Dostluk anlaşmasının 100. yılında Budapeşte'ye kritik ziyaret
Türkiye ile Macaristan arasında süregelen tarihsel dostluk, son yıllardaki gelişmelerle 'stratejik ortaklık' seviyesine çıktı. İkili ilişkiler güçlü seyrini sürdürürken, Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün iki ülke arasındaki dostluk anlaşmasının 100. yıldönümünde Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın konuğu. Peki iki ülkenin politikaları hangi noktalarda örtüşüyor? Stratejik ortaklığın önemi nedir? Habertürk'ten Emin Arslan'ın haberi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Aralık 1923'te Türkiye ile Macaristan arasında 1. Dünya Savaşı sonrası kesilen diplomatik ilişkilerin İstanbul'da imzalanan Dostluk Anlaşması ile yeniden kurulmasının 100. yıldönümünde Budapeşte'ye resmi ziyarette bulunuyor. Bu anlaşmanın bir diğer önemi de, Türkiye Cumhuriyeti ibaresinin geçtiği ilk anlaşma oluşu.
Türkiye’nin Avrupa Birliği üye ülkeleri içindeki en yakın müttefiklerinden biri olarak öne çıkan Macaristan, 13 yıldır Başbakan Viktor Orban tarafından yönetiliyor. Bu süreçte iki ülke arasında sıcak ilişkiler gelişirken, Orban Erdoğan’ın 28 Mayıs’ta seçimi kazanmasının ardından, “Erdoğan’ın tekrar başkanlığa seçilmesiyle sırtımızdan büyük bir yük kalktı. Erdoğan’ın tekrar seçilmesini dilemekle kalmadık. Tanrı'ya şükür Erdoğan kazandı. Onun kazanması için çok dua ettim” demişti. Orban’ın Nisan 2022’de seçimi tekrar kazanmasının ardından ilk tebrik edenlerden biri de Erdoğan olmuştu.
İsveç konusunda ortak tavır
İki ülke arasındaki stratejik ortaklığa her iki ülke lideri de ihtiyaç duyuyor. Macaristan’ın Avrupa Birliği yönetimiyle sorunlarının arttığı, Türkiye’nin de Avrupa Birliği ve NATO ile diplomasi trafiğini hızlandırdığı bir dönemde bir AB üyesi ve NATO partneriyle yakın müttefiklik bağı, Ankara için kritik öneme sahip. Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini veto etme sürecinde Macaristan’ın da veto ederek Türkiye ile ortak bir tutum sergilemesi, bu kritik önemin en büyük örneklerinden.
Türkiye ve Macaristan’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda da benzer bir politika yürütüyor oluşu, Macaristan’ın 2018 yılında Türk Devletleri Teşkilatı’na gözlemci ülke olarak katılması; iki ülke arasındaki güçlü bağların göstergesi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir önceki Budapeşte ziyaretini Macaristan’ın en büyük bayramı olan 20 Ağustos’tan bir önceki gün yapmış olması Ankara’nın ikili ilişkilere ne kadar değer verdiğini ortaya koyuyor.
Macaristan için üç hayati konu
Budapeşte için ise Ankara ile güçlü bağların en büyük sebeplerinden biri AB ile Türkiye arasından imzalanan Sığınmacı Anlaşması. Orban hükümeti 2015’te yaşanan Avrupa Sığınmacı Krizi’ne sert tepki göstermiş, tüm sığınmacıları trenlerle Batı Avrupa’ya göndermiş, daha sonra ülkeye giren kaçak göçmenlerin tutuklanması için yasa çıkarmıştı. Seçim propagandasının önemli bir kısmını sığınmacı karşıtlığına ayıran Orban için Sığınmacı Anlaşması hayati öneme sahip.
Bir diğer önem ise Türkiye’nin Avrupa’ya enerji ikmalinde kritik bir noktada bulunması. Enerji güvenliği ve tedarikine büyük önem veren Orban yönetimi, Ankara ile iyi ilişkiler içinde olarak enerji alanında sorun yaşamamayı umuyor. Bu kapsamda iki ülke arasında 21 Ağustos’ta doğal gaz anlaşması imzalanmıştı.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Türkiye’nin iki ülkeye de yakın tutumu Budapeşte tarafından değerli görülürken, Türkiye’nin Tahıl Anlaşması’ndaki rolü ve iki ülke arasında arabulucu pozisyonu Macaristan’ın politikalarıyla örtüşüyor. Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto'nun, “Türkiye ve Macaristan Ukrayna’da barış isteyen tek ülke” sözü, iki ülkenin dış politikada uyumunu gösteren bir örnek.
Orban yönetiminin siyasi çizgisinde Brüksel karşıtlığı da kritik öneme sahip. Avrupa Birliği’nin yapısı gereği oy birliğiyle kararlar alınırken, Macaristan’ın birçok kritik oylamada veto hakkını kullanması, Budapeşte’yi Avrupa Birliği’nden uzaklaştırdı. Son olarak Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya yardım paketini veto eden Orban yönetimi, Türkiye’nin desteğiyle dış politikada güçlü bir pozisyon sağlamak istiyor.
İki ülke arasındaki ticari hacim 3,4 milyar doları aşarken, Ankara’nın hedefi bu hacmi 6 milyar dolara çıkarmak. 500’den fazla Türk şirketi Macaristan’da faaliyet gösterirken, Türkiye'nin Macaristan'a ihracatı son dönemde yıllık ortalama yüzde 8,8 büyüdü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ziyaretinde dışişleri, milli savunma, içişleri, ticaret, enerji ve tabii kaynaklar, sanayi ve teknoloji, aile ve sosyal hizmetler ile kültür ve turizm bakanları olmak üzere sekiz bakan eşlik edecek. Masada birçok konudan imzalanması beklenen 16 anlaşma var.
İki ülke arasındaki stratejik ortaklığın, ‘ezeli ittifaka’ dönüşüm süreci yoğun ziyaretler ve çok katmanlı anlaşmalarla devam ediyor.
Fotoğraflar: AA
