharla en hızlı giden teknelerinden biriymiş. Geçirdiği bakım ve onarımın ardından eski ihtişamına kavuştu.”