Yakın gelecekte yaşlılık sınırı 70 olacak
Yıllar geçtikçe yaşlananlar olduğu gibi yaş almasına rağmen genç kalanlar da var. Yaşamının merkezine sağlıklı yaşam ilkelerini koyan, kontrol düzenini aksatmayan, mutlu ve huzurlu bir hayat sürenler kolay yaşlanmıyor. İşte 'genç yaşlı' olmanın yolları...
Dünya nüfusu giderek yaşlanıyor. Bunda sağlık alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmelerle koruyucu hekimlik uygulamalarının büyük payı var. Artık ileri yaşta da sağlıklı olmak ve genç görünmek mümkün. Liv Hospital Geriatri ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aslı Çurgunlu, “Günümüzden 25 yıl önce 40’lı yaşl arındaki kişileri yaşlı veya yaşlılığa yakın görürken, bugün yaşlı kavramımız çok değişti. Artık her yaşta genç kalmak, sağlıklı, aktif ve mutlu bir yaşam sürmek mümkün” diyor.
SAĞLIKLI YAŞLANMAK MÜMKÜN
HT Pazar'dan Ceyda Erenoğlu imzalı habere göre; Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) geriatrik yaş sınırı 65 yaş ve üstü olarak belirtiliyor. Önceki yıllarda 60 olan yaş sınırının çok yakın bir gelecekte 70 olması bekleniyor. Hepimizin bir kronolojik yaşı (takvim yaşı) bir de biyolojik yaşı bulunuyor. Aynı kronolojik yaşa sahip kişiler farklı biyolojik yaşlara sahip olup daha genç veya daha yaşlı görünebiliyor. Uzmanlar günümüzde sağlıklı yaşlanmanın mümkün olduğunu söylüyor. Her ne kadar yaşam süremizi ve sağlığımızı belirlemedegenetik özelliklerimizin önemli rolü olsa da yaşam tarzı değişikliklerinin de önemi bulunuyor. Sigara ve alkolden uzak durmak, dengeli beslenmek, düzenli fiziksel aktivite ve kilo kontrolü, yeterli sıvı tüketimi, check-up programlarıyla hastalıkların erken tanı ve tedavisi, hastalık belirtileri yeniyken doktora başvurmak bu ilkeler arasında bulunuyor.
BU ADIMLAR ÇOK ÖNEMLİ
Hastalık ilerleyip kalıcı hasar bırakmadan tanı ve tedavi imkânı, kronik hastalıkların takibi, aşılanma, koruyucu hekimlik uygulamaları, stres kontrolü, mutluluk veren aktiviteler, aile ve eş, dostla güzel zaman geçirme, iç huzurun sağlanması, her koşulda yaşama ve günlük hayata bağlı kalınması sağlıklı yaşam ve sağlıklı yaşlanma konusunda çok önemli adımlar olarak görülüyor.
DOĞRU DAVRANIŞLARI ALIŞKANLIK HALİNE GETİRİN
İleri yaş, sağlıklı, aktif ve fit olmak için bir engel oluşturmuyor. Özellikle genç yaşlardan itibaren doğru beslenen, düzenli spor yapan, yeterince sıvı alan, check-up’larını aksatmayan, doktor kontrolünde bulunan ve ruh sağlığına dikkat edenler ileri yaşlarda da mutlu, sağlıklı ve hareketli bir yaşam sürebiliyorlar.
DÜZENLİ SPOR KONDİSYONU ARTIRIYOR
Bu noktada doğru davranışları alışkanlık haline getirmek gerekiyor. Örneğin ara sıra aşırı spor yapmak yerine belli aralıklarla düzenli spor kondisyonu artırıyor. Fiziksel aktivite, salgılattığı hormonlarla mutluluğu ve kendine güveni artırıp kişiyi kötü alışkanlıklardan uzak tutuyor. Acısı ve tatlısıyla hayatı bir bütün olarak kabul edenler stresle daha kolay başa çıkıyor.
60’lı ve 70’li yaşlarda sağlıklı, fit ve genç kalanların gerçek yaşları pek çoğumuzu şaşırtabiliyor. 80’li 90’lı yaşlarda olup kendi işini kendi yapan, hobileriyle ilgilenen, ailesi ve sosyal çevresiyle güzel zaman geçiren pek çok dinç insan da bulunuyor.
YAŞLILARIN HASTALIKLARIYLA KİM İLGİLENİYOR?
Yaşlı kişilerin hastalıkları ve sağlık sorunlarıyla uğraşan bilim dalına ‘geriatri’ deniyor. Türkiye’de iç hastalıkları uzmanları 3 yıl süren geriatri yan dal uzmanlığını yaparak ‘geriatrist’ oluyor. Geriatri uzmanları geriyatrik hastaların iç hastalıkları uzmanlığı gerektiren tüm dahili hastalıkları ve buna ek olarak ‘geriyatrik sendromlar’ olarak tanımlanan immobilizasyon (hareketsizlik), malnütrisyon (beslenme bozukluğu), demans, depresyon, deliryum, osteoporoz, idrar ve gayta kaçırma, polifarmasi (çoklu ilaç kullanımı), bası yarası, sarkopeni (kas kütlesinde azalma), kırılgan yaşlı gibi hastalık olarak tanımlanamayan ama hastalık oluşumunu ve ölümü artıran durumların önlenmesi, takip ve tedavisini yapıyor.
YAŞLILIKTA HASTALIK KADER DEĞİLDİR
Prof. Dr. Aslı Çurgunlu, “Yaşlılıkta hastalık kader değildir. Her ne kadar yaşla birlikte hastalıkların sıklığı artsa da erken tanı ve tedaviyle sorunları kontrol altında tutmak ve sağlıklı yaşamak mümkündür” diyor. Genç yaşlardan itibaren metabolik ve kardiyovasküler risklerin azaltılması, akut ve kronik hastalıkların takibi, sağlıklı ve uzun yaşamayı sağlıyor. Düzenli check-up programları, aşılanma, kanserden korunma veya erken tanıyla kanserin erken tedavisi, kişiye özel dengeli beslenme programları, fiziksel aktivite artışı, stres kontrolü, depresyondan uzak olmak hastalıkları engelleyip şiddetini azaltabiliyor. Özellikle geriatrik yaş grubunda halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, unutkanlık, isteksizlik, genel durumda değişiklik gibi şikâyetlerin, “Bu yaşta normaldir” diyerek yaşlılığa bağlanmaması ve mutlaka bir hekime başvurulması gerekiyor.
EN ÖNEMLİ HATALARIMIZ
* Düzensiz beslenmek, aşırı kilolu veya çok zayıf olmak.
* Hareketsizlik.
* Sıvı tüketiminin az olması.
* Sigara içmek.
* Doktora gitmekten ve gerektiğinde ilaç kullanmaktan kaçınmak.
* Mutsuz ortamlar, kötümser arkadaş çevresi.
EN SIK GÖRÜLEN SAĞLIK PROBLEMLERİ
KalpALP ve damar hastalıkları, infeksiyonlar, akciğer hastalıkları, diyabet, böbrek hastalıkları, mide-bağırsak problemleri, kanserler, kalça kırığı, romatizmal eklem hastalıkları, osteoporoz, Alzheimer, depresyon, beslenme bozukluğu, hareketsizliğe bağlı hastalıklar, vitamin eksiklikleri, anemiler (kansızlık), sarkopeni (kas kütlesinde azalma) ve buna bağlı komplikasyonlar, idrar kaçırma, görme ve duyma problemleri, yatağa bağımlı hastalarda bası yaraları.
BU SORUNLARDA GERİATRİ UZMANINA BAŞVURUN
* Halsizlik, yorgunluk, iştah ve kilo kaybı, ateş, çarpıntı, ishal, kabızlık, öksürük, dispepsi, uyku bozukluğu, denge bozukluğu, unutkanlık, içe kapanma gibi şikâyetler.
* Koruyucu hekimlik konuları. (Aşılar, kazalardan korunma vb.)
* İç hastalıkları uzmanlık alanını ilgilendiren diyabet, tiroit hastalıkları, endokrin hastalıklar, böbrek, kalp, gastroenterolojik hastalıklar, romatizmal hastalıklar, anemiler (kansızlık) ve kan hastalıkları.
* İnfeksiyon hastalıkları. (Grip, zatürree, idrar yolu enfeksiyonu)
* Malnütrisyon. (Beslenme bozukluğu)
* Hareketlerde azalma, yavaşlama.
* Demans, Alzheimer.
* Depresyon.
* Deliryum.
* Osteoporoz.
* İdrar ve büyük abdest kaçırma.
* Polifarmasi. (Çoklu ilaç kullanımı, ilaç-ilaç etkileşimleri)
* Sarkopeni. (Kas kütlesinde azalma)
* Kırılgan yaşlı. (Frail elderly)
* Cinsel fonksiyon bozuklukları.
* Terminal hastalıkların bakımı.
BU ÖNERİLERE DİKKAT!
* Dengeli beslenin.
* Hareketli olun.
* Bol su için. (Günde en az 1.5 litre)
* Sigaradan mutlaka uzak durun.
* Ruh sağlığınıza dikkat edin.
* Aşılanın.
* Düzenli check-up yaptırın.
* Keyifli ve mutluluk verici ortamlarda bulunun.
* Zihinsel aktiviteye zaman ayırın.
* Kazalardan korunun.