Avrupa artık 'daha sağda': İşte Avrupa Parlamentosu seçim sonuçlarında öne çıkanlar
Avrupa Birliği'nin üç temel kurumundan biri olan Avrupa Parlamentosu'nda seçimler tamamlandı. Avrupa halkları dünyaya artık 'çok daha sağdan' bakıyor. Sandıktan merkez partiler, liberaller ve sol partiler ciddi ölçüde güç kaybederek çıkarken, sonuçlar birçok AB ülkesinin iç dinamiğini tetikledi. İşte Avrupa Parlamentosu seçim sonuçlarında öne çıkanlar...
Avrupa Birliği'nin gelecek 5 yıl için rotasını belirleyecek olan Avrupa Parlamentosu seçimleri sonuçlandı. Rusya-Ukrayna Savaşı, iklim krizi, sığınmacı sorunu, resesyon tehlikesindeki ekonomik göstergelerin gölgesinde seçimlere giden Avrupa halkları, çözümü daha fazla aşırı sağ partilerde aramaya karar verdi.
Avrupa'nın en büyük partisi olan muhafazakar-sağ görüşlü European People's Party (EPP) seçimde ilk sırada yer alırken, 1999 yılından beri süren düşüş trendini bir nebze olsun tersine çevirerek 2019'daki oy oranını iki puan yükseltti.
Temsilci sayısını 177'den 184'e çıkaran EPP, bu seçimlerde büyüyen tek merkez partisi oldu. EPP lideri Manfred Weber'e göre Avrupa merkez sağını temsil eden EPP; sanayinin, kırsal alanların, çiftçilerin partisi.
AŞIRI SAĞIN YARATTIĞI SARSINTILAR
En büyük yükseliş ise aşırı sağ blokta yaşandı. Fransa'da Le Pen'in lideri olduğu hareket National Rally (LP), ülkede oyların yüzde 31'ini aldı. Bu, iktidardaki Macron'un partisinin oyunun iki katından fazlası demek.
Seçim sonuçlarının ardından Macron parlamentoyu feshederek Fransa'yı seçime götürmeye karar verdiğini duyurdu. Son iki cumhurbaşkanlığı seçiminde Le Pen'e karşı ikinci turda, 'aşırı sağ iktidara gelmesin' endişesiyle Macron'un arkasında birleşmek zorunda kalan Fransa'nın çoğunluğunun bu seçimde Le Pen'e daha 'ılımlı' yaklaşması bekleniyor.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin lideri olduğu Brother's of Italy partisi de benzer şekilde yükselişe geçti ve seçmenlerin dörtte birinden fazlasının desteğini aldı. Meloni, Avrupa siyasetindeki konumunu güçlendirmeye devam ediyor.
Meloni'nin hükümet koalisyonundaki diğer iki parti olan Forza Italia ve Lega ise yüzde 10,5 ve yüzde 8'lik oy oranlarına sahipler.
Avrupa Parlamentosu'nda yelpazenin en sağında yer alan iki grup; Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) ve Kimlik ve Demokrasi (ID) grubu, mecliste 131 sandalyeyi kontrol edecek. Bu sayıya ID için bile aşırı gelen ve Nazi söylemleri nedeniyle partiden kovulan AfD dahil değil.
Almanya için Alternatif'in (AfD) 15 milletvekilinin yanı sıra, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán'ın Fidesz partisinin 10 temsilcisi, Polonya'nın Konfederasyon partisinin altı üyesi ve Bulgaristan'ın Kremlin yanlısı Uyanış partisinin üç üyesi de ECR ve ID grubuna dahil değil.
İspanya'da da Vox partisi, Alvise Pérez tarafından yönetilen aşırı sağcı popülsit Se Acabó La Fiesta tarafından benzer şekilde zayıflatıldı. Bu yeni grup, Vox'a gidebilecek üç sandalyeyi alarak temsiliyetini iki katına çıkardı.
Eğer aşırı sağ tek bir grup oluştursaydı, geleneksel olarak baskın olan Avrupa Halk Partisi'nin ardından Parlamento'daki en büyük ikinci güç olacaktı. Ancak kendi aralarındaki rekabet ve anlaşmazlıklar bu senaryoyu pek olası kılmıyor.
LEYEN'IN DURUMU KRİTİK
Pazar günkü sonuçlar Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in görevde kalma şansının yüksek olduğunu ancak kesin olmadığını gösteriyor.
Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği'nin bakanlar kurulu görevini yürüten Avrupa Komisyonu'nun başkanını ve üyelerini onaylama, veto etme yetkisine sahip.
Leyen 2019'da EPP, S&D ve Renew Europe'un oylarıyla seçilmişti. Aynı koalisyonun bu seçim sonuçlarında 400 temsilcisi var ve salt çoğunluk aşılmış durumda. Ancak geçtiğimiz dönem bu üç grubun 440 temsilcisi vardı ve Leyen 383 oyla seçilmişti. Bazı EPP temsilcileri şimdiden Leyen'e oy vermeyeceğini duyurdu.
YEŞİLLER'İN BÜYÜK ÇÖKÜŞÜ
Yeşiller Partisi, 5 yıllık sürecin sonunda en çok kan kaybeden grup oldu. 2019 yılında büyük bir yükselişle yüzde 10 oy oranına ulaşan Yeşiller, bu seçimlerde 19 temsilci kaybederek yüzde 7.4'e düştü.
Yeşiller'in en önemli kayıpları, hareketin Parlamento'daki gücünün yarısını oluşturan Fransa ve Almanya'yı temsil eden delegasyonlardan geldi. Hollanda ve Danimarka gibi ülkelerdeki küçük ilerlemelere rağmen, grup parlamentodaki en büyük dördüncü parti konumundan altıncı parti konumuna düştü.
YENİLEME PARTİSİ 'YENİLEMEDE' BAŞARISIZ OLDU
Geçtiğimiz beş yıl boyunca parlamentoya hakim olan üçlü büyük koalisyonun üçüncü ayağı olan Renew (Avrupa'yı Yenile) grubu pazar günü hezimete uğradı.
Fransa'da Emmanuel Macron'un partisi, seçmenlerin aşırı sağa oy vererek ulusal hükümetten duydukları hayal kırıklığını ifade etmesiyle çöktü. Grubun İspanya'daki temsilcisi Ciudadanos ise parlamentoda sahip olduğu yedi sandalyenin tamamını merkez sağa kaptırdı. Romanya, Danimarka ve Estonya'daki partiler de kayıplar yaşadı.
Parlamentodaki sandalyelerin yaklaşık yüzde 14'üne sahip olan Renew, bir önceki dönemin büyük bir bölümünü 'kral belirleyici' olarak geçirdi. Şimdi ise partinin daha küçük olması nedeniyle eskisi kadar güçlü olması pek mümkün görünmüyor.
Avrupa Parlamentosu seçimleri üye ülkeler için de-facto bir referandum özelliği taşıyor. Fransa'nın erken seçim kararı alması, Almanya Başbakanı Scholz'un Sosyal Demokrat Partisi'nin seçimlerde AfD'nin gerisinde kalarak üçüncü parti konumuna düşmesi, Belçika'nın bölünmesini isteyen Flamen partinin ilk sırada yer alması, Franco döneminden beri solu geçemeyen sağ görüşün İspanya'da artık baskın güç oluşu ve Yeşiller ile liberallerin ciddi güç kaybı; AB'nin Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Ukrayna'ya desteğini ve iklim krizine ilişkin politikaları önemli oranda etkileyebilir.
