Uyuz nedir? Uyuz belirtileri ve tedavi yöntemleri nedir?

Uyuz hastalığını tıp dilindeki adı sarcoptes scabiei’dir. Uyuz hastalığı neden olur? sorusu da halk arasında merak edilen konuların arasında yer almaktadır. Bu hastalık sekiz bacaklı akarlardan insanlara ve hayvanlara bulaşır. Bu akarların dişileri yumurtalarını deri üzerine bırakır. Deri üzerine bırakılan bu dişi yumurtaları da kaşıntıya sebep olur.

Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz akarları hızlı bir şekilde bulaşım göstermez. Bunun nedeni uyuz akarının çok yavaş hareket etmesidir. Bu yüzden dışarıda selamlaşma ve tokalaşma sırasına kişilerin başka birine uyuz bulaştırma ihtimali düşüktür. Ancak aynı evi ya da eşyaları paylaşan kişiler arasında uyuz akarlarının bulaşması kaçınılmazdır. Özellikle aynı koltukta oturan, aynı yatağı ve yastığı paylaşan kişiler arasında yayılım hızlı gözükür.

Uyuz Belirtileri

Uyuz hastalığı yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Özellikle okul çağındaki çocuklar arasında sıkça görülür. Anaokullarında uyuz hastalığı vakalarına sık rastlanır. Burada öğle aralarında yastıklarını ya da battaniyelerini kullanan çocuklar arasında uyuz akarı geçişine rastlanabilir. Uyuz belirtileri ise şunlardır:

Uyuz Tedavisi

Uyuz bulaşan kişiler uyuza ne iyi gelir? sorusunu sorar. Uyuz tedavisi kendiliğinden geçer mi? sorusu da halk arasında sıkça sorulur. Öncelikle bilinmesi gerekir ki uyuz kendiliğinden geçen bir hastalık değildir. Yoğun kaşıntı ve deride döküntüye yol açtığı için belirtiler gözüktüğü andan itibaren doktora başvurulmalıdır. Uyuz hastalığı tedavisinde kremler ve losyonlar kullanılır. Bu kremler ve losyonların içeriğinde sülfirik, permatin, krotamiton, benzonat ve benzil bulunmaktadır. Bu ilaçların kullanımı ile 3 güne kadar uyuz hastalığı tedavisi tamamlanabilir. Bunun yanı sıra tuzlu su da uyuz akarlarının ölmesinde etkilidir. Kişiler evde tuzlu su ile vücutlarını yıkayarak uyuz hastalığına çare bulabilir. Ancak cildi hassas olan kişiler tuzlu su uygulamasını kullanmamalıdır.

Uyuz Kaç Haftada Geçer?

Uyuz tedavisi genellikle etkili olduğunda, akarlar hemen ölür, ancak semptomların, özellikle kaşıntının tamamen geçmesi biraz zaman alabilir. Kaşıntı ve diğer belirtiler, akarların ölümünden sonra bile, ciltteki alerjik reaksiyonlar nedeniyle 2-4 hafta sürebilir. Bazı durumlarda, kaşıntı tedaviden sonra 6 haftaya kadar devam edebilir. Bu, uyuz akarlarının ve yumurtalarının tamamen öldürülmesine rağmen, cildin iyileşme sürecinde ve bağışıklık sisteminin reaksiyonunda devam eden değişikliklerden kaynaklanır.

Tedavi sonrası kaşıntının devam etmesi, tedavinin işe yaramadığı anlamına gelmez. Ancak, kaşıntı veya döküntüler tedaviden sonraki 4 haftadan fazla devam ederse veya yeni lezyonlar ortaya çıkarsa, bu durum uyuzun tamamen temizlenmediğine veya yeniden bulaşmış olabileceğine işaret edebilir. Bu tür durumlarda, bir sağlık profesyoneline danışmak ve mümkünse tedaviyi tekrarlamak önemlidir.

Uyuz tedavisi sırasında ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler:

Tedavi edilen kişi ve yakın temas halindeki tüm bireylerin aynı anda tedavi edilmesi önemlidir.

Kişisel eşyaların (örneğin, çarşaflar, havlular ve giysilerin) yıkanması ve dezenfekte edilmesi gerekir.

Eşyaların sıcak suda yıkanması ve yüksek sıcaklıkta kurutulması önerilir.

Tedavi sırasında ve sonrasında, kaşıntıyı hafifletmek için doktorun önerdiği ilaçlar veya kremler kullanılabilir.

Tedavinin etkinliğini artırmak ve yeniden bulaşmayı önlemek için bu adımları takip etmek önemlidir. Uyuzun tamamen temizlenmesi ve semptomların geçmesi için sabırlı olmak ve doktorun önerilerine uygun şekilde hareket etmek gerekir.

Uyuza Ne İyi Gelir?

Uyuz tedavisinde asıl amaç, uyuz akarlarını ve yumurtalarını öldürmek ve semptomları hafifletmektir. Bu nedenle uyuzun tedavisi genellikle doktor reçetesiyle sağlanan ilaçlarla yapılır. İşte uyuz için kullanılan bazı tedavi yöntemleri ve ilaçlar:

Reçeteli İlaçlar

Permetrin krem (%5): Uyuz tedavisinde en yaygın kullanılan ilaçlardan biridir. Permetrin, akarların ölümüne neden olan sentetik bir insektisittir. Genellikle vücuda tek bir uygulama yeterli olur, ancak bazen tedavi tekrarlanabilir.

Ivermektin (oral): Ağız yoluyla alınan bu ilaç, özellikle yaygın veya zor tedavi edilen uyuz vakalarında kullanılır. Ivermektin, akarları ve larvalarını öldürerek etki eder.

Crotamiton krem veya losyon: Hem kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olur hem de akarları öldürebilir. Çocuklarda ve yetişkinlerde kullanılabilir, ancak diğer seçeneklere kıyasla daha az etkili olabilir.

Sülfür ointmenti: Özellikle hamile kadınlar, bebekler ve küçük çocuklar için güvenli bir seçenek olabilir. Bu eski tedavi yöntemi, genellikle diğer tedavilere dirençli vakalar için kullanılır.

Tedavi Uygulamaları ve Öneriler

Tüm vücuda uygulama: İlaçlar genellikle boyundan ayak tabanlarına kadar tüm vücuda uygulanır ve talimatlara göre belirli bir süre boyunca ciltte bırakılır.

Tekrarlı tedavi: Tedavi, genellikle akarların yaşam döngüsünü tamamen ortadan kaldırmak için tekrar edilir.

Yakın temasın tedavisi: Uyuz, kolayca bulaşabileceği için enfekte olan kişinin yakın temas halinde olduğu kişilerin de tedavi edilmesi önerilir.

Kişisel eşyalar ve çevre temizliği: Yatak çarşafları, giysiler ve havlular gibi kişisel eşyalar sıcak suda yıkanmalı ve yüksek sıcaklıkta kurutulmalıdır. Ayrıca, kullanılan eşyaların dezenfekte edilmesi, uyuz akarlarının yayılmasını önlemeye yardımcı olur.

Evde Bakım ve Destekleyici Tedaviler

Kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminikler: Oral antihistaminikler, kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

Hidrokortizon kremi: Hafif steroid içeren kremler, kaşıntıyı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir, ancak akarları öldürmez ve bu nedenle ana tedavi olarak kullanılmaz.

Cilt nemlendiricileri: Cildi nemli tutmak, tedavi sonrası oluşabilecek kuruluğu ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilir.

Uyuz tedavisinde en önemli adım, doktor tavsiyesi ve reçete edilen ilaçların doğru kullanımıdır. Eğer uyuz belirtileri fark ederseniz, etkili tedavi için bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız. Evde yapılan bakım ve destekleyici tedaviler, semptomların hafifletilmesinde yardımcı olabilir ancak uyuz akarlarını ortadan kaldırmak için yeterli değildir.

Uyuz Hastalığı Bulaşıcı Mı?

Uyuz hastalığı temas yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Anca bu bulaşma dışarıda kısa süreli sarılma ve tokalaşmalar ile gerçekleşmez. Akarlar yavaş hareket ettiği için kısa sürede deriden farklı bir deriye geçiş sağlayamaz. Ancak aynı evin içinde ve cilde temas eden aynı eşyaları kullanan kişiler arasında bulaşır.

Uyuz Vücutta Nasıl Yaşar?

Uyuz, Sarcoptes scabiei var. hominis adlı bir akar türü tarafından neden olunan bir cilt enfeksiyonudur. Bu mikroskopik akarlar, insan cildine yerleşerek uyuz hastalığına yol açarlar. Uyuz akarları, özellikle insan cildinin ince olduğu bölgelerde, örneğin bilekler, dirsekler, arka kısımlar, genital bölge ve ayak parmakları arasında yaşamayı tercih ederler. İşte uyuz akarlarının vücutta nasıl yaşadıklarına dair bir genel bakış:

Cilt Altına Yerleşme: Uyuz akarları, cilt yüzeyine geldiklerinde, cilt altına tüneller kazarak yerleşirler. Dişi akarlar, cilt altında korunaklı tüneller kazıp yumurtalarını bırakırlar.

Yumurtlama ve Çoğalma: Dişi akar, cildin altına yerleştikten sonra yumurta bırakır. Yumurtalardan larvalar çıkar ve birkaç evreden geçerek yetişkin akarlara dönüşürler. Bu döngü cilt altında devam eder ve yaklaşık 3-4 hafta sürer.

Kaşıntı ve Döküntü: Uyuz akarlarının cilt altında kazdıkları tüneller ve bıraktıkları yumurtalar, insan bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olur. Bu tepki, şiddetli kaşıntı ve döküntü şeklinde kendini gösterir. Kaşıntı genellikle gece saatlerinde artar.

Bulaşma: Uyuz, yakın cilt teması yoluyla kolayca bulaşır. Aynı yatakta yatmak, giysi ve havlu gibi kişisel eşyaların paylaşılması da akarların bulaşmasına yol açabilir.

Uyuz Yataktan Geçer mi?

Evet, uyuz yataktan geçebilir. Uyuz akarları, enfekte bir kişi yatak, çarşaf, yastık kılıfları gibi kişisel eşyalarla ve ev tekstilleriyle temas ettiğinde bu eşyalara bulaşabilir. Bu akarlar, insan vücudundan uzakta sınırlı bir süre hayatta kalabilirler, bu genellikle 48-72 saat arasında değişir, bu da enfekte olmuş yatak takımlarının ve giysilerin uyuzun yayılmasında bir rol oynayabileceği anlamına gelir.

Uyuzun bulaşmasını önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:

Kişisel Eşyaların Temizlenmesi: Enfekte bir kişi tarafından kullanılan çarşaflar, yastık kılıfları, battaniyeler ve giysiler sıcak suda yıkanmalı ve yüksek sıcaklıkta kurutulmalıdır. Bu, akarların ölmesini sağlar.

Ev Tekstillerinin Dezenfekte Edilmesi: Koltuk örtüleri, perde ve diğer zor yıkanabilir tekstil ürünleri vakumlanabilir veya profesyonelce temizlenebilir. Mümkünse, bu eşyalar da sıcak suda yıkanmalıdır.

Yatak ve Mobilyaların Vakumlanması: Yatak, kanepe ve sandalyeler gibi mobilyalar düzenli olarak vakumlanmalıdır. Vakum poşeti kullanıldıktan sonra dikkatlice atılmalıdır.

Temasın Sınırlandırılması: Tedavi sürecinde, enfekte kişinin kişisel eşyalarının ve yatağının diğer hane halkı üyeleri tarafından kullanılmamasına özen gösterilmelidir.

Eşyaların Havalandırılması: Sıcak suyla yıkanamayan büyük eşyalar, güneşte havalandırılabilir. Bu, akarların ölümüne yardımcı olabilir.

Bu önlemler, uyuz akarlarının yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir ve tedavinin etkinliğini artırabilir. Uyuzun tedavisi, tüm hane halkı ve yakın teması olan kişiler için eş zamanlı olarak yapılmalıdır, böylece yeniden bulaşma riski en aza indirilir.

Uyuz Berberden Geçer mi?

Evet, uyuz berberden veya kuaförden geçebilir, ancak bu tür yerlerden bulaşma riski nispeten düşüktür. Uyuz, doğrudan cilt-cilt teması yoluyla bulaşan bir parazittir, bu nedenle en yaygın bulaşma yolu enfekte bir kişiyle uzun süreli yakın temas etmektir. Ancak, uyuz akarları enfekte bir kişinin kullandığı havlu, tıraş bezi, yatak çarşafları veya giysiler gibi kişisel eşyalara geçebilir ve bu eşyalar aracılığıyla başka bir kişiye bulaşabilir.

Berber veya kuaförlerde kullanılan eşyalar (örneğin, kesim önlükleri, havlular) uygun şekilde dezenfekte edilmediğinde veya müşteriler arasında değiştirilmeden kullanıldığında, teorik olarak uyuz akarlarının bu yolla bulaşması mümkündür. Ancak, akarların insan vücudu dışında sadece 48-72 saat hayatta kalabildiği ve bulaşıcılığının bu süre zarfında azaldığı göz önünde bulundurulmalıdır.