Türkiye S-400'den vazgeçer mi?

Amerika ile Türkiye arasındaki Rus S-400 hava savunma sistemi tartışmasının seçimlerden sonra hızlılık kazanacağı bekleniyordu, ama bu kadar çabuk olacağı tahmin bile edilmiyordu. ABD’den seçimlerin hemen ardından adeta baskın gibi bir açıklama gelmesi tuhaf. Fakat bu adım Türkiye’deki muhataplarını da iyice germiş, müzakere sürecini de daha zor hale getirmiş görünüyor.

Konuya en yakın yetkililer nezdinde yaptığım araştırmada ortaya çıkan tablo Türkiye’nin F-35 baskısına boyun eğmeyeceğini gösteriyor. F-35 ortaklığının tek taraflı bitirilmesi anlaşmalar sebebiyle pek mümkün görünmüyor. Ayrıca bu konuda Türk makamlarına da resmi olarak herhangi bir bilgi iletilmemiş. Fakat her şeye rağmen ABD teslimatları geciktirebilir, ortak üretim süreçlerini etkileyecek adımlara da devam edebilir. Fakat çelişkili açıklamalar, ABD makamları arasında yol haritasının net olmadığını gösteriyor.

Öte yandan Türkiye’nin S-400 alımına ABD’nin F-35 ile karşılık verme süreci bu ay içinde ciddi pazarlıklar ve müzakerelerle devam edeceği belirtiliyor. Temmuz’da S-400 sevkiyatıyla birlikte konu daha da derinleşecek. Çünkü Türkiye, ABD’den gelen son açıklamalarla birlikte kesinlikle S-400 kararında geri adım atmayacak. Böylece ABD’nin S-400 alımından ziyade kullanım ve kurulum tarafına odaklanması bekleniyor.

Amerika’nın S-400 sistemine atfettiği eleştirileri karşılıklı tartışmadan, müzakere etmeden girdiği önyargı atmosferinden çıkıp, müttefiki bir ülkeyi daha yakından anlaması için önümüzdeki aylar önemli. Çünkü Temmuz gibi sistemler gelecek ve Ekim gibi de S-400 aktif olacak. Türkiye S-400’lerden vazgeçmeyeceği için tartışmalı yaz ayları yaşayacağız.

Bir yetkiliye şöyle sordum:

- ABD çok cazip tekliflerle gelirse Türkiye S-400’lerden vazgeçer mi?

Cevap:

- “Bu aşamadan sonra kesinlikle hayır. Bu yoldan çıkış yok.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin’in önümüzdeki günlerde yapacakları görüşme önemli. Ayrıca ani gelişecek Erdoğan-Trump görüşmesi de söz konusu..

Netice itibariyle Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeli geçen yıl ABD’de 2 adet F-35 teslim alıp, eğitimlere başladı. ABD’de Türk pilotların eğitimleri sorunsuz devam ediyor, ama uçakların Türkiye’ye sonbaharda gelmesi şimdilik sorunlu görünüyor.

Lockheed Martin üretimi F-35 savaş uçaklarının üretiminde yer alan Türkiye’den 7 şirketin işlerinde bir aksama olur mu? Bu sorunun cevabı da şu an yok. Ama ABD istediği takdirde elbette Türk şirketlerini ikame edecek adımları rahatlıkla atabilir. Çünkü kilit nokta burası değil. Türkiye’deki üretimlerin başka yerlere kaydırılması da şu an tartışmanın çok küçük halkasını oluşturuyor.

Asıl mesele ABD-Türkiye-Rusya üçgenindeki fırtınanın dindirilmesi. Benzer durumu Avrupa Birliği’nin Çin ile Rusya ilişkilerinde de görmek mümkün. Bakalım Türkiye, ABD ile olan tartışmalarını Avrupa şemsiye altında nasıl yürütecek?