Dokuz Umde Bildirisi nedir, neyin temeli? Dokuz Umde (İlke) ilkeleri ve maddeleri

Dokuz Umde ya da Dokuz İlke olarak adlandırılan program; Mustafa Kemal Atatürk'ün ilkeleri ve Türkiye Cumhuriyeti'nin esaslarını oluşturmaktadır. Toplam 9 maddeden oluşan ve Atatürk'ün mecliste birlikte çalışacağı kişileri bir program etrafında toplama amacı taşıyan Dokuz Umde nedir? Dokuz Umdenin konuları nelerdir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…

Giriş: 15.02.2023 - 15:59 Güncelleme: 15.02.2023 - 15:59

Dokuz Umde Bildirisi nedir, neyin temeli?

Yeni Türk devletinin kuruluşu esnasında, hızlı bir şekilde çözülmesi gereken hususlar konu edinen Dokuz Umde Bildirisi neyin temeli olarak dikkat çekmektedir? Dokuz Umdede yer alan ilkeler hangileridir? Dokuz Umde hakkında tüm merak edilen sorulara sizler için yanıt aradık. İşte, tüm detaylar…

Dokuz Umde Nedir?

Dokuz Umde ya da Dokuz İlke Bildirisi; 8 Nisan 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk tarafından yayınlanmıştır. Türk devriminin ideolojisini ve özelliğini net bir şekilde ortaya koyan bu belge aynı zamanda 11 Eylül 1923 tarihinde kurulacak olan Halk Fırkasının (Cumhuriyet Halk Partisi) da parti programı olarak nitelenmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında, Dokuz Umde hangi parti sorusuna verilecek cevap Cumhuriyet Halk Partisi olacaktır.

REKLAM

Dokuz Umde Konuları

Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilan edilen ve toplam 9 madden oluşan Dokuz Umde konuları şu şekildedir:

Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. İdare yönetimi doğrudan doğruya, halkın kendi kaderini belirleme esasına dayanır ve ulusun gerçek temsilcisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir. Türkiye Büyük Millet Meclisi dışında hiçbir kişi ya da güç milletin yazgısına egemen olamaz.
Egemenlik yetkisi, halkın gerçek temsilcisi olan Türkiye Büyük Milet Meclisi’nde bulunduğu için meclisin 1 Kasım 1922 tarihinde Saltanatın kaldırılmasına ilişkin vermiş olduğu karar değiştirilemez ilkedir.
Ülkenin iç güvenliğinin sağlanması en öneli görevlerden bir tanesidir.
Türk mahkemelerinin hızlı bir şekilde adalet dağıtması sağlanacaktır. Düzenlenecek olan yasal mevzuat; milli ihtiyaçlara ve bilimsel hukuk anlayışına uygun olarak yeniden hazırlanacaktır.

Aşar vergisi kaldırılacaktır. Mali kurumlar; çiftçilere, sanayicilere ve ticaretle uğraşan kişilere daha kolay borç verir hale getirilecektir. Ziraat Bankası’nın sermayesi arttırılacak ve çiftçilere daha kolay yardım yapması sağlanacaktır.
Askerlik süresi kısaltılacaktır. Bunun yanında okuma yazma bilenler ile askerde okuma yazma öğrenenlerinin askerlik süreleri de kısaltılacaktır.
Türk ordusundan emekli subayların en iyi şekilde yaşamaları sağlanacaktır. Ülkenin savunulması için sakat kalmış kişilerin, dul ve yetimlerin ve emeklilerin sefaletine meydan verilmeyecektir.
Halkın işlerini daha hızlı yerine getirmek için memurların eksiklikleri giderilecektir.
Harap olan ülkenin hızlı bir şekilde kalkınması ve onarılması için devletçe yapılacak hizmetlerin yanında özel sektör de teşvik edilecektir. Mali, iktisadi ve siyasi bağımsızlığı sağlamak koşuluyla bir barış ortamı yaratılacaktır. Ancak bu koşulları yerine getirmeyen barış antlaşması kabul edilmeyecektir.

Dokuz Umdede Yer Alan İlkeler

8 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk tarafından yayınlanan ve yeni kurulacak olan Halk Fırkasının parti programı olma özelliği de taşıyan Dokuz Umde; daha sonra yeniden düzenlenerek altıya indirilmiştir. Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik, Laiklik, Devletçilik ve İnkılapçılık olarak belirlenen bu ilkeler Cumhuriyet Halk Partisi’nin simgesi olan Altı Ok haline getirilmiştir.

REKLAM

Kabul edilen bu altı ilke, 1935 yılında gerçekleşen Cumhuriyet Halk Partisi’nin 4. Kurultayında Kemalizm’in ana prensipleri olarak kabul edilmiştir ve bu programla birlikte Kemalizm deyimi ilk kez parti programına dâhil edilmiştir.

Bu ilkeler, 5 Kasım 1937 tarihinde anayasaya dâhil edilmiş ve anayasanın değişmez maddeleri arasında yerini almıştır.

Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının ardından 26 Aralık 1938 yılında gerçekleşen CHP Birinci Olağanüstü Kurultayı’nda ‘’Kemalizm’in Altı Okunu Korumak ve Müdafaa Etmek’’ kararı bir kez daha alınmıştır.

Haberi Hazırlayan: Türker Üner

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ