Gagalı maskenin ardındaki sır: Veba doktorlarının koruyucu kostümleri gerçekten işe yarıyor muydu?
17. yüzyıl Avrupa'sında veba doktorları, gagalı maskeleri ve korkutucu kıyafetleriyle ölümle yüzleşiyorlardı. Ancak bu kıyafetlerin ardında, hastalığın doğasına dair yanlış inançlar yatıyordu. Peki gerçekten işe yarıyorlar mıydı? İşte detaylar…
Veba doktorlarının ikonik kuş gagalı maskeleri, aslında onları ölümcül hastalıktan korumak için tasarlanmıştı. Ancak bu garip kostümler sadece korkutucu bir sembolden ibaretti. Gerçekten işe yarıyorlar mıydı? İşte detaylar…
VEBA DOKTORLARININ GAGALI MASKELERİ: YANLIŞ İNANÇLARIN SİMGESİ
Veba, tarihte yüz milyonlarca insanın ölümüne neden olan ve acı verici semptomlarla ölüme sürükleyen en korkunç salgın hastalıklardan biriydi.
Özellikle 17. yüzyılda Avrupa'da, veba doktorları arasında oldukça ilginç bir kıyafet tercih edildi: kuş gagasına benzeyen maskeler ve baştan aşağı koruyucu giysiler. Ancak bu garip kostüm, o dönemdeki yanlış bilimsel inançlardan doğmuştu.
VEBA DOKTORLARININ GÖREVLERİ VE KOSTÜMLERİ
17. yüzyıl Avrupa’sında tekrar eden veba salgınları sırasında, hastalıkla mücadele eden kasabalar, zengin ve fakir fark etmeksizin, veba doktorları tutuyordu. Bu doktorlar, veba kurbanlarına müdahale etmek, reçeteler yazmak, vasiyetlere tanıklık etmek ve otopsi yapmak gibi görevler üstleniyordu. Bazı doktorlar, hastalıktan korunmak amacıyla kendilerini koruyucu kıyafetlere bürünüyordu.
CHARLES DE LORME
Bu kıyafetler genellikle Charles de Lorme adlı bir hekime atfedilir. De Lorme, veba doktorları için koruyucu bir kostüm tasarlamıştı: balmumuyla kaplanmış bir ceket, pantolon, gömlek, keçi derisinden yapılmış eldivenler ve şapka.
Ayrıca veba doktorları, kurbanları uzaktan kontrol etmek veya kendilerini savunmak için bir çubuk taşıyorlardı. Bu kıyafetin en dikkat çekici kısmı ise kuş gagasına benzeyen uzun bir maskeydi.
GAGALI MASKENİN AMACI VE YANLIŞ İNANÇLAR
Veba doktorlarının taktığı maskeler, hastalığın bulaşmasını engellemek amacıyla kokulu bitkilerle doldurulmuştu. De Lorme'nin tarifine göre, maskenin gagası yarım ayak uzunluğundaydı ve burun deliklerine yakın iki delik bulunuyordu.
Bu deliklerden içeriye, tarçın, mür, bal gibi bileşenler ve 55'ten fazla bitkiden oluşan bir karışım olan theriac doluyordu. Doktorlar, vebanın “zehirli hava” ile yayıldığına ve bu kokulu karışımların havayı temizleyip onları koruyacağına inanıyordu. Maskenin uzun gagası ise havanın bitkilerle dolu bölümden geçerken temizlenmesini sağlamak için yeterli zamanı vereceği düşünülerek tasarlanmıştı.
Ancak, bu inançlar büyük bir yanılgıydı. Vebaya aslında Yersinia pestis adlı bir bakterinin neden olduğu, pire ısırıkları, kontamine sıvılarla temas ve solunan damlacıklar yoluyla bulaşan bir hastalıktı. Dolayısıyla maskenin içinde taşınan kokular ya da kıyafetlerin sağladığı koruma, vebaya karşı neredeyse hiçbir işe yaramıyordu.
VEBA DOKTORLARININ KIYAFETLERİNİN KÜLTÜREL ETKİSİ
Her ne kadar bu kıyafetler tıbbi anlamda bir fayda sağlamamış olsa da, veba doktorlarının görünümü özellikle İtalya’da kültürel bir simge haline geldi. İtalyan commedia dell'arte ve karnaval kutlamalarında veba doktoru figürü sıkça yer alırken, günümüzde hala popüler bir kostüm olarak kullanılmaktadır.
Kaynak: National Geographic
