Yurtiçinde dikkatler yarın açıklanacak kasım ayı enflasyonunda. Tahminler yüzde 2’nin hemen altında yüzde 1.98 gibi bir oranın çıkacağı yönünde. Enflasyonun aylık yüzde 2’nin altına inmesi faiz indirimi için sanki bir eşik değer gibi.
Ancak her ayın ilk günü açıklanan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, diğer adıyla İTO enflasyonu yüzde 3.9 ile umut kırıcı geldi.
➔Merkez Bankası kasım ayında aralık toplantısından itibaren faiz indirimine kapıyı aralamış ve bu anlamda gözler bu ayın 26’sında yapılacak Para Politikası Kurulu’na çevrilmişti. Yarın ki TÜİK enflasyonun da belirgin şekilde yüzde 2’nin üzerinde çıkması durumunda 26 Aralık’taki indirim ihtimali suya düşebilir.
➔Ya da siyasi nedenle yapılırsa bunun yılbaşı fiyat ayarlamalarıyla birleşerek ocaktan itibarin aylık bazda enflasyonu yukarı yönde baskılaması mümkündür.
➔Çünkü yıl dönümü ile birlikte araya asgari ücret, ücret ve maaş artışları ile yıl dönümünden dolayı özel sektör zamları girecek.
➔Özellikle çalışanların ücretlerindeki artışlar, faiz indirimleriyle birleşince şirketlere fiyat artışı için hem iyi bir baz hem de iyi bir gerekçe verecek.
KANADA VE MEKSİKA’YA DA VERGİ
➔Küresel piyasalara döndüğümüzde Trump’ın başkan seçilmesi yanında Kongre’nin her iki kanadında da çoğunluğu sağlamasının ilk etkileri yaşanıyor. Cumhuriyetçiler son olarak Temsilciler Meclisi’nde 220 sayısına ulaşarak eşik çoğunluğun iki üstüne çıktı.
➔Artık Başkan olarak Trump istediği pek çok şeyi yapabilir. Yasaları değiştirebilir ve bunun için bir muhalefet engeline takılmayabilir.
➔ABD başkanlığı koltuğuna resmen oturmasına iki aydan kısa bir süre kala Trump önünde ise vaatlerini yerine getirmesi için iki yıl var. İki yıl sonra yapılacak ara seçimler Trump için ilk sınav olacak.
➔Seçimlerden yara almaması için vaatlerini yerine getirmesi gerekecek. Başarı çıtası da yüksek. Kongre’nin iki kanadında da zayıflamaması, sandalye kaybetmemesi gerekiyor.
➔Kabinesinin çoğunluğunu açıklayan Trump’ın 20 Ocak’ta koltuğa oturana kadar geçiş sürecinin inişli çıkışlı dalgalanmalarını zaten yaşıyoruz.
➔ABD’de önce, Trump’ın vergileri indirme buna karşılık ithal mallara gümrük vergilerini artırma ve yasadışı göçmenlerin toplu sınırdışı edilmesinin enflasyonu sıçratacağı fiyatlandı.
➔Sonra ise Wall Street’in fazlaca güvendiği piyasacı bir ismi Trump kabinesinde Hazine Bakanı olarak açıkladı. Bu atama Trump’ı dizginleyeceği, başlangıçta fazla sert kararlar almasını önleyeceği şeklinde yorumlandı ve piyasalar fazlaca kredi açtı.
➔Geçen hafta görüldü ki piyasaların istediği dizginleme işi pek olamayacak ya da çok az ve çok zor olacak. Seçim sonrası oluşan fiyatlamalar tersine döndü.
➔Çünkü Trump ABD’nin en çok ithalat yaptığı komşuları olan Meksika ve Kanada’ya da yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Devlet başkanları hemen Trump’la diyaloga geçti. Sonuç henüz net değil.
BRICS’E %100 GÜMRÜK TEHDİDİ
➔Hafta sonu ise Donald Trump, BRICS ülkelerini yüksek cezai gümrük vergileriyle tehdit etti.
➔Trump, kendisine ait sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, BRICS’e dahil mevcut 9 üye ülkenin uluslararası ödeme aracı olarak ABD dolarından uzaklaşması halinde, ABD'nin bu ülkelerden gelen mallara "yüzde 100 gümrük vergisi" uygulayacağını duyurdu.
➔"Bu ülkelerden ne yeni bir BRICS para birimi yaratacaklarına ne de güçlü ABD dolarının yerini alacak başka bir para birimini destekleyeceklerine dair bir taahhüt talep ediyoruz" dedi.
➔Trump seçim kampanyası sırasında birçok ülkeyi cezalandırıcı gümrük vergileriyle koyacağını, Çin mallarına yüzde 60, AB’den gelen mallara da yüzde 10-20 oranında gümrük vergisi uygulayacağını açıklamıştı.
➔Son BRICS zirvesinde konuşan Putin ise önceki açıklamalarında olduğu gibi ABD para biriminin hakimiyetini eleştirmiş ve BRICS bünyesinde bağımsız bir ödeme ve takas sistemi kurma niyetini açıklamıştı.
➔Putin “Doları kullanmayı reddeden biz değiliz. Ama çalışmamıza izin vermezlerse ne yapabiliriz? Alternatifler aramak zorunda kalıyoruz" dedi.
➔Trump ise hafta sonu yayımladığı tehdidinde, BRICS ülkelerinin küresel ticarette ABD dolarının yerine başka bir para birimini koymalarının "hiç mümkün olmadığını" yazdı.
➔Bunu yapmaya çalışan herhangi bir ülke için de Trump "Amerika ile vedalaşmalıdır” dedi.
‘ÖNCE AMERİKA’ ŞİMDİ GERÇEK OLABİLİR
➔Donald Trump’ın tutumu ABD yönetiminde uygulama alanı buldukça dünya ticaretinde karşılıklı kazanma veya “kazan kazan” formülü artık mümkün olamayacak.
➔Kazanan tek taraf olacak, o da Amerika. “Önce Amerika” şimdi Trump’ın ikinci döneminde gerçekleşecek gibi.
➔Hafta sonu açıklamalarıyla BRICS’e karşı zaten savaşı başlattı, şüphesiz devamını getirecek.
➔Sonra Çin’e sarmaya başlayacak. Ancak Çin bu atak karşısında gücünü koruyabilirse yeni dönemin anahtar ülkesi olmaya adaydır.
➔Her ülke bu ticaret savaşında ABD’ye kendine göre bir yanıt verecektir. Muhtemelen de ekonomilerin içe kapanması hızlanacak, kamusal ekonomi geniş uygulama alanı bulacak.
➔Dünyada tedarik zincirleri yeniden kurulurken bundan Batı ekonomileri daha olumsuz etkilenecek, enflasyon yoluyla bedel ödeyecekler gibi görünüyor.
➔Çünkü dünyada doğal kaynaklar daha çok Asya, Afrika ve BRICS ülkelerinin elinde. Buraların hakimi de Çin ve Rusya.
➔Çin’in net biçimde dışarıya bağımlı olduğu stratejik ürün petrol. Onu da büyük ölçüde Rusya, İran gibi müttefiklerden temin ediyor.
➔Büyüklerin ticaret savaşı daha küçük ekonomileri etkileyecek, özellikle de Avrupa’yı. Dünya büyümesi hız kesecek. Herkesin birbiri kuyusunu kazdığı ortamda normal büyüme oranlarını yakalamak hiç kolay olmayacak.
PİYASALARDA YÜKSEK DALGA
➔ABD’de Demokrat iktidar ve başkandan Cumhuriyetçi iktidar ve başkana geçiş büyük bir gürültüyle gerçekleşiyor. Finansal piyasalara yansıması da benzer gürültüyle oluyor. Seçimlerin yapıldığı 5 Kasım’dan bu yana piyasaların seyri epeyce iniş ve çıkışlı.
➔Büyük paralar karşısında ABD parasının değerini ölçen Dolar Endeksi önce yüzde 4 prim yaptı, ardından yüzde 2 geriledi. Dolar gelişmekte olan ülke kurları karşısında JPM endeksiyle yüzde 2.5 yükseldi.
➔Genişlemeci maliye politikaları ve artacak gümrük vergileri nedeniyle enflasyonist etkilerin canlanması Fed’in faiz indirim hızını keseceğinden ABD tahvil faizleri bir faiz indirim sürecinde yüzde 5 yükseldi, sonra yüzde 7 geriledi.
➔Altın fiyatları hem faizlerden ve doların yükselmesinden hem de jeopolitik risk azalması ihtimalinden dolayı yüzde 7 geriledi, ardından yüzde 4.5 kadar toparlandı.
➔Trump’ın başkan seçilmesinden en çok kripto varlıklar ile Bitcoin faydalandı. Yapılacağı söz verilen düzenlemeler nedeniyle Bitcoin yüzde 46 prim yaptıktan sonra 100 bin dolar eğişinden döndükten sonra dalgalı bir seyir izlemeye başladı.
➔Küçük ve ortaboy ABD’li şirketlerin yer aldığı Russell 2000 Endeksi yüzde 10 prim yaparken S&P 500 Endeksi ve Nasdaq Borsası yüzde 5.6 yükseldi.
➔Dünya borsalarındaki genel prim yüzde 3.3’ü bulurken, gelişmekte olan borsalar yüzde 4,5 düştü. Türkiye borsası ise yurtiçinde faizlerde indirimin başlayacağı beklentisinin de etkisiyle pozitif ayrıştı ve yüzde 10 primlendi.
➔Bütün bu değişimler de 5 Kasım ile 29 Kasım arasına sığdı.
İSTİHDAM VE ENFLASYON BELİRLEYİCİ
➔Finansal piyasalar 2024 yılında genelde iyi geçiriyordu. ABD seçimleri sonrasında daha iyileşti.
➔Yaşanan geçiş sürecinde süren iniş çıkışlı seyrin nereye evrileceğine açıklanacak ekonomik verilerin yanında Fed’in 18 Aralık’taki faiz kararı yön verecek.
-Bu hafta sonu ABD’de tarım dışı istihdam verisi açıklanacak. Sonrasında kasım ayı enflasyonu gelecek.
➔Fed’in faiz indirimine devam edebilmesi için ikisinin de indirimi destekleyici yönde gelmesi gerekiyor.
➔Yoksa Fed aralıkta durabilir ve küresel piyasaların yolu Noel Baba rallisi yerine yıl sonu tatiline çıkabilir.
➔Tarım dışı istihdamın ve enflasyonun kötü geldiği senaryoda, Fed faiz indirimine giderse piyasaların yolu bu kez yılın sonu rallisine çıkabilir.
