5000 TL ikramiye kimlere ödenecek?
Cumhuriyetin 100. yılı dolayısıyla bir defaya mahsus emeklilere 5000 TL ikramiye ödemesinden çalışan emekliler de yararlanacak. Bununla ilgili kanun teklifi TBMM Plan Bütçe Komisyonu'ndan geçti ancak henüz teklifin Genel Kurul'daki görüşmeleri tamamlanmadı. Peki emeklilere 5000 TL ikramiye ne zaman ödenecek, hesaplara ne zaman yatırılacak, kimler alabilecek? Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı
EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANMAMIŞ OLANLAR 5000 TL İKRAMİYE ALABİLECEK Mİ?
Emeklilik koşullarını ağustos ayında tamamladım. 9 Eylül 2023 tarihinde de 4/a’dan emeklilik için dilekçemi verdim. Aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum. Emekli aylığım henüz bağlanmadı. Bağlanırsa ben de 5000 liralık ikramiye alabilir miyim? Alabilirsem ne zaman alabilirim? (Nusret A.)
Cumhuriyetin 100. yılı dolayısıyla emeklilere bir defalığına verilen 5000 TL ikramiye 11-15 Kasım tarihlerinde ödendi. Kasım ayında yapılan ödemeden, herhangi bir işte çalışmayan emekliler yararlandı.
Kamuoyundan gelen eleştiriler üzerine çalışan emeklilere de ikramiye ödenmesi kararı alındı. Bununla ilgili yasal düzenleme torba kanun teklifine konuldu. Kanun teklifi TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndan geçti. Genel Kurul’da ise teklifin ilk 46 maddesi kabul edildi. Ancak, bütçe görüşmeleri dolayısıyla torba kanun teklifi görüşmelerine ara verildi.
TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmeleri 25 Aralık’ta sona erecek. Toplam 86 maddeden oluşan teklifin kalan maddelerinin ise 26-27 Aralık tarihlerinde görüşülmesi bekleniyor. Edinilen bilgilere göre, Sosyal Güvenlik Kurumu, teklifin planlandığı gibi yasalaşması halinde aralık ayı sona ermeden ikramiyelerin emeklilere ödenmesi için hazırlık yaptı. Muhalefet partilerinin teklifle ilgili bazı maddelerde çekinceleri olsa da ikramiyenin bu ay yetişmesi için görüşmelerin hızla tamamlanması için çaba sarf etmesi bekleniyor. Teklifin yasalaşması konusunda son anda bir sürpriz gelişme yaşanmazsa 5000 TL ikramiyenin ayın son günlerinde hesaplara yatması öngörülüyor.
Böylece, çalıştıkları için daha önce ikramiye alamamış bulunan 4 milyon 688 bin 945 kişiye ikramiye ödenecek.
Teklif yasalaştığında, ekim ayında Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan aylık ve gelir alanlardan daha önce ikramiye ödenmemiş olan herkese ikramiye verilecek. Eylül ayında emeklilik dilekçesi verenlerin aylıkları 1 Ekim tarihinden geçerli olmak üzere bağlanacağından, henüz aylığınız bağlanmamış olsa bile ikramiyeden yararlanacaksınız. İkramiyeniz, ilk aylık ödemenizle birlikte hesabınıza yatırılır. Emeklilik dilekçesini 30 Eylül’den önce veren herkes, emekli aylıkları bağlandığında ikramiye alabilecek.
DEVLET MEMURLARININ DA KULLANILMAYAN İZİNLERİ DEVREDİLEBİLMELİ
657’ye tabi olarak çalışan 35 yıllık devlet memuruyum. 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi çalışan işçilerin izinleri hiçbir şekilde yanmıyor. Kullanmadıkları iznin ücretini emekli olduklarında alıyorlar. Ancak memurların kullanılmayan izinleri en fazla ikinci yıla sarkıyor. İkinci yılda kullanmadığımız takdirde üçüncü yıla aktarılmıyor. Görevi gereği yıllarca çalışıp izin kullanamayan binlerce memur var. İşçi statüsünde çalışanlara tanınan izin hakkından bizler de faydalanmak istiyoruz. (Sadullah Y.)
Sizin de belirttiğiniz gibi İş Kanunu’na tabi çalışanlar, emekli olduklarında veya herhangi bir nedenle işten ayrıldıklarında kullanmadıkları izinlerin ücretini alırlar. Bu haktan kamu kurumlarında İş Kanunu’na tabi çalışanlar da yararlanır. Ancak, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi çalışanların kullanmadıkları izinler en fazla ikinci yıla devredilir. İkinci yılda da kullanılmayan izinler yanar. 2021 yılına kadar kamudaki sözleşmeli personelin de bu hakkı yoktu. Yıl içinde kullanmadıkları izinler yanıyordu, ertesi yıla devredilemiyordu. 2021 yılında çıkartılan kararname ile ertesi yıla devir hakkı tanındı.
Olması gereken kullanılmayan izinler konusunda İş Kanunu’ndaki hakların devlet memurlarına da tanınmasıdır.
KENDİ İSTEĞİYLE AYRILANLAR KIDEM TAZMİNATINI NASIL ALABİLİR?
Mart 1998 sigorta girişim var. SSK’lı olarak 25 yıl sigortalılık sürem ve 4400 prim günüm bulunuyor. Şu anki işyerinde 3.5 yıldır çalışıyorum. Kendi isteğimle ayrılmam halinde kıdem tazminatımı alabilir miyim? (Cemal Y.)
Kendi isteğiyle işten ayrılanların kıdem tazminatını alabilmesi için sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre tabi olduğu yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirmesi gerekir. 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günüyle, 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayanlar 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günüyle veya sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim günüyle; 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanlar da 4600 - 5400 prim günüyle kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Siz 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başladığınız için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü koşulunu fazlasıyla tamamlamış bulunuyorsunuz. Kendi isteğinizle ayrıldığınızda kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ancak, işten ayrılmadan önce SGK’ya müracaat ederek kıdem tazminatı yazısı talep etmelisiniz. Bu yazıyı aldıktan sonra iş akdini fesih yazısıyla birlikte işverene sunmalısınız. SGK’dan yazıyı almadan iş akdini feshedenler kıdem tazminatı alma hakkını kaybederler.
KOŞULLARI TAMAMLAMAYANLAR SGK’DAN KIDEM TAZMİNATI YAZISI ALABİLİR Mİ?
Ben 6 yıldır özel bir firmada iş makinası operatörü olarak çalışıyorum. Sigorta başlangıcım Kasım 2002. Prim gün sayım 6058. Kendi isteğimle işten ayrıldığımda kıdem tazminatı alabilmek için SGK’dan yazı almam mümkün müdür? (Y. Ç.)
Yukarıdaki soruya verdiğim cevapta anlattığım gibi 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayanların yaş dışındaki emeklilik koşulu ya 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlamak ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 günü tamamlamaktır. Siz 4500 günü tamamlamışsınız ancak 25 yıllık sigortalılık süresini 2027 yılında tamamlayabileceksiniz.
Sigortalılık süresi aranmaksızın 7000 günü tamamlayabilmek için ise 942 güne ihtiyacınız bulunuyor. Bu koşulları tamamlamadan SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alamazsınız.
