Tuvaletler eskiden sadece ihtiyaç için kullanılmıyordu! İlk tuvalet nasıl bulundu ve ortaya çıktı?
İnsanlık tarihinde tuvaletin evler içerisinde kullanımı medeniyetin seyrini değiştiren önemli olaylardan birisiydi. Günümüzde üzerine çok fazla düşülmese bile tuvaletin ilk ortaya çıkışı yine insanlık tarihinde son derece önemli bir gelişmeydi. Bugün evlerde kullanılan tuvaletin ortaya çıkması ise binlerce yıl öncesine dayanıyor…
SADECE İHTİYAÇ KARŞILAMAK İÇİN KULLANILMIYORDU!
Bugün kullanılan tuvaletler, tekil amaçlı ve insan konforu ile hijyeni düşünülerek tasarlanıyor. Fakat bundan binlerce yıl öncesinde tuvalet kavramı son derece farklıydı.
Kadim toplumların yaşamlarında tuvalet ayrı bir yere sahipti. Antik Mısır’da tuvaletler sosyal statü göstergesi olarak kabul ediliyordu. Roma İmparatorluğu’nda ise halk sosyalleşmek için tuvaletleri kullanıyordu!
İLK KEZ ANTİK MISIR'DA ORTAYA ÇIKTI
Evde kullanılan tuvaletlerin ilk tasarımı yaklaşık 5 bin yıl önce, ilk kez Antik Mısır’da ortaya çıktı. Mısır’da tuvaletler yalnızca insanların ihtiyaçlarını karşıladıkları bir yer değildi.
Toplumsal yaşamda büyük bir öneme sahipti. Tuvaletler Antik Mısır’da statü ve güç göstergesi olarak kullanılıyordu. Zengin ve soylu Mısırlıların tuvalet oturağı kireç taşından yapılırken, yoksul insanların ise delik bulunan bir tahtadan yapılıyordu.
İLK KANALİZASYON SİSTEMİ PAKİSTAN'DA
Tarihteki ilk kanalizasyon sistemi ise M.Ö. 2500 yıllarında Pakistan’da ortaya çıktı. Pakistan’ın ‘Mohenjo-daro’ adıyla bilinen şehrinde yaşayanlar, tuvalet atıklarını şehirden tahliye edebilmek için tuğlalar kullanarak bir kanalizasyon sistemi ortaya çıkardı.
Bazı tarihçiler, kanalizasyon hattının bulunduğu bölgede aynı zamanda dünyanın ilk umumi tuvaletinin yer aldığını düşünüyor.
ROMA'DA SADECE SOSYALLEŞMEK İÇİN KULLANILAN BİR MEKANDI
Roma İmparatorluğu’nda ise insanlar sosyalleşmek için tuvalet kullanıyordu. Antik Romalılar özellikle hastalıkların yaygınlaşmasını engellemek için birçok medeniyete kıyasla çok temiz insanlardı.
M.Ö. 9. Yüzyılda imparatorluğum birçok bölgesinde umumi tuvaletler ve kanalizasyon sistemi son derece yaygındı.
EN İYİ FİKİRLER DUŞTA VE TUVALETTE GELİYOR
Tuvaletler Roma haklı için önemli bir yere sahipti. Sosyalleşmek için sıklıkla tuvalette bir araya geliyorlardı. Roma’da pek çok siyasi figür, politik konulara ve fikir alışverişlerinde bulunmak için özellikle tuvaletler tercih ediliyordu.
Bilimin bu konuda yaptığı bir araştırmaya göre insanların akıllarına en iyi fikirler tuvalette ve duştayken geliyor. Bunun nedeni ise insanların kendilerini daha rahat hissetmesi, dikkatlerini dağıtan unsurların minimum seviyede olması ve zihnin rahatlamasıdır.
ORTA ÇAĞ'DA TUVALETLER FARKLI TASARIMDAYDI
Orta Çağ’da tuvaletler oldukça farklı bir tasarımdaydı. Tuvaletler, büyük kalelerin iç kısımlarına “garderobe” adı verilen küçük odacıklar içerisinde yer alıyordu. Bununla beraber, kale tuvaletleri, kalenin dış duvarında bir çıkıntı olacak şekilde yapılıyordu. Böylelikle çıkıntıdan tuvalet atıkları tahliye ediliyordu.
Tahliye işlemi için genellikle tuvaletlerin bulunduğu hizada bir çukur açılır ve atıklar bu çukurda biriktirildi. Daha sonra ‘Gececiler’ olarak bilinen görevliler çukurlardan atıkları temizliyordu.
Orta Çağ’da kullanılan bu geleneksel tuvalet mimarisi, kalelerde yaşayan insanlar için tehlike de teşkil ediyordu. Kuşatmalar sırasına, düşman askerler kalelerin dış duvarlarındaki tuvaletlerden içeri girebiliyordu.
Bu sebeple 1200’lü yıllardan sonra kale tuvaletlerinin oturak kısımlarında düşman askerlerin içeriye girmesini engellemek için demir mazgallar kullanılır hale geldi.
SİFON KULLANMA FİKRİ İLERLEYEN YÜZYILLARDA GELİŞTİ
Sifon kullanma fikri ilk defa 1449 yılında ortaya çıktı. İngiltere’de yaşayan Thomas Brightfield, yağmur sularını biriktirip bir atık tahliye mekanizması olan tuvalet tasarladı. Ancak modern sifon olarak kabul edilen ilk örnek İngiltere’de yaşayan John Harrington tarafından 1596 yılında icat edildi.
Büyük icat, kraliyet ailesinin ilgisini çekti ve Harrington, Kraliçe I.Elizabeth için soylu bir sifonlu tuvalet tasarladı. Ancak İngiltere’de sifonlu tuvaletlere uygun bir kanalizasyon sistemi yoktu. Bu nedenle sifonlu tuvaletin yaygınlaşması uzun sürdü.
İNGİLTERE'DE BÜYÜK KOKU İZDİHAMI YAŞANDI
1850’de Londra’da meydana gelen ‘Büyük Koku’ vakası, tuvalet tarihinde büyük değişime yol açtı. Londra, 1400’lü yıllardan beri umumi tuvaletleri kullanılıyordu. Şehrin belediye başkanı Richard Whittington, 1421 yılında Whittington Evi olarak adlandırılan bir umumi tuvalet inşa ettirdi.
Whittington Evi, kadınlar ve erkekler için ayrılan iki farklı bölümden oluşuyor ve 128 tuvaletten oluşuyordu. İlerleyen dönemlerde Londra’nın farklı yerlerinde bu şekilde umumi tuvaletler açılmaya devam etti. Ancak atıkların hemen hepsi, ünlü Thames Nehri’ne gönderilmeye başladı.
KANALİZASYON SİSTEMİNİN YAYGINLAŞMASINA SEBEP OLDU
1850 yılında Büyük Koku olarak bilinen olay da onlarca yıl nehirde biriken atıklar, sıcak havanın da etkisiyle beraber dayanılmaz bir koku ve çeşitli hastalıkların çıkmasına neden oldu. Kokuya dayanamayan Milletvekilleri başkenti terk ederek çözüm buldu.
Büyük Koku nedeniyle harekete geçmek zorunda kalan Londra’da 1.800 kilometre uzunluğunda kanalizasyon hattı inşa edildi. Bu olay ile beraber kanalizasyon sistemi Avrupa’ya yayıldı.
Kanalizasyon ve tahliye sistemleri eksikleri nedeni ile tuvaletler yüzlerce yıl dışarıda kullanıldı. Ancak gelişen teknoloji ile beraber 20. Yüzyılın ikinci yarısında evlerde daha sık kullanılmaya başladı.
Kaynak: Historyhit
