Kanserden korunmanın yolları
Prof. Dr. Gökhan Kandemir, kanserden korunmak için yapılması gerekenleri anlattı...
Kanser tek bir hastalık olmayıp, 100’den fazla çeşidi olan bir hastalıklar grubu... Maalesef ki kanserin görülme sıklığı ve kansere bağlı ölümler günden güne artış gösteriyor. Son verilere göre dünyada yılda 15 milyon kanser tanısı konuluyor ve 8.2 milyon kişi de kanser sebebiyle hayatını kaybediyor. 4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle HABERTURK.COM'a açıklamalarda bulunan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Kandemir, kanserden korunmak için yapılması gerekenleri de anlattı.
EĞER KOŞULLAR DEĞİŞMEZSE...
Değişen çevresel faktörler, yanlış beslenme, sigara tüketiminin artması, obezite, hareketsiz yaşam tarzını içeren çalışma biçimli sadece günümüz için değil gelecek nesiller için de tehlike içermektedir. Bu olumsuz koşulların değişmemesi halinde kanser vakalarında artış sürecek ve kanser, ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaya devam edecektir.
BU BELİRTİLERİ ÖNEMSEYİN!
Ülkemizde her yıl 180 bin yeni kanser tanısı konulmaktadır. Bu vakalarının beşte üçünü erkekler, beşte ikisini ise kadınlar oluşturmaktadır. Kanserde erken tanı, yaşam kalitesi ve süresinin artması için çok önemlidir. Çünkü aynı zamanda kanser, yüzde 30-40 oranında önlenebilir bir hastalıktır. Bunun için kanser hastalığında vücudun verdiği sinyalleri önemsemek, erken teşhis için büyük önem taşımaktadır. Kanser türlerine göre önemsenmesi gereken belirtileri şöyle sıralayabiliriz:
Meme kanseri: Meme veya koltuk altında kitle, sertlik, kalınlaşma; meme ucunda kaşıntılı, döküntülü yara veya ağrı; meme derisinde gamzeleşme ya da çekinti; aniden başlayan meme başı akıntısı.
Akciğer kanseri: Uzun süren öksürük, sabit göğüs ağrısı, kanlı balgam, nefes darlığı, hırıltı veya boğuk seslilik, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, boyunda ve yüzde şişlik, iştahsızlık veya kilo kaybı, yorgunluk.
Mesane (idrar kesesi) ve prostat kanseri: İdrar yaparken ağrı, sancı olması; idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi.
Deri kanseri: Vücutta yeni oluşan benlerin olması ya da yıllardır var olan bir ben veya siğilde şekil, boyut veya renk değişikliği görülmesi.
Kalın bağırsak kanseri: Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler, ishal, kabızlık, bağırsakta tam boşalmama hissi, dışkıda kan görülmesi, normalde olduğundan daha ince dışkılama, karında gaz, şişkinlik hissi, krampların olması, istemsiz kilo kaybı, uzun süren yorgunluk hissi, bulantı, kusma.
Bu belirtiler dışında vücutta ele gelen kitleler ve şişlikler, deri değişiklikleri, iyileşmeyen yaralar, bağırsak ve idrar alışkanlıklarındaki değişiklikler, beklenmedik ve anormal kanamalar ve akıntılar, yutma güçlüğü ve hazımsızlık, ses kısıklığı, açıklanmayan kilo kaybı, ateş, halsizlik ve ağrı kanserin belirtileri olabilmektedir. Bu belirtiler fark edildiğinde en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.
En çok hangi kanser tanısı konuluyor?
En çok akciğer (yüzde 13.0), meme (yüzde 11.9) ve kalın bağırsak (yüzde 9.7) kanserleri için tanı konulurken; ölümler ise en çok akciğer (yüzde 19.4), karaciğer (yüzde 9.1) ve mide (yüzde 8.8) kanserinden kaynaklanmaktadır. Etkin ve kolay uygulanabilen tarama yaklaşımları ile çoğu kanser türleri erken evrelerde belirlenebilmektedir. Erken evrede teşhis ve tedavi yöntemlerinin belirlenebilmesi için kanser tarama testlerine önem verilmeli ve bu konuda bir uzmandan yardım alınmalıdır.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN BUNLARI YAPIN!
Sigara içmeyin. Kanserden ölümlerin yüzde 30’ undan, akciğer kanseri vakalarının %87’sinden sigaranın sorumlu olduğunu unutmayın.
Alkol kullanmayın ya da en kötü miktarını sınırlayın. Özellikle sigara ile beraber alkol almak kanser riskini oldukça artırmaktadır.
Radyasyondan uzak durun. Güneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun süre maruz kalmak deri kanserine yol açabilmektedir. Uzun süre solaryuma girmek de kanser riskini artırabilmektedir.
Enfeksiyonlardan korunun. Dünyada tüm kanserlerin 1/5’i kronik enfeksiyonlara bağlıdır. Human Papilloma virüsü rahim ağzı kanserine, Hepatit B virüsü karaciğer kanserine neden olmaktadır. Ayrıca AIDS hastalığı olanlarda birçok kanser daha fazla görülmektedir. Güvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma ile bu enfeksiyonlardan ve kanserden korunabilirsiniz.
Egzersiz yapın. Her gün düzenli olarak en az 30 dakika egzersiz yapanlarda; meme, kalın bağırsak, rahim ve prostat kanseri daha az görülmektedir.
Kilo dengesi korunmalıdır. Aşırı kilolar başta meme kanseri olmak üzere; kalın bağırsak, rahim, yemek borusu, böbrek, pankreas, prostat ve yumurtalık kanseri ile çok yakın ilişkilidir. Kilo vermek ile kanser riski belirgin olarak azalmaktadır.
Kanser riskinizi bilmeniz ve kanser tarama programlarına girmek önemlidir. Kişide herhangi bir şikayet olmasa bile belli yaşlarda kanser tarama testleri ile erkenden kanser saptanabilmektedir.
Stresle başa çıkmayı öğrenin. Stres dolaylı olarak kanseri tetikleyebilmektedir. Egzersiz, meditasyon, danışmanlık ve konuşma tedavileri, grup terapileri, sosyal destek, depresyon ve anksiyete giderici ilaçların kullanımı gibi yaklaşımlar stresle başa çıkmak için önemli yöntemlerdir.
SAĞLIKLI BESLEN KANSERDEN KORUN!
* Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durulmalıdır. Kısa zamanda yüksek ateşte pişirme gibi yöntemlerden kaçınmak gerekir.
* Kanserle savaşan besin ögeleri içeren gıdalar tüketilmelidir.
* Günde en az 2-2.5 litre su içilmelidir. Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden uzak durulmalıdır.
* Günde 2-3 gramdan fazla tuz tüketilmemelidir.
Bakla, kurufasulye, nohut, börülce, mercimek gibi bitkisel proteinler sofralardan eksik olmamalıdır.
Şeker ve yağ tüketimine de dikkat edilmelidir.
Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve yenilmelidir. Ispanak, karalahana, brokoli, pazı, marul gibi koyu yeşil; domates, pancar, nar gibi koyu kırmızı; havuç, bal kabağı, kayısı gibi koyu sarı-turuncu; kırmızı lahana, patlıcan gibi mavi-mor; sarımsak, soğan gibi beyaz sebzeler meyveler ile beslenilmeli yani sofralar renkli olmalıdır.
İşlenmiş tahıl ürünleri yerine tam buğday, tam çavdar, tam yulaf tercih edilmeli yani kanserden koruyucu besinleri almak için “tam” beslenilmelidir.
