İsrail'den Hamas ve Hizbullah'a darbe: Hamas'ın yeni lideri kim olacak? İran nasıl bir cevap verecek?
İsrail'in 31 Temmuz gecesi hem Hamas lideri Haniye'ye hem de Hizbullah'ın askeri lideri Fuad Şükr'e suikast düzenleyerek öldürmesi Orta Doğu'yu yeniden alevlendirdi. Hamas içindeki 'ılımlılardan' olan Haniye'nin öldürülmesi ateşkes sürecini baltalarken, Şükr'ün ölümü Hizbullah ve İsrail arasındaki gerilimi artırdı. Bir diğer eleştiri konusu ise İran'ın kendi topraklarında Hamas liderini koruyamaması. Habertürk'ten Emin Arslan'ın haberi...
İsrail, 7 Ekim'den beri devam eden çatışma sürecindeki en kritik iki operasyonunu gerçekleştirerek aynı gece içinde hem Hamas lideri Haniye'ye, hem de Hizbullah'ın askeri lideri Fuad Şükr'e suikast düzenledi.
Hamas lideri Haniye, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın yemin töreni için gittiği Tahran'da kaldığı otelde hayatını kaybetti. Fuad Şükr de Beyrut'ta öldürüldü.
HAMAS'A NE OLACAK?
Ilımlı kanattan gelen ve 2004 yılında beri Filistin'in en etkili siyasetçilerinden olan Haniye'nin ölümü, ateşkes görüşmelerini fiili olarak durdururken, yeni liderlik için öne çıkan üç aday var: Yahya Sinwar, Khaled Mashel ve Mohammed Zahar.
Yahya Sinwar, Gazze Şeridi'nin fiili lideri ve birçok kez İsrail hapishanelerinde kalmış sertlik yanlısı bir Hamas üyesi.
Khaled Mashel, Haniye'nin Hamas liderliğindeki selefi konumunda. Kendisi 1997 yılında o dönem de İsrail'in başbakanlığını yapan Netanyahu'nun emriyle Mossad ajanları tarafından zehirlenmiş, dönemin ABD Başkanı Bill Clinton'ın baskısıyla Mashel'in panzehire ulaşması sağlanmıştı.
Üçüncü öne çıkan kişi olan Zahar ise Haniye'nin bakanlığını yapmıştı.
Bugün İsrail'in duyurduğu bir diğer haber ise Haniye'nin şokuyla sarsılan Hamas'a bir darbe daha vurdu: Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın komutanı, İsrail'in en çok aranan adamı Muhammed Deif öldürüldü.
13 Temmuz'da Han Yunus'a hava saldırısı düzenleyen İsrail ordusu, Deif'in öldüğünü bugün doğruladığını bildirdi.
Hamas'ın siyasi ve askeri liderlerinin öldürülmesi, İsrail hükümetinin ateşkes istemediğinin en büyük göstergelerinden biri olarak görülürken, hem Hamas'ın hem de İsrail'in daha da sert bir tutum belirlemesi bekleniyor.
Hizbullah için de durum benzer. Yaklaşık 45 yıldır İsrail'le savaşan Hizbullah, askeri liderinin ölümüyle büyük bir yara aldı. İsrail tarafı Hizbullah'a geniş çaplı bir operasyon düzenleyeceğinin sinyalini haftalardır verirken, öldürülen Şükr ABD'nin en çok arananlar listesindeydi.
KIRILAN İRAN ÇEMBERİ
İsrail'in Tahran'da bulunan Haniye'ye, İran'ın dolaylı gücü olan Hizbullah'ın liderlerinden Şükr'e saldırısı uzun süredir devam eden doğrudan ve dolaylı çatışmaların sonuncusu.
İsrail nisan ayında İran'ın Şam Büyükelçiliği'ne de saldırmış ve İranlı üst düzey bir generali öldürmüştü. Bunun üzerine İran tarihinde ilk defa İsrail'e doğrudan, kendi topraklarından saldırmış ancak başarısız olmuştu.
İran istihbaratta uzun bir süredir kötü bir sınav veriyor.
İran'ın Irak'taki milis güçleri ve siyasi nüfuzu, Suriye'de Esad'la iyi ilişkileri, Lübnan'da Hizbullah koluyla organik bağı ve Yemen'deki Husilere desteği; İsrail'i çevrelemiş görünse de İsrail operasyonlarıyla bu çevrelemeyi kırmış görünüyor.
2010 yılından bu yana ülkenin nükleer programının en önde gelen 6 profesörünün öldürülmesi, Kasım Süleymani suikastı, terör saldırısıyla 100 kişinin hayatını kaybetmesi, Büyükelçilikte yapılan suikast ve son olarak Haniye'nin öldürülmesi; İran'ın istihbari zaafiyet içinde olduğu tartışmalarını alevlendirdi.
31 Temmuz gecesi yapılan operasyonları "İsrail'in meşru müdafaa hakkı" olarak gören ABD ise savaşın daha fazla genişlememesi çağrısı yapıyor.
Rusya ve Çin gibi büyük ülkeler Hamas'a yapılan saldırıyı kınarken, çatışmaların Orta Doğu'ya yayılmasının muhtemel olduğunu altını çiziyor.
