Makarna ve kolonyadan rekor üstüne rekor
Koronavirüs salgınında sebze-meyve sektörünü mercek altına almıştık. Acaba gıda ve zorunlu ihtiyaç maddelerinde durum nedir? Üretim devam ediyor mu? Herhangi bir sıkıntı var mı? Stoklar yeterli mi? Bu soruların yanıtlarını aradım. Tahmin edeceğiniz gibi makarna, kolonya ve dezenfektan gibi ürünler satış rekorları kırmaya devam ediyor; 1'e 100 satış oranları yakalanıyor.
Türkiye'nin ve Orta Doğu'nun En Büyük Gıda Toptancı Sitesi GİMAT'ın Yönetim Kurulu Başkanı Recai Kesimal'a, gıda ve temel ihtiyaç maddelerindeki durumu sordum...
BELİRSİZLİK ENDİŞELENDİRİYOR
Kesimal, salgınla ilgili aldıkları tedbirleri anlatırken, her şeyin salgının nerede biteceğiyle doğrudan ilişkili olduğunu belirterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı 45 gün içinde iki pandemi hastanesinin devreye alınacağı açıklamasının salgının uzun süreceği beklentisi ve endişesini doğurduğunu söyledi. Salgınla mücadelenin ekonomik boyutunun, Tekalif-i Milliye'ye benzetilmesini tablonun iç açıcı olmadığını ortaya koyduğunu belirten Kesimal, "Bu millet, bu memleket kendine yetecek kadarını üretebilecek potansiyele sahiptir. Aç kalmayız ve kendimize yetebilecek kadarını üretecek genç bir nüfusa sahibiz. Ekilebilir alan, tarım potansiyeli açısından da Avrupa ile kıyaslanamayacak kadar iyi durumdayız. Kaynaklar doğru kullanılırsa bu potansiyeliyle Türkiye kendine yetebilecek ülkedir" dedi.
GIDA ÜRETİCİ VE TOPTANCISININ BEKLENTİSİ
Hükümetin, açıkladığı destek paketinde esnafı ve üreticiyi de destekleyen KGF'nin bulunduğunu hatırlatan Kesimal, "Vatandaşın erişimini kolaylaştıracak bir sistemi geliştirmek lazım. Kredi her zaman var. Ancak bankaya gittiğinde, bazı şartlar öne sürülüyor.
Adam zaten bitmiş, banka 'bana ipotek getirin' diyor. Devlet vatandaşına güven vermek zorundadır. Şu şu kriterlerde üretimi devam ettirmek lazım. Yatırımcıya doğrudan istihdam teşviki vermek gerekir. O istihdam piyasaya can getirecek" diye konuştu.
ÜRETİM DEVAM ETMELİ
Gıda ve temel ihtiyaç maddelerinde ellerindeki stokun yeterli olduğunu belirten Kesimal, bundan sonrasına ilişkin doğru bir üretim planlaması gerektiğini vurguladı. Kesimal şunları söyledi:
"Köylü üretmezse, biz ürünü nereden alacağız? Doğru önlem alınmazsa; çiftçiyi-köylüyü tarlaya, üretime, ekime yönlendiremezsek o zaman sıkıntı olur. Tarım Bakanlığı bir takım destekler veriyor ama bu kurgunun iyi yapılması lazım. Örneğin, tarlaya gidip ürünü ekecek kişi 65 yaşın üzerindeyse ve sokağa çıkması yasaksa olmaz. Karadeniz'de çayını toplamaya nasıl gidecek vatandaş? Bunların gözden geçirilmesi lazım."
Hasat boyutunda iller arasında seyahat eden mevsimlik tarım işçileri için de önlem gerektiğini vurgulayan Kesimal, "Bir şehirden diğerine seyahat yasaklı. Örneğin, pamuk toplamaya Şanlıurfa'dan gelen işçiler Adana'ya giremezse olmaz. İşçi de virüsten dolayı korkuyor. Doğru planlama, doğru kurgu gerekir. Üreteceğiz. Aksi halde bütün dengemizi bozarız" diye konuştu.
5-6 AY HİÇBİR SIKINTI OLMAZ
GİMAT'tan Türkiye'nin tüm bölgelerine gıda-temizlik ürünleri gönderdiklerini belirten Kesimal, "Biz stokçu değiliz. Biz doğru fiyatlamayla aldığımız ürünleri üzerine kârımızı koyarak satan bir firmayız. GİMAT, Ankara ve çevresine aylarca yetebilecek ürünü olan bir yapıdır. Bakliyatta sezonumuz 9'uncu aydır. 9'uncu aya yetecek kadar elimizde malımız var" dedi.
Kesimal'a talep artışı nedenlerde ürünlerde fiyat artışı olup olmadığını da sordum. Kesimal, şunları söyledi:
"Fahiş fiyattan mal satmak gibi bir anlayışta hiç olmadık. Bizde de istismar edenler vardır. 2 bin 600 toptancı üyemiz var. Art niyetlilerin olmaması mümkün değil ancak geneli itibariyle ürünlerimizde fiyat artışı olmadı. Biz, 5-6 ay daha Ankara ve İç Anadolu'nun ihtiyacını karşılarız. Vatandaşımız ilk günlerde aşırı taleple ürünleri stokladı. Bugün artık stabil hale geldiğini görebiliyoruz. İşlerimizde genel olarak bir artış var ancak ilk günlerdeki gibi raflara saldırma olmuyor. Kolonya, makarna, un, yağ, şeker hiçbirinde en ufak bir sıkıntı yaşamadık."
İHRACAT DURAĞAN
Normal zamanda ihracat da yapan GİMAT, anladığım kadarıyla iç piyasadaki talebi karşılamaya odaklanmış. Bu, biraz da zorunluluktan. Çünkü Almanya gibi Avrupa ülkeleri sınırları kapatmış durumda. Avrupa'da hayat durmuş vaziyette. Buna rağmen, talep olursa karşılanmaya çalışılıyor. İhracat sınırlı yapılabiliyor. GİMAT'ın içinden çıkmış zincir gıda marketleri var. GİMAT'ta, zincir marketler ve gross marketler için üretim de devam ediyor. Üretim için çalışan işçilerin her türlü önlemi aldıklarını belirten Kesimal, "Mesailerde zaman ayarlaması yapıldı; bir saat geri çekildi. Çalışanlar, sosyal mesafelerini muhafaza ederek, maske-eldivenleriyle, koruyucu kıyafetleriyle, hijyen şartlarında üretimi yapıyorlar" dedi. Kesimal'a, "Salgın süresi uzarsa bir kriz senaryonuz var mı?" diye sordum; "Uzmanları tarafından oturulup enine boyuna değerlendirilmesi lazım. Yarın daha büyük sıkıntılar olmasın diye kriz halinde ne yapılması gerektiğinin koşullarının belirlenmesi lazım" yanıtını verdi.
MAKARNA VE KOLONYA REKORU
Racai Kesimal, satış rekoru kıran ürünleri anlatırken, "Kolonya satışımızda 1'e 100 artış var. Makarnada 1'e 5, 1'e 6 oranında artış var. Günde bin paket satılıyorsa, bu 6 bin pakete çıktı. Hijyen ürünleri de 1'e 100 arttı. Ortalama yüzde 30-40 oranında satışlarımız arttı" ifadelerini kullandı. Sözü bitirirken, Kesimal, üretimin devam etmesi, işçilerin mobilizasyonu ve üretim bandına götürülmesi, hammadde temini konusunda tedbirlerin önemine dikkat çekti; "Bu şartlar sağlanırsa talebin karşılanamaması diye bir şey olmaz" dedi.
