Prim borcu olanlar EYT'li ve emekli olabilir mi?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Resmi Gazete'de yayımlanarak geçtiğimiz günlerde yürürlüğe girdi. Böylelikle EYT yasasının şartları ve kapsamı belli olurken, prim borcu olanlar nasıl emekli olacak sorusu gündeme geldi. Sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 önce olan vatandaşlar, yaş sınırı olmaksızın diğer emeklilik şartlarını tamamlayarak emekli olabilecekler. İşte SSK, Bağ Kur, Emekli Sandığı ile EYT eksik prim gün sayısı tamamlama, toplu ödemeye ilişkin tüm merak edilen soruların yanıtı...
Milyonlarca kişi tarafından merakla beklenen EYT düzenlemesi, Resmi Gazete'de yayımlanarak yasalaştı. Düzenlemenin yasalaşmasının ardından EYT başvuruları 3 Mart itibarıyla e-Devlet ve SGK binaları üzerinden başladı. Bu gelişmenin ardından eksik prim günü yani prim borcu olanların nasıl EYT'den emekli olabilir soruları gündemi meşgul etmeye başladı. Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, "Prim borcu olanlar EYT'li ve emekli olabilir mi? Prim borcu olanlar nasıl emekli olur?" sorularına yanıt verdi. İşte detaylar
BAĞ-KUR PRİM BORCU BULUNAN EYT’Lİ NE YAPMALI?
Sigortalı çalışmaya 1997 yılında başladım. 4A’lı olarak 6500 günü tamamladım. Fakat 2022 yılından dokuz aylık BAĞ – KUR prim borcum var. Memur arkadaşlar, “Yapılandırmayı bekle, borcu silerler. Silmezlerse ödersin” diyor. Günümü tamamladım, yapılandırmayı beklemeli miyim? Yoksa ödeyip hemen emeklilik başvurusu mu yapmalıyım? (Cenk Ü.)
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun emekli aylığı bağlayabilmesi için talepte bulunan kişinin kendi sigortalılığından dolayı prim borcunun bulunmaması gerekir. Bu kural sadece prim borcu olan BAĞ-KUR’lular için değil, sizin gibi SSK’daki çalışma süresi tek başına emekli olmaya yeterli olup BAĞ-KUR prim borcu olanlar için de geçerlidir. Bu nedenle, SSK’daki prim günleriniz emekli olmak için yeterli olsa bile BAĞ-KUR prim borcunuzu ödemeden emekli olamazsınız.
Önceki yapılandırma kanunlarında dört ay içinde ödenmeyen BAĞ-KUR prim borçları silindi. Ancak, TBMM Genel Kurulu gündeminde bulunan ve gelecek hafta görüşülmesi beklenen yapılandırma kanun teklifinde BAĞ-KUR’luların prim borçlarının silinmesine ilişkin bir hüküm bulunmuyor.
Bununla birlikte, prim borcunu peşin ödeyenler için enflasyon farkının yüzde 90’ı silinmek suretiyle ödeme kolaylığı sağlanacak. Kanunun gelecek hafta yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yapılandırma kanunu kapsamında borcunuzu ödedikten sonra emeklilik başvurusu yapabilirsiniz. Yapılandırma kapsamında borcunuzu mart ayı içinde ödeyip akabinde emeklilik başvurusu yaptığınızda nisan ayından başlayarak emekli aylığı bağlanır.
Yapılandırmanın gecikmesi halinde emekli aylığında bir aylık kayba uğrama riski ortaya çıkarsa, yapılandırmayı beklemeden de prim borcunu kapatabilirsiniz. Borcun tamamı 2022 yılına ait olduğu için gecikme faizi yüksek olmayacaktır.
SSK VE BAĞ-KUR ÇALIŞMASI OLANLAR 9000 GÜNÜ TAMAMLAMAK ZORUNDA MI?
01.09.1993 tarihinde sigorta girişim var. 1973 doğumluyum. Toplam 7803 günüm bulunuyor. 1993 -2006 arası SSK, 2006-2016 arası 3000 gün BAĞ-KUR’lu çalıştım. 9000 günü tamamlamak için 1197 gün eksiğim bulunuyor. Bu eksik günleri SSK’dan tamamlasam olur mu? 9000 günden emeklilik için ille de BAĞ-KUR’lu mu olmam gerekir? Daha doğrusu, 9000 günü tamamlarsam nereden emekli olurum? (Harun O.)
EYT Kanunu kapsamında, 9000 günü tamamlamayı beklemeden SSK’dan emekli olabilirsiniz. Aslında SSK’dan emeklilikte prim günü eksiğiniz yok fakat birden fazla statüde çalışmış olduğunuz için son 2520 günlük prim en çok hangi statüden yatırıldı ise o statüden emekli olursunuz. Bu da 2016 sonrasındaki SSK’lı günlerinizi 1261’e tamamlamanız gerektiği anlamına gelir. Halen 300 gün SSK çalışmanız olduğuna göre, 961 gün daha SSK’lı çalışmaya devam ederseniz, 9000 günün dolmasını beklemeden emekli olabilirsiniz. Bu da 10 ay daha erken emeklilik demektir.
MEMURİYETTEN AYRILMIŞ OLANLAR EMEKLİLİK BAŞVURUSUNU NEREYE YAPACAK?
Ben 25 yıl 4 ay devlet memurluğu yaptıktan sonra memurluktan ihraç edildim. Sonrasında hiçbir işte çalışmadım. EYT’den yararlanmak için nereye başvuracağım? (Abdulgani D.)
Emekli aylığı bağlanabilmesi için 4A’lıların (SSK) çalıştığı işten ayrıldıktan sonra, 4B’lilerin (BAĞ-KUR) ise “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi”ni doldurarak doğrudan sosyal güvenlik merkezlerine başvurarak veya e-Devlet üzerinden talepte bulunması gerekiyor.
4C (Emekli Sandığı) kapsamında çalışmakta olanlar görev yapmakta oldukları kuruma başvuracak. Kamudaki görevinden sizin gibi daha önce ayrılmış olanlar ise kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününü doldurmuş olmak koşuluyla 4A ve 4B’liler gibi e-Devlet üzerinden ya da sosyal güvenlik merkezlerine giderek emeklilik başvurusunda bulunacaklar.
EMEKLİLİK DİLEKÇESİNİ TEMMUZ AYINDAN ÖNCE Mİ SONRA MI VERMEK AVANTAJLI?
EYT sevincini yaşayanlardanım. Bağlanacak emekli maaş tutarı açısından 1 Temmuz 2023 öncesinde mi sonrasında mı emekli olmak daha avantajlı? Yoksa Ocak 2024’ü mü beklemeliyim. (Metin Ç.)
Emeklilik dilekçesini verme tarihi daha çok yılın son ayları ile sonraki yılın ilk aylarında başvuranlar açısından önem taşımaktadır. Burada kriter, ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan maaş artışlarının yıllık enflasyon ile milli gelirdeki artışın yüzde 30’undan daha yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı. Örneğin, 2022 yılında ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına toplam yüzde 78.86 oranında zam yapıldı. Buna karşılık 2022 yılında enflasyon yüzde 64.27, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) artışı ise yüzde 5.6 olduğu için ocak ve temmuz aylarında yapılan zammın altında kaldı. Bu nedenle emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihinden sonra veren özel sektör çalışanı SSK’lılar ile BAĞ-KUR’luların ilk emekli aylığı, 31 Aralık 2022 tarihinden önce verenlere göre daha düşük olacak.
Sizin durumunuza gelince 1 Temmuz’dan önce veya sonra vermek emekli aylığınızda değişiklik yaratmaz. 2024 yılında emekli olmanın avantajlı olup olmayacağı ise ancak yılın son aylarında ortaya çıkar. Kaldı ki emeklilik dilekçesini geciktirmek daha geç emekli aylığı bağlanması anlamına geleceği için kaybınız olur.
