GSM ve internetin 2 kamu sermayeli devi bilançolarıyla şaşırttı
GSM ve sabit internet sağlayıcı şirketlerin sözleşme yenilemede yaptıkları zamlara vatandaşın öfkesi çığ gibi büyürken tepkilerin yoğunlaştığı iki kamu şirketinin bilançolarındaki rekor rakamlar kamuoyunu şaşkınlığa uğratıyor. Adeta eski kiracısına 3 katlık zam isteyen vicdansız ev sahibi gibi davranan bu şirketler kâr rekorları kırarken yönetim ve pazarlamaya harcadıkları tutarlar patlamış. Türk Telekom'un Genel Yönetim Giderleri 2023 yılında toplam 13 milyar TL olurken Turkcell'in 2023'te pazarlama faaliyetleri için harcadığı tutar 5.6 milyar lirayı geçmiş. Sektörde 16.4 milyar lirayla kârda rekor kıran Turk Telekom'un AR-GE giderleri ise 1.3 milyar lira ile hayli güdük kalmış. Üstelik Turk Telekom yatırımda TL'ye mesafeli yaklaşıp Kur Korumalı Mevduatı tercih etmiş ve son 2 yılda toplam 7 milyar lira kazanç sağlamış. Turkcell ise en büyük abone başına geliri elde ederek 107 milyar liralık rekor bir satış hasılatının altına imza atmış.
Türkiye’de hafta başından bu yana sosyal medya, GSM ve sabit internet sağlayıcı şirketlerin sözleşme yenilemede yaptıkları yüzde 300’a varan fahiş zamlarıyla çalkalandı. Protestolar çığ gibi büyürken gelen astronomik zamları protesto eden vatandaşlar tepkilerini X platformunda #OperatörSoygunu hashtagi altında gösteriyor.
Şikayetlerde en çok abonesi olan Türk Telekom ve Turkcell başı çekerken gözler Türkiye Varlık Fonu hissesi ile yönetimi kamuda olan bu iki şirketin mali tablolarına da çevrildi. Zira her iki şirket de borsada işlem gördüğü yani halka açık olduğu için bilançolarını kamuoyuna açıklıyor.
Sektörün tek özel sektör ve yabancı markası Vodafone’un ise mali tabloları ana sahibinin İngiltere’deki bilançolarında konsolide oluyor ancak firmanın gelirleri ve yatırımları gibi sınırlı mali bilgileri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) raporlarından takip edilebiliyor.
Peki adeta eski kiracısına 3 katlık zam isteyen vicdansız ev sahibi gibi davranan bu şirketler kâr rekorları kırarken yönetim ve pazarlamaya kaç para harcadı?
Bugün Türk Telekom’un 26.3 milyonu mobil olmak üzere 52.6 milyon müşterisi var. Turkcell’in ise 3.1 milyonu sabit internet olmak üzere toplam 45.9 milyon abonesi bulunuyor. Yani bu iki kamu ana hissedarı olan şirketin Türkiye’de girmediği hane, para toplamadığı vatandaş adeta yok denebilir.
Önce 2023 yılı finansallarına bir göz atalım. 2023’te 100 milyar lira gibi rekor bir satış rakamına ulaşan Türk Telekom abonelerine sattığı hizmetler üzerinden tam 16.4 milyar liralık kâr etti.
Finansal ve iş ortaklarına toplam borçları bu dönemde 96.4 milyarı bulan Türk Telekom danışmanlık hizmetleri reklam vb gibi pazarlama faaliyetlerine ne kadar ödedi? 2022’de 9 milyar liralık pazarlama gideri olan şirketin 2023’te bu gideri 10.3 milyarı buldu. Şirket son olarak 2024’ün Haziran ayını da kapsayan 6 aylık bilançosunu da açıkladı. Pazarlama kalemi 6 ayda 6.9 milyar lirayı aştı. Benzer şekilde şirketin personel maaşlar vb giderleri çatısı altında bulunduran Genel Yönetim Giderleri de rekor kırdı. Şirkette Türk Telekom’u yönetmek için 2023 yılında toplam 13 milyar TL harcandı. Bu rakam 2022’de 11.3 milyar TL düzeyindeyken bu senenin ilk 6 ayında şimdiden 7.8 milyar lirayı bulan bir Genel Yönetim Gideri harcaması yapıldı.
Peki toplam varlıkları 225 milyar lirayı aşan dev telekom şirketinin sizce geçen yıl teknolojide gelişimin olmazsa olmazı olarak görülen Araştırma ve Geliştirme Gideri ne oldu?
Türk Telekom’un 2023’te Ar-Ge Gideri sadece 1.3 milyar TL’de kaldı. 2022’de bu gider kalemi 1 milyarı bulmayan şirket bu yılın ilk 6 ayında da 1 milyar TL’lik Ar-Ge harcaması yaptı.
Esas faaliyet alanında milyonlarca abonesinden gelir elde eden Türk Telekom bankadaki tasarruflarından da rekor gelirler elde etti. Şirket dövizlerini de Hazine’nin üzerinde adeta kambur olan Kur Korumalı Mevduat’ta değerlendirdi. 2023’te Türk Telekom, Kur Korumalı Mevduatı hesabına yatırdığı paradan bilançosuna yanlış duymadınız 4 milyar TL kazanç yazarken 2022’de yine aynı kalemde 2.7 milyar liralık rekor kazançlar sağladı. Yani yüzde 25’i Hazine’ye ait olan Turk Telekom’un 2 yılda KKM ile Hazine’den sağladığı kazanç 7 milyar lirayı buldu. Böylece adeta bir cepten diğer cebe gibi Hazine’den milyarlarca liralık kaynak Türk Telekom’a aktarılmış oldu.
Gelelim kamu yönetimindeki mobil aboneden en yüksek geliri elden Turkcell’in mali tablolarına.
Turkcell de tıpkı Türk Telekom gibi cirosu gibi pazarlama giderlerinde rekor kırdığı bir 2023’ü geride bırakmış.
Şirketin 2023’te cirosu Türk Telekom’u da sollayıp 107 milyar lira ile rekorlara imza atmış. 2-3 katlık zamlı faturalarla elbette bu rekor hasılatlar şaşırtıcı değil. Zira Turkcell, sektörde net gelir açısından yüzde 45’lik payla pazar lideri. Mobil pazarda da Turkcell abone sayısına göre pazar payı yüzde 39.7, kamudaki rakibi Türk Telekom’un ise mobilde payı yüzde 27.2. Şirketlerin en kârlı alanları ise cep telefonu data (internet) kullanımı.
Son rekor zamlardan önce Turkcell’in abone başına aylık geliri 193,1 TL ile zirvedeyken, Vodafone’da bu tutar 160 TL oldu. Sabit ev internetinden daha fazla kazanan Türk Telekom’da cep müşterilerinden elde edilen abone başına gelir (ARPU) rakamı ise 146,6 TL. Şimdi bu rakamlarda zamlar geri çekilmezse 2-3 katlık artışlar bekleniyor.
Dönelim Turkcell’in bilançosuna…
Turkcell, 2023’de Genel Yönetim Gideri 3.4 milyar lira olurken bu yılın ilk 6 ayında rakam şimdiden 2.5 milyarı buldu. Şirkette danışmanlıklar reklam ilan harcamaları gibi kalemleri kapsayan pazarlama giderleri ise 2023 5.6 milyar lira gibi önemli bir büyüklüğe ulaştı. Bu yıl 6 ayda sadece neredeyse 2023’ün tamamı kadar pazarlama gideri harcanarak tutar 4.1 milyara şimdiden ulaşıldı.
Yenilenen sözleşmelerle abonelerinin faturalarını uçuran şirketin 2023’de karı ise 12.5 milyar lira ile rekor kırdı. Yine Turkcell daha rekor zamları açıklamadan bile ilk 6 ayda 5.7 milyar lira kâr etti. Son zamlardan sonra şirketin kâr rakamında nasıl bir değişim olacağı da merak konusu.
