Kuru öksürükten kurtulmanın yolları nelerdir?
Havaların soğuması ile birlikte etrafımızda en çok duyduğumuz seslerden birisi de hiç şüphesiz öksürük sesidir. Kış aylarının sebep olduğu kuru öksürükten nasıl kurtulabiliriz?
Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte hastalıklar da kendini göstermeye başladı. Özellikle çoğu insanın müzdarip olduğu kronikleşme derecesine ulaşan kuru öksürük sorunu bunların başında geliyor. İşte kuru öksürük ile ilgili bilmeniz gerekenler ve kurtulmanın yolları...
Kuru öksürük, balgam veya mukus üretilmemesiyle ortaya çıkan verimsiz öksürük çeşididir. Kuru öksürük genellikle geçicidir ve aslında nadiren arkasında ciddi bir sebep yatar. Kuru öksürüğü balgamlı öksürükten ayıran farkı balgamın vücuttaki mikrobu atmaya, boğazı temizlemeye yardımcı olmasıdır, kuru öksürükte bu gerçekleşmediği için ataklar halinde gelebilen kuru öksürük oldukça rahatsız edicidir. Üst solunum yolları enfeksiyonu olarak bilinir.
KURU ÖKSÜRÜK NEDEN OLUR?
Kuru öksürük genellikle yakın zamanda geçirilen soğuk algınlığı, grip, viral enfeksiyon gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sonucu hava yolunun tahriş olması kaynaklı ortaya çıkar. Alerji, bronşit, astım, geniz akıntısı, viral enfeksiyon, reflü, kuru hava, kirli hava gibi nedenlerde kuru öksürüğün yaygın nedenleridir.
- Soğuk algınlığı ve grip
- Covid-19
- Alerjiler ve astım
- Bronşit
- Çocuklarda görülen krup hastalığı
- Gastroözofageal reflü hastalığı
- Yüksek tansiyon
- Reflü
- Zatürre
- Sigara tüketimi
- Boğmaca
- İlaçların yan etkileri
Bunların yanında soğuk hava, hava kirliliği, nemsiz bir ortam, toz, polen ve duman gibi nedenlerden de kuru öksürük ortaya çıkabilir.
ÖKSÜRÜK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
1. KURU ÖKSÜRÜK
Genellikle balgam üretimi olmadan gerçekleşen, tahriş edici ve zorlayıcı bir öksürük türüdür. Boğazda ya da solunum yollarında herhangi bir balgam ya da mukus olmaksızın ortaya çıkar ve genellikle tahriş edici bir karaktere sahiptir. Kuru öksürük, genellikle viral enfeksiyonlar, alerjiler, tahriş edici maddelere maruz kalma ya da asit reflüsü gibi nedenlerle tetiklenir.
2. AKUT ÖKSÜRÜK
Akut öksürük, ani başlangıçlı olup genellikle kısa süreli bir öksürük türüdür. Genellikle viral enfeksiyonlar, soğuk algınlığı ya da grip gibi geçici durumlarla ilişkilidir. Akut öksürük, genellikle tedavi gerektirmeden kendi kendine düzelir.
3. ALERJİK ÖKSÜRÜK
Alerjik öksürük, vücudun alerjenlere karşı verdiği bir tepkidir. Polen, ev tozu akarları, hayvan tüyü, küf gibi alerjenler solunum yollarını tahriş ederek öksürüğe yol açabilir. Alerjik öksürük genellikle kuru ve uzun süreli olabilir.
4. BOĞMACA ÖKSÜRÜĞÜ
Boğmaca, özellikle çocuklarda görülen, uzun süreli ve şiddetli öksürük nöbetlerine yol açan bir bakteriyel enfeksiyondur. Bu öksürük türü, boğazda meydana gelen tahrişle birlikte boğulma hissi yaratan uzun süreli öksürük krizleriyle karakterizedir.
5. BALGAMLI (ÜRETKEN) ÖKSÜRÜK
Solunum yollarında biriken balgamın dışarı atılmasıyla gerçekleşen öksürük türüdür. Vücut, bu öksürük yoluyla balgamı atmaya çalışarak solunum yollarını temizler. Balgamlı öksürük genellikle bakteriyel enfeksiyonlar, zatürre, bronşit veya soğuk algınlığı gibi durumlarla ilişkilidir.
6. KRONİK ÖKSÜRÜK
8 haftadan daha uzun süren ve genellikle altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olan öksürük türüdür. Kronik öksürüğün nedeni çoğu zaman astım, bronşit, reflü gibi durumlara dayanır. Tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
KURU ÖKSÜRÜĞÜN GEÇMESİNE YARDIMCI OLABİLECEK ÖNERİLER
Kuru öksürüğün tedavisi nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Öksürük tek başına bir hastalık değildir, başka bir hastalığın semptomudur. Bu nedenle tedavi için öncelikle altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Uzmanlar yetişkinlerde kuru öksürük için ilaç veya ilaç dışı bazı tıbbi destek ürünleri önerebilir. Kuru öksürüğü geçirmeye yardımcı olabilecek öneriler şu şekildedir:
- Başta su olmak üzere sıvı tüketimini artırmak,
- Pastil gibi tükürük üretimini artırarak boğazı rahatlatmaya yardımcı olabilecek ürünleri kullanmak,
- Bal yemek (1 yaşın altındaki çocuklara verilmesi uygun değildir),
- Ortamın havasını nemlendirmek,
- Ilık duş almak veya buhar banyosu yapmak,
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek,
- Toz, polen, evcil hayvan tüyü gibi alerjenlere maruziyeti sınırlandırmak.
Yukarıda sayılan yöntemlerin etki etmediği, öksürüğe nefes darlığı, hırıltı, yüksek ateş, göğüs ağrısı gibi semptomların eşlik ettiği durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.
BEBEKLERDE VE ÇOCUKLARDA KURU ÖKSÜRÜĞE NE İYİ GELİR?
Bebekler ve çocuklar soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyon hastalıklarına karşı daha savunmasız olabilir. Bu nedenle bebeklerde ve çocuklarda öksürüğe sık rastlanır. Enfeksiyon hastalıkları, alerji, astım gibi sağlık sorunlarının yanı sıra kimyasallar gibi tahriş edici maddeler çocuklarda ve bebeklerde kuru öksürüğü başlıca nedenleridir. Yetişkinlerde öksürüğü yatıştırmaya yardımcı olabilecek bazı tıbbi ürünler olsa da bu ürünlerin özellikle 4 yaşın altındaki çocuklarda kullanılması önerilmez. Bunun için ebeveynler sıklıkla doğal yollarla bebeklerde ve çocuklarda kuru öksürüğü geçirmenin yollarını ararlar. Bebeklerde ve çocuklarda kuru öksürüğe iyi gelebilecek bazı yöntemler şu şekildedir:
- Öksürüğün nedeni alerji ise alerjenlere maruz kalmamalarına özen göstermek,
- Buhar banyosu yaptırmak,
- Bebekleri sık aralıklarla emzirmek,
- Çocuklarda başta su olmak üzere sıvı tüketimini artırmak,
- Bulunulan ortamın havasını nemlendirmek,
- Odayı sık sık havalandırmak,
- Çocuklara doktorun önerdiği miktarda bal yedirmek (Bebeklerin bal tüketmesi uygun değildir. Ciddi sonuçları olabilir.).
Yukarıda sayılanlar bebeklerde ve çocuklarda kuru öksürük durumunda evde uygulanabilecek yöntemlerdir. Ancak öksürüğün uzun süre devam etmesi, öksürüğe nefes darlığı, hırıltı, yüksek ateş gibi semptomların eşlik etmesi durumunda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.
KURU ÖKSÜRÜĞE EVDE UYGULANABİLECEK YÖNTEMLER
Kuru öksürüğün altında ciddi bir sağlık sorunu yoksa evde uygulanabilecek bazı yöntemler öksürüğün hafiflemesine yardımcı olabilir. Buna göre kuru öksürüğe evde uygulanabilecek yöntemler şu şekildedir:
Bal: Yetişkinlerde ve 1 yaşın üzerindeki çocuklarda bal antibakteriyel özellikleri sayesinde öksürüğe iyi gelebilir.
Zerdeçal: Antienflamatuar, antibakteriyel ve antiviral özellikleri ile bilinen zerdeçal kuru öksürüğe iyi gelebilir.
Nane: Nane bileşiğinde bulunan mentol sayesinde boğazın rahatlamasını sağlayarak kuru öksürüğün hafiflemesine yardımcı olabilir. Nane çay olarak tüketilebilir.
Zencefil: Antibakteriyel ve antienflamatuar özellikleri ile bilinen zencefil çay olarak tüketilebileceği gibi bal ile birlikte de tüketilebilir.
Ayrıca buhar banyosu yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, bol sıvı tüketmek de öksürüğü geçirmeye yardımcı olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, kuru öksürük bazı durumlarda önemli bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu nedenle kuru öksürük şikâyetiniz varsa öncelikle alanında uzman bir doktordan randevu almayı ve kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.
DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKTİREN DURUMLAR
Altta yatan nedene bağlı olarak doktor müdahalesi gerekebilir. COVID-19, strep boğaz, alerji ve reflü gibi hastalıklar tedavi edilmezse sorunlara yol açabilir.
Uzun süreli öksürük: Kuru öksürük birkaç haftadan uzun sürerse doktora görünmeniz gerekebilir.
Kanlı balgam: Öksürükle birlikte kalın, yeşilimsi sarı balgam çıkarsa doktora görünmeniz daha iyi olabilir. Kanlı veya pembe renkli balgam öksürme durumunda ise acil bir doktora görünmelisiniz.
Nefes darlığı veya göğüs ağrısı: Nefes darlığı, göğüs ağrısı ve hırıltılı solunum durumlarında doktor müdahalesi gerekebilir. Bazı hastalarda bayılma yaşanabilir. Nefes almada ve yutmada zorluk çekmede artış yaşanırsa acil bir doktor müdahalesi önerilebilir.
