Erken çocukluk dönemi neden önemli?
Erken çocukluk, gelişim sorun ya da gecikmelerini anlamak için önemli bir dönemdir. Erken çocukluktaki gelişim beş evreye ayrılır: Yenidoğan (0-3 ay), bebeklik (3-6 ay, 6-9 ay, 9-12 ay), yürüme (1-3 yaş), okul öncesi (3-5 yaş) ve okul çağı (6-17 yaş).
Çocuklar bu aşamalarda fiziksel, bilişsel, duygusal, dil ve sosyal açıdan gelişimlerinde önemli değişiklikler geçirirler. Doktorlar ve bakım verenlerin çocukları takip ederek normal bir şekilde ilerlemelerini sağlamaları önemlidir. Herhangi bir gecikme ya da belirti belirlenirse erken müdahale kritik olabilir.
ERKEN MÜDAHALE
Gelişimsel aşamalar, çocukların belirli bir yaş aralığında ulaşması gereken ve akranlarıyla karşılaştırıldığında kolayca gözlenebilen beceri ve davranışlardır. Çocuklar için uzun vadeli sonuçları iyileştirebilecek destekler en çok bu dönemde gerekir. Bu dönemlerin detayları şu biçimdedir:
- Yenidoğan (0-3 ay): Bebekler uyaranlara tepki verir, başlarını ve vücutlarının üst kısmını çevirebilir, ağlayabilir ve yakınındaki nesneleri net görebilir.
- Bebeklik dönemi (3-6 ay, 6-9 ay, 9-12 ay): Bu aşamada bebekler yavaş yavaş desteksiz oturmayı, yüzleri tanımayı, gevezelik etmeyi, iyi bir boyun gücüne ve baş kontrolüne sahip olmayı ve küçük oyuncaklara uzanıp onları kavramayı öğrenir.
- Yürümeye başlangıç (1-3 yaş): Yeni yürümeye başlayan çocuk desteksiz durabilir, bağımsız olarak tırmanabilir ve yürüyebilir, el sallayabilir, basit talimatları takip edebilir ve tek kelimeleri, basit cümleleri ve kısa paragrafları söyleyebilir. Ayrıca pastel boya ve keçeli kalemle çizim yapmak gibi ince motor becerileri de geliştirir.
- Okul Öncesi Çocuk (3-5 yaş): Bu aşamada çocukların hareketleri, konuşmaları, dilleri, duyguları ve düşünceleri çok daha rafine hale gelir; zıplar, koşar, hoplar, çizer ve düşüncelerini üç ya da daha fazla cümleyle bir araya getirir. Tuvalet eğitimi genellikle bu aşamada tamamlanır.
- Okul çağı (6-17 yaş): Bu evrede çocuk, bağımsız ve soyut düşünme ve hareket etme yolları geliştirir. Okul becerilerini hızla edinir, sözel olarak kendini ifade eder, arkadaşlıklar ve ortak hobiler deneyimler. Her çocuk kendi hızında geliştiği için, belirli bir beceriyi tam olarak ne zaman mükemmelleştireceğini söylemek imkansızdır. Ancak gelişimsel dönüm noktaları, beklenebilecek değişiklikler hakkında genel bir fikir verir.
GELİŞİM TÜRLERİ
Fiziksel gelişim açısından, 10 yaş döneminde, çocukların boy uzunluklarının ve ağırlıklarının devam eden bir biçimde artması beklenir.
Bilişsel gelişim açısından, erken dönem çocukların, düşünme ve problem çözme becerileri geliştirmeleri beklenir. Çocuklar nesneleri tanımlama, sayıları ve renkleri öğrenme gibi konularda gelişirler.
Duygusal gelişim, çocukların duygusal olarak farkındalık ve kendini ifade etme becerilerini geliştirdiği bir alandır. Bu alanda, çocukların başkalarının duygularını anlama ve empati kurma yetenekleri de gelişir. Dil ve konuşma becerileri açısından, çocukların, sözcükleri telaffuz etme, anlama ve sözcükleri cümle içinde kullanma gücü gelişir.
Çocuk doktorları ve diğer sağlık uzmanları, çocukların fiziksel, bilişsel ve duygusal gelişimlerinin izlenmesi ve olası gecikme ya da endişelerin belirlenmesinde önemli rol oynarlar. Bu durum çocuk için uzun vadeli sonuçları iyileştirebilecek erken müdahale ve desteğe olanak tanır.
DÜZENLİ İZLEME
Erken çocukluk gelişimi çok önemli bir dönem olduğu için gelişimsel ilerlemeler düzenli olarak izlenmelidir. Erken müdahale çocuğun gelişimi üzerinde muazzam bir etki gösterebilir ve bazen çok daha önemli sorunların oluşmasını önleyebilir. Herhangi bir gecikme ya da endişe atlanmamalıdır. Bakımverenler ve çocuk doktorları gelişimsel aşamaların farkında olmalı ve bunlardan herhangi bir sapma derhal ele alınmalıdır. Çocuğun gelişimi değerlendirilebilir ve gerekirse daha ileri değerlendirme ve tedavi sağlayabilecek uygun uzmanlara yönlendirilebilir.
