Klonlama dünyasında öne çıkanlar

Zong Zong ve Hua Hua, dünyanın klonlanan ilk makak maymunları. Bu sevimli canlılar, her şeyden bir haber, insanlığın geleceği için çığır açmış olabilirler. HT Pazar'dan Sema Ereren'in haberi...

KLON

Türkçe'de "kopya" kelimesi ile ifade edilen klon, bir hücreden çoğalan hücreler topluluğu anlamına gelir ve eşeysiz üreme sonucu oluşan, DNA bakımından başka bir canlının tıpatıp aynısı olan hücre veya hücre popülasyonuna denir.

KLONLAMA

Yetişkin bir canlıdan alman hücrenin kullanılmasıyla canlının genetik ikizinin oluşturulmasına klonlama denir. Klonlama işleminde sperm hücrelerine gereksinim olmadan gebelik gerçekleşir ve erkek birey olmadan genetik ikiz meydana gelir.

İKİ FARKLI KLON

Klonlama, üremeye ve tedavi etmeye yönelik klonlama olmak üzere 2'ye ayrılır. Üremeye yönelik klonlamada bir canlının üretimi söz konusudur. Tedaviye yönelik klonlamadaysa yöntem sayesinde elde edilen embriyolardan kök hücrelerin oluşturulması amaçlanır.

TEK YUMURTA İKİZLERİ

Tek yumurta ikizleri doğal klonlardır. Araştırmacılar aslında tek yumurta ikizlerini taklit ederek klonlama çalışmalarına başladılar.

FAYDASI NE?

Klonlamayla hem hayvancılıkta hem de insan sağlığını ilgilendiren konularda pek çok fayda sağlanabilir. Soyu tükenmek üzere olan hayvanların klonlama yoluyla tekrar hayata kazandırılabileceğini söyleyen araştırmacılar yüksek verimli hayvanların üretilmesinde, ilaç sanayiinde, organ donörü olarak hayvanların kullanılmasında klonlamanm hayat kurtarabileceğini söylüyor. Ancak keyfi olarak insanın klonlanması en büyük tehlike.

KLON İNSAN KÖK HÜCRESİ

Klonlama teknolojisinde ABD ve Japonya başı çekiyor. Klonlama yöntemiyle üretilen kök hücreler her türlü hücre üretiminde kullanılabilecek, gelecekte hastalıklı ya da yaralanmış hücrelerin yerini alabilecek.

DOLLY

İskoçyalı bir araştırma grubunun 1996 yılında yaptığı açıklama dünyada büyük ses getirdi. Koyun "Dolly", insanlık tarihinde İlk kez memeli bir hayvanın vücut hücresinden alınan hücre çekirdeğinin, başka bir hücreye transferi sayesinde kopyalanmasıyla üretildi. Ardından İnek, keçi, fare, domuz gibi farklı hayvan türleri de klonlanmaya başlandı.

Somatik bir hücreden klonlanan İlk hayvan olan koyun Dolly İskoçya'da doğdu. Sadece 7 yıl yaşayabildi ve 2003'de öldü. Ortalama ömrü 13 yıl olan koyunun klonlandığı İçin erken öldüğü tartışılsa da Dolly'nin doğal sebeplerle hayatını kaybettiği söylenmişti.

Dolly, kendisinden 6 yaş büyük olan bir koyunun genetik kopyası yani klonuydu.

Dolly Parton

Koyun Dolly ismini, onu klonlayan ekibin hayranı olduğu ABD'li Dolly Parton'dan aldı.

Robert Briggs Thomas J. King

Dolly ilk değildi!

Daha önce bir iribaş, klonlanan ilk canlı olarak tarihe geçmişti. Robert Briggs ve Thomas J. King, "çekirdek aktarımı yöntemiyle bir iribaş kurbağa embriyosunu klonlamıştı.

Steen Willadsen

1984

1984'de Steen Willadsen, olgunlaşmamış çok hücreli koyun embriyosundan çekirdek alıp yumurta hücresine aktararak yaşayan bir kuzu klonladığını açıkladı. 1986'da embriyo hücrelerinden ilk memeli canlılar olan koyun ve inek klonlandı. Bunu domuz, keçi ve fare izledi.

ABD'deki Advanced Celi Technologies adlı biyoteknoloji şirketinden araştırmacılar, gen aktarımlı buzağılar klonlamayı 20 yıl önce başardı. Amaç transgenik hayvanların tıbbi açıdan önemli proteinlerini üretmekti.

1993

Kültür ortamında büyüyen embriyo hücrelerinden inek klonlandı.

Cumulina

1997

Yetişkin bir memeliden klonlanan ikinci canlı olan fare Cumulina 1997'de dünyaya geldi. Hawaii Üniversitesi araştırmacılarıysa üç kuşak klonlanmış fare üretti.

1999

2009'da 49 yaşında hayatını kaybeden ünlü klonlama uzmanı Xiangzhong Yang, insanlarda embriyona ait kök hücre araştırmalarına kendini adamış, 1999'da bir ineği klonlamasıyla gündeme gelmişti. Amy adlı bu inek ABD'nin ilk klon hayvanıydı.

19 Avrupa ülkesi, insan kopyalamayı yasaklayan sözleşmeyi Paris'te imzaladı.

Dr. Richard Seed

Çılgın profesör

Dr. Richard Seed, ana rahminden aldığı insan embriyosunu başka bir annenin rahmine aktardı. Seed'in insan klonlamaya olan hevesi büyük tartışmaları yarattı.

2000

Oregon'daki araştırmacılar, Dolly'den farklı bir yöntemle klonlanmış maymun Tetra'nın doğduğunu bundan 18 yıl önce açıkladı. Aynı yıl Dolly'nin yaratıcıları, klonlamayla 5 domuz dünyaya getirdi. Uzmanlar, klonlanmış bu domuzların gen mühendisliği ürünü organlar sağlayabileceğinden insanlık için umut vaat ettiğini öne sürdü.

Copy Cat

2002

Teksaslı araştırmacılar, evcil bir kediyi klonladıklarını bundan 16 yıl önce açıkladılar. "Copy Cat" İsimli yavru, genetik annesinin ikiziydi.

2002'de ilk insan klonu olan Eve takma adlı bebeğin dünyaya geldiği öne sürüldü.

2004

Güney Kore'de Seul Üniversitesi araştırmacıları, ilk defa tedavi amaçlı klonlama tekniği kullanarak insan embriyosu elde ettiklerini 2004'de ilan etti.

2005

Güney Koreli araştırmacılar, ilk klon köpeğin dünyaya geldiğini bundan 13 yıl önce duyurdu.

2012

Nobel ödüllü İngiliz bilim insanı John Gurdon, 2012'de 50 yıl içinde İnsan klonlamasının başlayacağını öne sürdü.

1 milyon inek

Çinli bilim insanları 2 yıl önce yaklaşık 21 milyon dolarlık bir bütçeyle fabrika açarak seri hayvan klonları üretmeyi ve 'kitlesel klonlama' yapmayı, böylece ülkede 2020'ye dek 1 milyon inek klonu üretmeyi hedeflediğini duyurmuştu.

Klon çocuklar

Çin'deki klonlama fabrikası projesinin ardındaki şirketin iddiasına göre gelecekte çocuk sahibi olmak için genetik özellikleri yüzde 100 babadan ya da yüzde 100 anneden kopyalanan klon çocuklar seçeneği de olacak.

Doğu Avrupa'da 3 klon

Dünyada kopya insan yöntemiyle uğraşan ilk doktor olarak tanınan italyan Severino Antinori, "İnsan klonlama tekniğiyle 3 çocuğun doğmasına yardımcı oldum. Bunlardan 2'si erkek, l'i kız. Doğu Avrupa ülkelerinde yaşıyorlar" demişti.

Mamutlar geri dönecek mi?

Harvard Üniversitesi araştırmacıları, soyu tükenen mamutların, fosillerinden DNA örnekleri alınarak klonlama yöntemiyle yeniden dünyaya getirilebileceğini açıkladı. Türü yok olma tehlikesi olan türlerin de klonlama sayesinde hayatta kalabileceği öne sürülüyor.

BİZDE ÜRETTİK

Oyalı (21 Kasım 200716 Nisan 2012)

Türkiye'nin ilk klon kuzusu ve dünyanın en uzun yaşayan klon canlılarından biri olan Oyalı, akciğer enfeksiyonundan öldü. Oyalı'nın Bahar isminde bir yavrusu da oldu.

Efe, Ece ve Ecem

TÜBİTAK destekli "Anadolu Yerli Sığırlarının Klonlanması" projesi kapsamında 2009'da kulak derisi hücresinden klonlanan yerli boz ırk boğa Efe ile dişi klonlar Ece ve Ecem dünyadaki klonlarm içinde "en uzun yaşayanlar" sınıfına girdi.