İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu 12 yıl sonra veda edecek mi?
12 yıldır İsrail'in Başbakanı olarak görev yapan Binyamin Netanyahu, koltuğunu kaybetme riskiyle karşı karşıya. Son 2 yılda dört kez sandık başına giden İsrail'de bugün Netanyahu'nun rakibi Lapid hükümeti kurduğunu açıklarsa Netanyahu'nun veda vakti gelmiş olacak. Peki koalisyon ihtimali nedir? Önümüzdeki süreçte İsrail'i neler bekliyor? Merve Elmacı'nın haberi…
Siyasi krizlerin bitmediği, son iki yılda dört kez sandık başına giden İsrail'de son günlerde en çok sorulan 'Başbakan Binyamin Netanyahu 12 yıl sonra koltuğunu bırakmak zorunda kalacak mı?’ oldu.
Öncelikle bu süreçte neler yaşandı inceleyelim…
23 Mart 2021’de İsrail’de iki yıl içinde dördüncü seçim gerçekleştirildi. Seçim sonunda hiçbir parti Knesset’teki 120 koltuğun çoğunluğunu kazanamadı.
Başbakan Netanyahu’nun partisi Likud en çok oyu alan parti oldu. İkinci ise Yair Lapid’in Yeş Atid Partisi oldu.
Naftali Bennett’in sağ görüşleriyle öne çıkan Yamina Partisi 7 koltuk kazandı, ancak seçimin kaderinde belirleyici olacak gibi duruyor.
Netanyahu’nun bloğundaki partilerin milletvekili sayısı;
Likud 30, Şaş Partisi 9, Birleşik Tevrat Partisi 7, Dini Siyonizm Partisi 6 milletvekiline sahip.
Netanyahu’nun karşı bloğundaki partilerin milletvekili sayısı;
Yeş Atid 17, Savunma Bakanı Benny Gantz'ın partisi Mavi-Beyaz 8, İşçi Partisi 7, İsrail Evimiz Partisi 7, Gideon Saar liderliğindeki Yeni Umut 6, sol blokta yer alan Meretz de 6 milletvekili çıkardı.
Arada olan partiler; Yamina 7, İsrailli Arap partilerin yer aldığı Müşterek Liste 6, Birleşik Arap Listesi (Ra'am) 4 milletvekili çıkardı.
Arada olan partilerden Yamina Partisi’nin lideri Bennett, Netanyahu karşısında olacağını şu sözlerle duyurdu; "Netanyahu artık sağcı bir hükümet kurmaya çalışmıyor çünkü böyle bir ihtimal olmadığını çok iyi biliyor... Arkadaşım Yair Lapid ile ulusal birlik hükümeti kurmak için her şeyi yapacağım"
Bu senaryoda Lapid’in Yamina, Raam ve Arap partilerin desteğiyle 65-68 kişiyle hükümeti kurması mümkün.
Habertürk’e özel açıklamalarda bulunan Siyasal Analist ve Araştırmacı Dr. Gökhan Çınkara, kurulması mümkün olan hükümetin ideolojik olarak çok yoğun olduğuna dikkat çekti.
Çınkara, "İdeolojik olarak çok yoğun bir çeşitlilik var. Lapid'in partisi merkez sağ, Saar'ın partisi milliyetçi , Bennett'ın partisi aşırı sağ. Koalisyon içinde sosyal demokrat partisi var İşçi Partisi de var. Seküler, liberal kısmen milliyetçi diyebileceğimiz Mavi Beyaz. Arap partileri de var..." dedi.
Partilerin sadece Netanyahu'ya karşı olmak için bir arada olduğunu belirten Çınkara, "İsrail siyaseti o kadar şahsileşti ki temel birleştiren desen Netanyahu’dan ve Netanyahu'nun izlediği politikadan uzaklaşmak. Çünkü bu partileri ideolojik olarak birleştirecek bir desen yok. Hatta birbirleriyle mücadele edebilecek partiler ama Netanyahu toplumu o kadar polarize etti ki tüm partiler bu noktada buluştu." ifadelerini kullandı.
Temel stratejisi sağ hükümet kurmak olan Netanyahu da bu süreçte boş durmuyor, koltuğuna sahip çıkmak için çalışmalarını sürdürüyor.
Bu noktada Çınkara, “Netanyahu maksimum baskı politikası uyguluyor. Özellikle Yamina'ya baskı uyguluyor, çünkü Yamina’da siyaset yapan çoğu kişi Likud'da siyaset yapıyordu. Bennett, Netanyahu’nun özel kalem müdürlüğünü yaptı. Sağ kesimden baskı var. Bu kadar baskı gelmesi Yamina ve diğer parti liderlerini ürkütmeye başladı.” dedi.
"İdeolojik yoğunluğun bu kadar çeşitli olduğu bir hükümette devamlılık nasıl sağlanabilir?" sorusuna Çınkara şöyle cevap verdi:
"Muhalefet olabildiğince ortak davranacak. Bennett'ın temel stratejisi Netanyahu'nun Likud'dan ve siyasetten uzaklaştırılmasını sağlamak. Saar ve Bennett başa geçerek sağı toplamak isteyecek ve tekrar seçime gidecektir. Netanyahu'yu çok hırpalamayacaklar çünkü günün sonunda sağ seçmenden ve Likud seçmeninden oy isteyecekler"
ABD'nin İsrail ile her koşulda iyi ilişkiler sağlaması mümkün. Bu doğrultuda Çınkara, "Yeni kabine ABD ile daha uyumlu çalışabilir. Lapid Demokrat Parti ile bağlantıları iyi. Gantz ABD ile çok yakın ve İran ile müzakerelere çok karşı koymuyor. Netanyahu'nun tam karşısında bölge jeopolitiği için farklılıklar olacaklar." dedi.
Öte yandan Çınkara, İsrail siyasetinde öne çıkan İsrail İşçi Partisi Genel Başkanı Meral Michaeli’nin gözden kaçmaması gerektiğini söylüyor. Çınkara, “ Michaeli, İsrail’de parti başkanı olan tek kadın. Daha çok sosyal demokrat uygulamaları gündeme alacak ve çok kompleks işleri yürüten bakanlıkları aldıklarını söyledi” dedi.
Yönetimi değiştirme isteğiyle hükümet kurma görevini alan Lapid, bugün çoğunluğu sağlayıp sağlayamadığını duyurmak zorunda. Lapid, çoğunluğu sağlayamazsa İsrail iki yıl için beşinci seçimine gitmek zorunda kalacak.
Üç ayrı yolsuzluk dosyasıyla yargılaması devam eden Netanyahu, döneminde İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarını da arttırdı. Son olarak 10 Mayıs'ta başlayan saldırılar 21 Mayıs'ta sona ermiş; 254 Filistinli hayatını kaybetmiş, bin 948 kişi yaralanmıştı.
Netanyahu, koronavirüs salgınında gösterdiği başarıya rağmen koltuğunda tutunamayacak gibi duruyor. 71 yaşındaki liderin 12 yıldır aralıksız yürüttüğü başbakanlık koltuğuna veda etmesi mümkün...
