İTO enflasyon hesabını güncelliyor

Yeni indeksin tanıtımı için İTO tarafından basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda, İTO'nun 1985 ve 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksleri'nin, değişen tüketim alışkanlıkları ile insan hayatına giren yeni hizmet ve ürünleri temsil etmesi amacıyla yenilenmesine karar verildiği açıklandı.

Toplantıda verilen bilgiye göre 1995 yılı bazlı indekste 242 madde bulunurken, 2023 baz yıllı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi'nde 493 madde yer alıyor. Ayrıca indeksteki ana grup sayısı 8'den 12'ye çıkarıldı. Fiyat derleme sayısı da 15 bin 725'ten 24 bin 500'e yükseltildi.

İTO tarafından hesaplanan ve açıklanan indekslerin fiyatları, ağırlıklı olarak "yerinde veri toplama" yöntemiyle temin ediliyordu. Yeni indekste ise bu yönteme ek olarak kısmen "internet üzerinden" veri temini de yapılmaya başlandı.

İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi için bilimsel araştırma çalışmalarının ardından İTO İstatistik Birimi'nin koordinasyonunda bilişim altyapısı ve hesaplama programları geliştirildi.

Çalışma için tüketici davranışlarını ölçme ve hane halkı araştırmaları konusunda NielsenIQ Türkiye danışmanlık hizmeti verdi.

İTO'nun yeni indeksini hazırlayan Bilim Kurulu ise Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Ege Yazgan, İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Elçin Aykaç Alp, Milli İstihbarat Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurullah Gür, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Kaya ve Dr. Barış Soybilgen'den oluşuyor.

Yeni indeks için İTO Bilim Kurulu, İTO Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM) İstatistik Birimi ve NielsenIQ Türkiye Tüketici ve İçgörü Araştırmaları Bölümü'nün çalışmaları ile aylık 350 hane takip edilerek, toplam 2 bin 400 hanenin katılım gösterdiği tüketim araştırması yapıldı.

İndeks çalışmaları kapsamında Ocak 2023'ten bugüne kadar geçen 25 ayda toplamda 586 binin üzerinde fiyat verisi toplandı.

Şekib Avdagiç, günün değişen şartlarına göre indeksi yenilemenin, baz yılını değiştirmenin, ürün grup ve maddelerini güncellemenin bir zorunluluk olduğunu söyledi.

Tüketim davranışlarında köklü değişikliklerin olduğuna işaret eden Avdagiç, "Dün hiç düşünülmeyen hizmet ve ürünler, temel ihtiyaçlar arasına girdi. Bir önceki indeksimizde 'soba, video, kaset çalar, odun, aidata dahil olmayan kapıcı ücretleri' gibi başlıklar vardı. Şimdi İstanbul'da doğalgazsız ev yok, video kaset izleyen yok. Ama hepimiz otomobil, cep telefonu, internet, dijital platformlar kullanıyoruz. Dolayısıyla 30 yıldır kullandığımız 1995 baz yıllı indeksimiz artık yeterli olmamaya başladı." diye konuştu.