Neptünyum nedir, nerelerde kullanılır? Neptünyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri

Uranyumdan yapay olarak elde edilen element, ileri teknoloji nükleer tesislerinde üretilmektedir. Adını Neptün gezegeninden alan neptünyum, 1940 yılında Edwin McMillan ve Philip Abelson tarafından keşfedilmiştir. Radyoaktif özelliğinden dolayı zehirlidir. Neptünyum nedir, nerelerde kullanılır? Neptünyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri nedir? İşte, detaylar.

Giriş: 16.10.2023 - 17:51 Güncelleme: 16.10.2023 - 17:51

Uranyum ötesi elementlerden biri olan neptünyum, cevherlerde nadir olarak bulunur; bu sebeple de madenciliği yapılmamaktadır. Nükleer teknolojisi gelişmiş ülkelerde araştırma ve deneyler için üretilmektedir. Kimyasal bakımdan gösterdiği özellikler ise şaşırtıcıdır. Neptünyum nedir? Nerelerde kullanılır? Neptünyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.

Neptünyum Nedir?

Metal gümüşi renkli, sünek ve katı bir aktinit metali olan neptünyum, uranyumdan ziyade plütonyuma benzer özellikler göstermektedir. Akinit elementler arasında en yoğun, tüm elementler arasında ise beşinci en yoğun elementtir. Kimyasal bakımdan oldukça reaktif bir yapıya sahiptir. Pek çok kimyasal bileşik oluşturabilir. Oksijen, su ve asitlerde çözünür, alkalilerde çözünmez. Havaya maruz kaldığında yüzeyinde oksit tabakası oluşur. Sıcaklık artışına bağlı olarak reaksiyon hızlı gerçekleşir.

REKLAM

Neptünyum Nerelerde Kullanılır?

Doğada çok nadir olarak bulunduğundan dolayı madenciliği de yapılmamaktadır. Bu nedenle de yapay olarak elde edilmektedir. Ticari kullanımı bulunmayan elementin neptünyum-237 izotopu nötron dedektörlerinde kullanılmaktadır. Ayrıca uranyum pillerinin üretiminde de elementten yararlanılabilmektedir. Nükleer silahlarda da yakıt olarak neptünyumdan faydalanılabilir. Element, günümüzde çoğunlukla araştırma amaçlı kullanılmaktadır.

Neptünyum Simgesi

Element "Np" simgesiyle ifade edilmektedir. Nükleer reaktörlerde yan ürün olarak elde edilir. Ayrıca tükenmiş uranyum yakıt çubuklarından da neptünyum elde edilmektedir.

Neptünyum Sembolü

Element periyodik tabloda “Np” sembolüyle temsil edilmektedir. Neptünyumun yarılanma ömrü bilinen 25 izotopu bulunmaktadır. 20 izotopunun çoğu 4,5 gün ve 50 dakikadan az yarılanma ömürlerine sahiptir. Diğer 5 izotopunun ise yarılanma ömürleri uzundur. En bilinen ve kararlı izotopu Np-237’dir. Yarılanma ömrü 2,14 milyon yıldır.

REKLAM

Neptünyum Periyodik Tablodaki Yeri

Periyodik tablonun 7. periyodunun aktinitler grubunda yer alan 5. elementi olarak karşımıza çıkan neptünyumun atom numarası 93'tür.

Neptünyum Kullanım Alanları

Büyük bir ticari kullanımı sahip olmayan Neptünyum, araştırma ve keşif çalışmalarında kullanılmaktadır. İzotop neptunyum-237 nötron dedektörlerinde kullanılmıştır.

Neptünyum Özellikleri

Erime noktası 644 derece, kaynama noktası 3902 derecedir.
Neptünyumun atom kütlesi 237'dir.
Periyodik element tablosunun 3-B grubunda, aktinitler element serisinde yer alır.
Yapay olarak elde edilen ilk transuranyum ürünü elementtir.
Neptünyum fiziksel işlenebilirlik açısından uranyuma benzer.
Saf neptünyum doğası gereği paramanyetiktir.
Neptünyum bileşikleri +3 ila +7 arasında bir oksidasyon durumu gösterir.
Radyoaktif yapısından dolayı insan sağlığı için tehlikelidir.
Neptünyumun bilinen bir biyolojik rolü yoktur.
Neptünyumun çoğunluğu antropojeniktir; nükleer santrallerde reaksiyonların bir yan ürünü olarak elde edilmiştir.
Neptünyum havaya maruz kaldığında üzerinde bir oksit tabakası oluşur.
Neptünyum-237 izotopu ise nötron tespit cihazlarında ve atom bombası yapımında kullanılmıştır.
Dünya genelinde bulunan toplam doğal neptünyum miktarı gramlarla ifade edilebilecek kadardır.
Her yıl nükleer reaktörlerde yaklaşık 50 ton neptünyum üretilmektedir.
Neptünyum, uranyum çekirdeğinin nötron bombardımanı yoluyla üretilir.
Ülkemizde 127 bin ton neptünyum rezervi olduğuna dair iddialar bir dönem tartışma konularından biri oldu ancak Maden Teknik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü bu iddiaları yalanladı.
MTA verilerine göre ülkemizdeki uranyum cevherlerinde 9 bin ton uranyum bulunmaktadır ancak işlenmesi halinde sadece gram miktarlarda neptünyum elde edilebilmektedir.

Haberi Hazırlayan: Kubilay Kos

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ