İstanbul Havalimanı’nın bünyesindeki çok sayıdaki şirketlerle birlikte tek merkezden yönetilmesi oldukça zor. Atatürk Havalimanı’ndan taşınma sonrası yeni yere alışma, operasyonların tam anlamıyla oturması gibi hususlar sebebiyle yeni havalimanı bir süre tek merkezden yönetildi. Pandemi dönemi de bir avantaj olarak kullanıldı. Ancak havacılıkta geri dönüşlerin salgın öncesi yolcu rakamları üzerine çıkması sonrası yeniden yoğun rekabet dönemi başladı. Artık COVID-19’un etkili olduğu dönemdeki başarıların devam etmesi için yeni önlemler, yeni yönetim anlayışı gerekiyor.
Mesela bu sene için açıklanan hedef yolcu sayısını İstanbul Havalimanı (İGA) ve THY’nin yakalama şansı yok. Geçen yıl 83,4 milyon yolcu taşıyan THY, bu yıl 88-89 milyon hedefi koymuştu, ama geçen yıl ile aynı rakamlar seviyesinde yolcuya ulaşacak gibi görünüyor. Filoya yeni katılan uçaklarla birlikte bu rakam düşünüldüğünde doluluk oranlarının düştüğü ve karlılığın azaldığı bir sene olacak. İstanbul Havalimanı’nın yüzde 82 seviyelerinde kapasitesini kullanan THY’deki bu gelişmeler, İGA’yı da etkileyecek. İstanbul Havalimanı’nın bu sene için açıkladığı 85 milyon yolcu rakamını geçme şansı THY’nin pozisyonu sebebiyle olmayacak gibi…
Yolcu sayısı noktasında hedefin yakalanmamasında bölgemizdeki savaşlar, karışıklıklar birinci etken. Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail’in saldırıları dinamikleri değiştirdi. Ancak bir başka önemli sebep ise havacılık sektörünün salgın öncesi normal durumuna dönmesi ve rekabetin yoğunlaşması. THY ve İGA’nın da asıl yoğunlaşması gereken yer bu detaylar olmalı. COVID sonrası alınan ödüller, kırılan rekorlar artık geride kaldı. Asıl yarış şimdi başlıyor. “Winter is coming” yani THY ve İGA için kış gerçekten geliyor. Yetkin isimlerle hazırlıklı olma vakti...
İGA halka açılmayacak yeni ortak da yok
Tam bu nokta İGA Holding’in neden kurulduğuna değinerek, doğru bir iş yapıldığına vurgu yapmak istiyorum. İstanbul Havalimanı’nın işletmecisi İGA’nın büyük ortağı Kalyon Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Kalyoncu’ya da bu hususu sordum. “Neden İGA Holding’i kurdunuz? Planınız, hedefiniz nedir?” Sorularıma aldığım cevap tahmin ettiğimi gibiydi, ama eksik bulduğum, şimdilik söylenmeyen tarafları da vardı. Kalyoncu, faaliyeti alanı farklı olan her biri kurumu ayrı ayrı genel müdürlükler şekilde yapılandırmak istediklerini söyledi.
Daha iyi anlaşılması için detaylandırmak gerekirse bahsettiği şablon TAV Havalimanları Holding gibi bir yapılanmayı gösteriyor. Her birimin kendi alanında uzmanlaşması isteniyor. Tepe yönetim olarak holding de koordinasyonu sağlayacak. İGA holdingleşerek satılacak gibi iddialar da doğru değil. Hatta yeni ortaklık gibi bir durumda söz konusu olmadığı gibi İGA’yı halka açmak gibi bir plan da bulunmuyor. En yetkili ağızdan ifade edilen durum bu. İGA Holding olacak, sonra şöyle, böyle olacak şeklinde rivayetler için yorumunuzu yukarıdaki bilgilere göre yapın.
90 milyondan sonra değişim başlıyor
İstanbul Havalimanı’nın ilk etabı ihale şartnamesi gereği 90 milyon yolcu kapasiteli bir terminal yapımını gerektiriyordu. Bu yıl 85 milyona yakın yolcu demek gelecek yıl 90 milyona ulaşacağı anlamına geldiği için ikinci etaba da İGA Holding çatısı altında geçilmek isteniyor. Mevcut terminal zaten 120 milyon yolcuya göre planlanmıştı, ama ikinci etap için 90 milyon tasarımın 120 milyona dönüştürülmesi gerekiyor. Terminal içinde birtakım değişiklikler yapılacak
Cemal Kalyoncu, mevcut terminalle birlikte 3 pisti kullandıklarını gelecek yıl sonu 4’ncü doğu-batı pistini bitireceklerini ve 5’nci piste de başladıklarını ifade etti. Gelecek yıl 90 milyon yolcuyu geçmeleri halinde yeni terminal inşaatına başlamak için de hazırlıkların tamam olduğunu söyledi. Tüm bunları organize etmek için de İGA Holding gibi yeni yapılanma, yeni şirketler gerekiyor.
İGA Holding'e nasıl bir CEO aranıyor?
Peki, İGA Holding CEO’su kim olacak? Nasıl bir profilde CEO aranıyor? Bu CEO’dan neler bekleniyor? Cemal Bey'den kim olacağına dair isim noktasında bir ipucu almadım. Ama başka kaynaklardan bir isim elbette duydum. Havacılık sektörüyle direkt ilgisi olmayan ama piyasayı iyi okuyan, ona göre pozisyon alan bir isim aranıyor. İsmi telaffuz edilen bir isim var. Ne kadar gelişme kaydedildi bilmiyorum, ama bahsedilen kişi de böyle bir isim…
İGA Holding çatısı altında İstanbul Havalimanı büyük alanıyla ve hedef kitlesiyle beraber daha iyi değerlendirilmek isteniyor. Havalimanı yanında Airport City gibi yatırımlara hız verilecek. Havalimanı yanında iş merkezleri, ofisler, depolama alanları, farkı alanlarda ticari faaliyet gösterecek projeler planlanıyor. İGA Holding CEO’su bunlara orkestra şefliği yapacak. Bu yıl sonunda da havalimanı yakınında Hilton zincir otelleri tarafından işletilecek 1.000 yataklı otel hizmete girecek. Ama bunu başka oteller de takip edebilir.
Uzun bir süredir açıldı, açılacak diye beklenen Genel Havacılık Terminali de gelecek yıl ortalarında hizmete girecek ve o da farklı bir yönetim anlayışıyla ve üst segmente hizmet verecek. Dolayısıyla çok farklı hizmet anlayışı, yönetim mantığı gerektiren kurumlar ortaya çıkacağından İGA Holding da bir yönüyle zorunlu olarak kendini ortaya çıkarmış durumda.
