Öğretim, bir kılavuz eşliğinde öğrenmenin gerçekleşmesi için izlenen süreci, yöntem de bir işi yapmada takip edilen yolu ifade eder. Öğretim yöntemi ise öğrenmenin gerçekleşmesi için izlenen sistematik yoldur. Öğrenmenin kapsamını, bilgi, değer-tutum ve beceriler oluşturur. Buna göre daha ayrıntılı bir şekilde tanımlamak gerekirse öğretim yöntemi, bilgi, değer-tutum veya becerilere dayalı olarak hazırlanmış öğrenme kazanımları doğrultusunda öğrencilerde öğrenmenin gerçekleşmesi için öğretmenin izleyeceği yol olarak tanımlanır.
Öğretimde amaç, öğrenenlerde öğrenmenin gerçekleşmesidir. Öğretim yöntemi, amaca ulaşmak için izlenen yoldur. Öğretimde çeşitli yöntemlerden söz edilir ve bunlara öğretim yöntemleri ya da öğretim metotları denir. Öğretim yöntemleri, öğrenme amaçlarına ulaşmak için öğrenme etkinliklerini ve deneyimlerini hazırlamaya kılavuzluk eder. Bu süreci yöneten aktör olarak öğretmen, belirli bir öğretim stratejisi doğrultusunda kullanacağı yönteme karar verir ve seçtiği öğretim yöntemi doğrultusunda bazı etkinlikleri ve öğretim tekniklerini uygular.
Öğretim yöntemleri, öğrenme konusunda uzun yıllar yapılan bilimsel çalışmaların ürünü olarak ortaya çıkar. Bu yöntemler, temele aldıkları öğrenme anlayışına göre farklı şekillerde gruplandırılır. Bunlardan en genel ve yaygın olanı, öğrenci merkezli ve öğretmen merkezli yöntemlerdir. Diğer bir gruplama, doğrudan, etkileşimsel, deneyimsel ve bağımsız çalışmaya dayalı öğretim yöntemleridir. Öğrenme kuramları ve okulun amaçları dikkate alınarak yapılan bir başka sınıflamada ise öğretim yöntemleri dört ana aile olarak gruplandırılır. İşbirliğine dayalı öğretim ve rol oynama gibi yöntemleri içine alan sosyal aile grubu; tümevarıma dayalı öğrenme ve kavram kazanımı gibi yöntemleri kapsayan bilgi işleme ailesi; bireyi odak noktası olarak alarak değer belirginleştirme ve değer eğitimi gibi yöntemleri içine alan kişisel aile; simülasyon ve doğrudan öğretim gibi yöntemleri içine alan davranış sistemleri ailesi.
Öğretim yönteminin etkili ve uygun olabilmesi için öncelikle öğrenenin ve öğrenilenin özellikleriyle uyumlu olması beklenir. Öğrenenin gelişimsel özellikleri, öğrenme stilleri, zeka alanları gibi özellikler, öğretim yönteminin seçiminde önemli belirleyicilerdir. Öğreneni tanımadan seçilen öğretim yöntemi, istenilen öğrenmenin gerçekleşmesine tam olarak katkı sağlamaz. Öğrenilenin özellikleri, en geniş anlamda bilgi, beceri ve değer-tutumlar olarak belirlenir. Değer ve tutumların öğrenilmesinde kullanılacak öğretim yöntemi ile becerilerin öğrenilmesinde kullanılacak öğretim yönteminin aynı olması beklenemez. Bu özelliklerin hangi düzeyde öğrenileceği de hesaba katılması gereken önemli bir noktadır.
YAZAR
Ahmet Doğanay
