Aşırı kafein tüketenlere uyarı: Tiroid bezlerinizi kontrol ettirin
Tiroid bezinin nasıl çalıştığı kadar tiroid bezinin sağlığını korumak için neler yemek gerektiği de önemli bir konu. Tiroid hastalığı teşhisi alan ve artık nasıl besleneceği konusunda kafası karışık olanlara, Endokrin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Cem Dural'dan öneri geldi. Prof. Dr. Dural, sebze ve meyve ağırlıklı, karbonhidrat içeriği zengin, tam tahıllı ürünlerle beslenmek gerektiğini söyledi ve önerilerini sıraladı
Prof. Dr. Dural, tiroid bezinin düzgün bir şekilde çalışabilmesi için taze sebze ve meyvenin (mevsiminde) daha fazla yenmesi ve yeteri kadar proteinli gıda alınması gerektiğini söyledi.
Dural, "Gıdalar ile yeterli miktarda A, C ve E vitamini gibi antioksidan vitaminlerin alınması genel olarak kanser gelişimi riskini azaltmaktadır. Yine yeterli miktarda protein alımı tiroid bezinin düzenli ve daha iyi çalışmasını sağlar. Haftada bir veya iki kez yağlı balık yenilerek yeterli seviyede Omega-3 yağ asitleri alınabilir. Karbonhidrat içeriği zengin, unlu, nişastalı ve yağlı gıdaların fazla tüketilmesi tiroid bezine zarar verir. Ancak karbonhidrattan fakir bir beslenmenin de olumsuz etkileri bulunduğundan karbonhidrat, sebze meyve ve protein dengesinin gözetilmesi gerekmektedir.
Lif oranı ve B vitamini zenginliğinden dolayı tam tahıl ürünleri tercih edilmelidir. Bitkisel protein kaynağı olan ve aynı zamanda lif oranı yüksek olan kuru baklagillerin diyette tüketimine yer verilmelidir. Hindistan cevizi ve keten tohumunun tiroid bezinin çalışmasına yardımcı olduğu gösterilmiştir" dedi.
Glutensiz beslenmenin yararı var mı?
• Glutensiz diyet ile genel olarak şişkinlik, kabızlık gibi bağırsak problemlerinin azaldığı bilinmektedir. Tiroid bezinin işlev bozukluklarında 3-6 aylık diyet sürecinde kısmi klinik düzelmeler gözlemlenmiştir.
• Özellikle Hashimoto hastalığı gibi otoimmün zeminde gelişmiş hipotiroidi ile seyreden tablolarda alerjik riski düşük olan bir diyetin faydalı olabileceği savunulmaktadır.
• Diyette yulaf, çavdar, arpa tahıllarından yapılan un, ekmek, makarna, bulgur, şehriye, erişte gibi ürünlerin yerine glutensiz olan kinoa, keten tohumu, siyah pirinç, kara buğday gibi ürünler beslenme düzenine yerleştirilebilir.
Hangi gıdalar tiroid bezine zarar verebilir?
Guatrojen gıdalar olarak adlandırılan başta lahanagiller olmak üzere bazı gıdalar tiroid hormonlarını yavaşlatıcı etkiler gösterebilirler, bundan dolayı aşırı kullanılmamaları önerilmektedir. Bu gıdalar aşırı kullanıldıklarında tiroid bezinin işlevini bozarken aynı zamanda büyümesine (guatr) de neden olabilirler. İyot eksikliği olan hastalarında soya ve soyadan türetilmiş olan ürünlerin guatrojen etkisi bulunmaktadır o nedenle diğer guatrojen gıdalara benzer şekilde aşırı tüketilmemesinde fayda var.
Başlıca guatrojen besinler nelerdir?
Bu gıdalar, guatr oluşumuna neden olan glukozinolat, guatrin, tiyosiyanat veya flavonoid isimli 4 farklı bileşikten biri veya birkaçını içerebilirler ve aşırı tüketildiklerinde tiroid bezi üzerine olumsuz etki gösterirler:
• Lahanagiller (Lahana, kara lahana, brüksel lahanası, çin lahanası)
• Karnabahar / Brokoli
• Ispanak
• Yaban turpu
• Şalgam
• Hardal yeşilliği
• Alabaş
• Rutabagas
• Kolza tohumu
• Keten tohumu
• Mısır
• Bambu sürgünleri
• Lima fasulyesi
• Darı
• Yer fıstığı
• Çam fıstığı
• Tatlı patates
• Şeftali
• Armut
• Çilek
• Soyalı ürünler (Soya peyniri, olgunlaşmamış soya fasülyesi, soya sütü)
Lahana, brokoli, ıspanak yasak mı?
Guatrojen gıdalar grubuna giren bu tarz gıdalar yıllar boyu hastalık seyrini olumsuz etkilediği düşünülerek suçlanmıştır. Gerçekten de “Tiroid Peroksidaz” isimli enzimin çalışmasını bozmaktadır. Ancak, pişirilerek tüketildiklerinde bu etki azalmaktadır. Üstelik dengeli bir diyet alışkanlığı olan bireylerde bu ürünler zaten anca belli bir oranda tüketilir. Özellikle, tek tip beslenme tarzı olan ve gerçekten bu gıda ürünlerini daha fazla tüketen hastalar aşırı miktarda ve çiğ olarak tüketmemeleri konusunda uyarılmalıdır.
Benzer şekilde belli toplumlarda aşırı tüketilen soya da son yıllarda ülkemizde daha fazla tüketildiğinden soya tüketiminde aşırıya kaçılmaması gerektiğinin bir kez daha altını çizmek gerekir.
Zararlı alışkanlıkların tiroid bezine ne gibi olumsuz etkileri var?
Sağlığa zararları bilinen ürünler olan şeker, alkol ve de özellikle sigara tiroid bezinin işlevine de zararlıdır. Bu maddelerin tüketiminin azaltılmasında veya bırakılmasında fayda vardır.
Şeker tüketimi ayrıca obezite ile ilişkilidir ve tiroid kanseri gelişimi için bir risk faktörüdür. Benzer şekilde aşırı miktarda kafein tüketimi de tiroid bezi fonksiyonunu olumsuz etkilemektedir. İçerisinde tiyosiyanat bulunmasından dolayı sigaranın başta hipertiroidi ile seyreden “Basedow Graves Hastalığı” olmak üzere hemen hemen tüm tiroid hastalıklarında hastalığın şiddeti ile ilişkili olduğu bildirilmiş olduğundan dolayı tiroid hastalığı olan hastaların sigarayı bırakmaları önerilmektedir.
