Kişinin yakınlarını ve tanıdıklarını tanıyamama hastalığı: Capgras Sendromu
Anneniz bir gün size "Ben senin annen değilim" diyebilir. Siz de kardeşinizi inkar edebilirsiniz. En yakın arkadaşınıza "seni tanımıyorum" diyebilir, yaklaşmaya çalıştıklarında onları sizi kandırmaya çalışmakla ve taklitçilikle suçlayabilirsiniz. Bu ilişkiler ağında suç yok, suçlu yok, yalan yok. Sadece nadir görülen bir hastalık var. Adı Capgras sendromu. Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Dijital platformda izlediğim bir hastane dizisinde, sevdiğim karakterlerden biri olan psikiyatri uzmanı adam, bir kadın hastasının “bu çocuk ölen oğlumun yerine geçmeye çalışıyor, peşimi bırakmıyor” şikayeti üzerine sorunu anlamaya çalışıyor. Ergenlik çağındaki çocuk çaresizlik içinde “o benim annem” derken kadın oğlanı her gördüğünde korku ve dehşete kapılıyor. Sonunda gerçek ortaya çıkıyor ve yapılan testler, çocuğun kadının gerçek oğlu olduğunu kanıtlıyor. Doktorlar çocuğa durumu anlatırken bunun bir dizi olduğunu bilmeme rağmen kendimi o çocuğun yerine koydum ve insanın böyle bir durumda ne hissedeceğini düşündüm. Kendilerini rollerine kaptırmış o anne ve çocuk oyuncu şanslıydı. Bu sorunu gerçekten yaşayanlar için aynı şeyi söylemek zor.
NADİR GÖRÜLÜYOR
Önce bunun bir hastalık olduğunu ve adının “Capgras Sendromu” olduğunu belirtelim. Kişinin yakınlarını ve arkadaşlarını tanıyamama veya onlara yabancılaşma durumunu ifade eden bir psikiyatrik bozukluk olarak tanımlanıyor. Capgras Sendromu nadir görülen ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulan bir hastalık. Bu sendrom, genellikle bir travma, beyin hasarı, psikoz veya bazı nörolojik hastalıkların sonucu olarak ortaya çıkıyor.
YAKINLARINI TAKLİTÇİ OLARAK ALGILIYORLAR
Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kemal Arıkan, “Capgras sendromu olan kişiler, yakınlarını, arkadaşlarını hatta kendilerini bile tanıyamama hissiyle karşı karşıyadır. Tanıdıkları kişileri sahteleri veya taklitçileri olarak algılarlar ve gerçek kişileri onların yerine geçen biri olarak görürler. Bu yanılsama kendini çoğunlukla, bir kişinin yüzünü, sesini veya davranışlarını tanıyamama şeklinde gösterir” diyor ve kendisinin de Türkiye’de böyle bir hasta bildiğini söyleyerek devam ediyor; “ 45 yaşındaki Veli (gerçek ismi değildir) Birkaç ay önce geçirdiği ciddi bir kafa travması sonrası uzun süre hastanede tedavi görmüş. Travmanın ardından, ailesi Veli’nin yakınlarını tanıyamama ve onlara yabancılaşma belirtileri göstermeye başladığını fark etmiş.
VELİ’YE CAPGRAS SENDROMU TEŞHİSİ
Eşi, çocukları ve yakın arkadaşlarıyla her konuştuğunda, onlara sanki ailesini ve arkadaşlarını taklit eden birileri gözüyle bakıyormuş. Eşini gördüğünde yüzünü tanıyamıyor ve onun yerine bir başkasının geçtiğine inanıyormuş. Eşini sahte biri olarak algıladığı için gerçek eşiyle ilgili duygusal bağlantısını kaybediyormuş Aynı şekilde, çocuklarını da tanıyamıyor ve onların yerine başkalarının geçtiğini düşünüyormuş. Veli’nin bu yanılsamaları giderek artınca bu durum hem kendisinin hem ailesinin yaşam kalitesini etkilemeye başlamış. Ailesi, bu değişimden endişelenerek hastayı sorunun çözümü için bir merkeze götürmüş. Yapılan değerlendirme sonucunda, Veli'de Capgras Sendromu olduğu teşhis edilmiş.”
TEDAVİSİ NASIL?
Hasta antipsikotik ilaçlarla tedavi edilmeye başlanmış. İlaçlar, onun yanılsamalarını azaltmaya ve gerçeklikle daha iyi bağlantı kurmasına yardımcı olmuş. Ayrıca, terapi seanslarına katılarak duygusal destek almış ve yanılsamalarını anlamak için çalışmış. Zamanla, Veli'nin Capgras Sendromu kaynaklı semptomları hafiflemiş ve ailesini tekrar tanımaya başlamış. Ancak, tamamen iyileşmek için uzun süre düzenli takip edilmesi gerektiği açıkmış. Ailenin bunu anlaması fazla zaman almamış. Prof. Dr. Kemal Arıkan, “Bu örnek, Capgras Sendromunun nasıl bir etki yarattığını ve nasıl tedavi edilebileceğini göstermesi açısından önemlidir. Unutulmamalıdır ki her Capgras Sendromu vakası farklı olabileceği için tedavi yaklaşımı kişiye özel olmalıdır. Bu nedenle, doğru teşhis ve tedavi için doğru uzmana başvurmak şarttır” diyor.
BEYİNDEKİ İLETİŞİM HATASINDAN MI KAYNAKLANIYOR?
Capgras sendromunun tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmese de bazı araştırmacılar bunun beyindeki iletişim hatasının bir sonucu olduğunu düşünüyor. Bu yanılsamanın beyindeki yüz tanıma bölgeleriyle, duygusal tepkileri düzenleyen bölgeler arasındaki bağlantının bozulması sonucunda ortaya çıkabileceğine dikkat çekiliyor. Bu sendrom genellikle psikiyatrik değerlendirme ve tedavi gerektiriyor. Prof. Dr. Kemal Arıkan'a göre tedavi genellikle ilaçlarla (antipsikotikler vb.) ve terapiyle birlikte yapılıyor. Terapi, kişinin yanılsamalarını anlamasına ve gerçeklikle bağlantı kurmasına yardımcı olabiliyor. Ayrıca, altta yatan nedenin tedavi edilmesi de önemli görülüyor. Capgras Sendromunun bir beyin hasarı sonucu ortaya çıkması durumunda, beyin hasarının tedavisi ve rehabilitasyonu da önem taşıyor.
